Palia lingvo: Malsamoj inter versioj

La '''palia lingvo''' estas mezhinda lingvo kaj la plej frua sankta [[lingvo]] de la [[budhismo]]. La [[Budho]], kiu loĝis en Norda [[Hindio]], parolis almenaŭ unu formon de [[prakrito]], eble plurajn; la budhisma kanono de la [[theravado]], la unua versio de la [[Tripitako]]), estis redaktita en normigita prakrito, kiun uni nomis tutsimple "tekstlingvo" - en tiu lingo ''pālipāli-bhāsabhāsa'', poste pli mallonge ''pālipāli'' (kio do fakte signifas "teksto").

Palio estas parenca al [[sanskrito]], sed ne estas ido de sanskrito; la prahinda, el kiu ĝi devenis, estis verŝajne pli proksima al la veda ol al la sanskrita. La buŝa instruado de la Budho en palio venis al [[Cejlono]]/[[Sri Lanko]] en la [[4-a jarcento a.K.]], kaj tie ĝi estas skribe fiksita kelkajn jarcentojn poste (vidu [[Tripitako]]). El Hindio kaj Cejlono, la lingvo disvastiĝis en multajn landojn, precipe al la regiono tiam nomata palie ''Suvanna-bhūmibhūmi'', sanskrite ''Suvarna-bhūmibhūmi''. "Or-lando", kie nun estas [[Birmo]], [[Siamo]]/[[Tajlando]], [[Laoso]] kaj [[Kamboĝo]].

Krom la Tripitakon, oni verkis en la palia multajn postkanonajn tekstojn. La unua estis ''Milinda-pañhāpañhā'', "La demandoj de Milinda", pri dialogo inter la monaĥo NāgasenaNāgasena kaj la greka reĝo Menandros (palie Milinda), kiu regis en [[Baktrio]] en la nordokcidenta parto de la hinda subkontinento. Grava palia verkisto, ĉirkaŭ mil jaroj post la Budho, estas [[Buddhaghosa]] (5a jarcento p.K.), kiu verkis unue la dikan kompendion ''Visuddhi-magga'', "Vojo del puriĝo", kaj poste longajn komentariojn al multaj tekstoj de la Tripitako (surbaze de antaŭa komentario en la [[sinhala]], nun malaperinta); lin postsekvis la pli juna komentariisto [[DhammapālaDhammapāla]]. La birma monaĥo Ledi Sayadaw verkis palilingvajn disertaciojn ankoraŭ antaŭ ĉirkaŭ cent jaroj.