Henri Rousseau: Malsamoj inter versioj

<br>

 

Deveninta de modesta familio, li fariĝis komizo ĉe advokato en [[Nanto (Francio)|Nantes]]. Li engaĝiĝis en armeo iom poste por eskapi el postsekvoj de ŝtelo ĉe lia dunganto. Li estis liberigita en 1868 sekve al la morto de sia patro kaj tiam iris al Parizo.

 

 

La {{daton|2|septembro|1910}}, li mortis pro gangreno en hospitalo Necker en [[Parizo]].

Por pentri, li klopodis reprodukti tion, kion li vidis kaj provis koincidigi tion, kion li vidis kun tio, kion li sciis pri la faktoj. Ekzotismo abundis en lia verkaro eĉ se Rousseau praktike neniam forlasis Parizon. Lia ekzotismo estis imagita kaj stilizita, devenanta de [[Ĝardeno de la Plantoj (Parizo)]], de [[Ĝardeno de alklimatiĝo]], de ilustritaj revuoj aŭ de botanikaj revuoj de tiu epoko. Solulo, li tamen ĝuis la protekton kaj admiron de avangardaj artismaj medioj. Originala koloristo, per stilo supraĵa tamen preciza, li influis la naivan pentrarton.

 

La verkaro de Rousseau momente malakcelis la progreson de artaj priserĉoj fare de futurismaj italaj pentristoj, kiuj revenis al naiva pentrado dum mallonga periodo antaŭ tiu de «poli-materioj».

 

Tio estis iuj el la plej fekundaj temoj de la pentristo, kiujn li daŭrigis ĝis sia morto. Ĉiam en superŝutanta kaj tute inventita flaŭro (kiel atestas la multnombraj banan-faskoj kiuj pendas de ĉiuj branĉoj, aŭ la misproporcio de foliaroj), li enscenigis kruelajn batalojn inter sovaĝbesto kaj ties predo (krom en ''Tigro batalanta negron''), aŭ male, pli pacan portreton de besto kiel en ''Ŝercemaj simioj''. Tiuj bestoj estis inspiritaj al li de tiuj de la bestaro de [[Ĝardeno de alklimatiĝo]] kaj de revuoj.

 

En siaj lastaj ĝangaloj, li reprezentis personojn (en ''La kvietigistino de serpentoj'' kaj ''La revo'') en harmonio kun naturo. Unue kritikitaj pro ties nerealismo kaj naiveco, liaj «ĝangaloj» estis poste rekonitaj de ĉiuj kiel modeloj, de kio venis tiu frazo de [[Guillaume Apollinaire]] dum la aŭtuna salono kie Rousseau ekspoziciis ''La revo'': "Ĉi-jare, neniuj ridas, ĉiuj estas unuanimaj. ili admiras".

 

[[Dosiero: Henri Rousseau 002.jpg|thumb|300px|right|''Vido de ponto de Sèvres'', 1908]]

Ili estis, ĉu vegetaĵaj, sentempaj, reprezentantaj lokojn kiujn li bone konis (bordoj de rivero Oise), ĉu pli urbaj. Ili ofte enhavas detalojn rilatajn al siatempa teĥnika progreso: aerŝipo, telegrafaj fostoj, ŝtalaj pontoj, [[Eiffel-Turo]]. Tiuj pejzaĝoj tamen restis en naiva tono. Fakte, Rousseau aperigis neniun nocion pri perspektivo.

 

La personoj estas fiksaj, fruntaj, la vizaĝo pleofte senesprima. Se ili estas pluraj, ili estas prezentitaj simple almetitaj. Ili aspektas masivaj, gigantaj kompare kun elementoj de dekoro, sed tio ŝajnas esti konsekvenco de la fakto ke la pentristo ne mastras reprezenton de perpektivoj. Fakte, la pejzaĝo estas preskaŭ sur la sama plano ol la subjekto, kun abundo da detaloj sed forestanta perspektivo. Liaj portretoj estas plej ofte sen nomoj, eĉ se indicoj ebligas identigi personon, ekzemple [[Pierre Loti]] en lia ''Portreto de S-ro X'' (1910, KunstHaus de [[Zuriĥo]]). Same, la unua portreto realizita de la pentristo, prezentanta virinon elirantan el bosko, ŝajnas esti tiu de lia unua edzino, Clémence.

Inter liaj konatuloj troviĝis tiom da pentristoj kiom da verkistoj. Inter ili , oni povas citi, krom [[Alfred Jarry]] kaj [[Guillaume Apollinaire]], [[Blaise Cendrars]] kaj [[André Breton]]. Li verkis plurajn teatraĵojn:

* 1898: ''La Vengeance d'une orpheline russe'' (''La venĝo de rusa orfino'')

Li ankaŭ verkis mallongajn tekstojn aŭ klarigajn poemojn pri kelkaj el siaj pentraĵoj, notinde por sia ''La dormanta ciganino'' (1897).

 

* [[André Salmon]], ''Henri Rousseau dit Le Douanier'', Eld. [[Georges Crès]], [[1927]].

* A. Basler, ''Henri Rousseau, sa vie, son œuvre'', Librairie de France, [[1927]].

* ''Rousseau'', Découvrons l'Art (Cercle d'Art)

* [[Angela Wenzel]], ''Henri Rousseau, La Gitana Dormida'' (en la hispana)

 

== Eksteraj ligiloj ==