Elisaveta Bagrjana: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e du malgrandaj korektoj
aaldonita bildo
Linio 1:
[[Dosiero:Sk 11.jpg|183px220px|thumb|left|Leonponto super Vladaja Rivero en Sofio, 1910.]]
'''Elisaveta Bagriana''' (''[[Bulgara lingvo]]:'' Елисавета Багряна) (naskiĝis 29-an de aprilo 1893, Sofio; mortis 23-an de marto 1991, Sofio), denaska nomo Elisaveta Ljubomirova Belĉeva (''Bulgara lingvo:'' Елисавета Любомирова Белчева), estis Bulgara poeto. Ŝi skribis la unuajn versojn en 1907–08 dum vivanta kun la familio en [[Veliko Tarnovo]]. Oni rigardas ŝin kaj Dora Gabe (1886–1983) kiel la bulgaraj patrinoj de literaturo.
 
[[Dosiero:Sofia University Rectorate TB.jpg|220px|thumb|left|Pastrodomo de [[Klemento de Oĥrido]], Sofia Universitato.]]
==Junulado==
Dum la jaroj 1910 kaj 1911 Bagriana instruis en la vilaĝo Aftane (hodiaŭ Nedjalsko Недялско), kie ŝi spertis la kamparan vivon, post kio ŝi studis literaturan kaj slavan filologion ĉe [[Sofia Universitato]].
 
[[Dosiero:Vrattsa-from-above.jpg|264px220px|thumb|right|Vido de Vraca, Bulgario.]]
Dum ĉi tiu periodo ŝi renkontis kelkajn verkistojn, interalie Georgi Raiĉev, Konstantin Konstantinov, Dimĉo Debeljanov, Dimitar Podvarzaĉov, Ĥristo Jasenov kaj [[Jordan Jovkov]] (Йордан Йовков). En 1916 Jovkov (1880–1937), sen ricevanta ŝian permeson, montris du de ŝiaj unuaj poemoj al la redaktoro de "Nuntempa penso," kiu eldonis ambaŭ poemoj sub ŝia denaska nomo kiel L. Belĉeva. Li eldonis la poemojn en 1915 — "Kial" (''Zaŝto'') kaj "Nokto Kanto" (''Veĉerna pesen'') — en la revuo ''Suvremenna misul'' (''Съвременна мисъл'', "Nuntempa penso"). El tiu sama jaro ĝis 1919 ŝi laboris kiel gimnazia instruisto en [[Vraca]] (Враца) kaj [[Kjustendil]] (Кюстендил).
 
Linio 12 ⟶ 13:
[[Dosiero:Sofia movie 1897.jpg|268px|thumb|left|Reklamo pri la unua filmo montrita en Sofio, 1897.]]
==Kariero==
En 1921 ŝi revenis al Sofio kaj serioze komencis ŝin literaturkarieron, kiam la redaktoro de la influa literatura revuo ''Zlatorog'' ("Ora Korno") sugestis al ŝia daŭrantan eldonadan kunlaboron;. Li ankaŭ donis ŝian literaturan pseŭdonimon Elisaveta Bagriana.<ref name="pw" />; ŝi estis ĉefa kontribuanto al lia poezirevuo en la 1920-aj kaj la 1930-aj jaroj.<ref name="nebio">Jennifer Uglow, [http://books.google.ca/books?id=zlQKDvU1WV0C&pg=PA41&lpg=PA42 "Bagryana, Elisaveta"] en la ''Northeastern dictionary of women's biography'', 3rd ed. ("Nordorienta leksikoleksikono de virina biografio, tria eldono"), 1999, pp. 41-42. ISBN 155553421X</ref> Ŝiaj poemoj aperis en kelkaj revuoj kaj ĵurnaloj. Komence, oni eldoniĝis iujn el ŝi poemoj sub diversaj plumnomoj, kiel Elisaveta Blenova, Niĉija Dolĉe, Mikaela kaj Bagriana.
 
Ŝi unua poezikolekto, ''Вечната и святата'' ("La eternino kaj sanktino"), kiu aperis en 1927, montris ŝian komforton kaj konfidon en nacia voĉa folkloro kiel fonto de inspiro kaj ankaŭ sendevian persistemopersistemon al la emancipo de virinoj. Edvardo Moĵejko diras pri ŝi: "De ĝia konkreta karaktero la frua poezio de Bagriana reagis kontraŭ simboleco; de ĝia persona tono ĝi kontrastis kun la revolucia retoriko de [[Ĥristo Botev]] (1849 - 1876) kaj la malnovmoda patriotismo de [[Ivan Vazov]] (1850–1921)."<ref name="pw" />
 
Moĵejko ankaŭ analizas ŝia tuta verkokorpo kiel havanta kvar interplektaj temoj: virino, amo, vojaĝanta spaco kaj la vivo kiel biologia fenomeno. Ŝi poemciklo "Sismografo de la koro" petas kompatemon kontraste kun mekanisma moderna kulturo.<ref name="nebio" />
Linio 24 ⟶ 25:
* (1931) ''Звезда на моряка'' ("Stelo por la maristo")
* (1936) ''Сърце човешко'' ("La homa koro")
* (1957) "Selektitaj Verkojverkoj"
* (1963) ''От бряг до бряг'' ("De bordo al bordo")
* (1972) ''Контрапункти'' ("Kontrapunkto")
Linio 108 ⟶ 109:
|}
 
[[Dosiero:Sofia Plan Meyer 1908.jpg|226px|thumb|Urbo MapoUrbmapo de Sofo de 1908. Bonvolu noti la ''Zigeunerviertel'' ([[Ciganoj|Romakvartalo]]n norde de Slivnitza Bulvardo kaj oriente de Maria-Luisa Ulica.]]
==Honoroj==
Ŝi gajnis la 1969 [[Honoraj ordoj, stato ornamaĵoj kaj medaloj de Bulgario|Oran Medalon de Poezio]] de la Internacia Asocio de Poezio, kiu havas sian sidejon en [[Romo]]. Ŝi estis aljuĝita la honoran titolon "Heroo de la Popola Respubliko de Bulgario" (''Герой На Народна Република България'') en 1983.