Sennaciismo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Luckas-bot (diskuto | kontribuoj)
e r2.5.2) (robota aldono de: fi:Anationalismi
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{{tradukaĵo}}
'''Sennaciismo''' estas termino priskribanta politikajn konceptojn ĉefe vortigitajn unuavice, sed ne nur, de [[Eŭgeno Lanti]], kiuj kunigas iujn aŭ ĉiujn el la jenaj tendencoj kaj ideoj:
 
a) radikala kontraŭ[[naciismokontraŭnaciismo]],<br>
b) [[universalismo]], <br>
c) [[tutmondismo]], <br>
Linio 9:
e) la utilo de Esperanto kiel instrumento de tiusenca edukado.
 
Kvankam naskiĝinta en la sino de [[Sennacieca Asocio Tutmonda|SAT]], sennaciismo ne estas ĝiaties oficiala ideologio.
 
==Historio==
Linio 15:
===Unuaj balbutoj===
Embrio de sennaciistaj ideoj aperas en projekto de "Internacia Laborista
Federacio Esperantista" farita de [[Laborista Unuiĝo Esperantista|Bohema Laborista Asocio Esperantista]]. En artikolo "Nia programo" en revuo "''[[La Kulturo]]"'' (jan. 1912) oni substrekas, ke la "unua celo estas (...) la praktika eluzo de Esperanto en servoj de internacia socialismo" kaj ke esperantismo ne estas privata ŝat-okupo sed male "parto de ĝenerala pensmaniero de la homo sinscie progresema, antiklerikula, antinaciula, antimilitarista kaj socialista". Kio farasmulte grandan diferencon kundiferencas de la t.n. neŭtralaj kongresoj, okazigejo de distrado, "fiservema glorumado de modesta persono de Zamenhof" kaj "senprogramaj laboraj kunsidoj" (sama revuo, aug.1912). Memorigante, ke la lingvo internacia ne estas celo sed rimedo por "interrilato kun la laboristaro de la cetera mondo" (jan. 1912) ĝi starigas bazojn de estonta sennaciismo celanta "forigi la limojn de historiaj ŝtatoj" dum unua ŝtupo, kiu kondukos al dua konsistanta el iompostioma estingiĝo de lingvaj baroj per uzo de la internacia lingvo, kiu de dua lingvo "baldaŭ fariĝos lingvo unua por ĉiuj" ( vd. "''Laborista Esperanta Movado antaŭ la Mondmilito"'', [[Gerrit Paulus de Bruin|G.P. de Bruin]], publikigita de SAT en 1936).
 
Tiuj ideoj, plifortigitajplifortiĝintaj depro la tiam ĵus okazinta Unua mondmilito,
saturis la fondintojn de [[Sennacieca Asocio Tutmonda|SAT]] en 1921. Oni klare retrovas ilin en la
verketo de [[Eŭgeno Lanti|Lanti]], ''[[For la Neŭtralismon!]]'', kiu unue aperis kun la
pseŭdonima subskribo "Sennaciulo". Vivo estas al Lanti batalado, kaj necese estas plani ĉi tiun same kiel militon. Celo de la lukto estas renversi la burĝaron kaj starigi mondon, en kiu regas justeco, ĉar "kie ne estas justeco, tie kuŝas latente milito". Lanti reliefigas, ke inter [[Homaranismohomaranismo]] kaj la propraj ideoj la diferenco estas jena : Zamenhof celas pacon kaj unuiĝon de la homaro sed ne analizas kialojn de militoj. Rimedo de la batalado al liberiĝo estas Esperanto, kiel universala lingvo ebliganta forigon de lingvaj baroj, kiun do endas meti en manojn de klasaj amikoj : Esperanto povas fariĝi ilo de reakcio se en manoj de reakciuloj (ekze. kiel okazis dum la ĵus okazinta milito, kiam francia kaj germania registaroj utiligis alpor si la t.n. neŭtralajn movadojn por eksterlanden propagandi siajn naciismajn politikojn). Por ke ĝi estu revolucia ilo, necese estas akceptigi ĝin de la revolucianaro kaj ke ĝi estu kiel eble plej perfekta, do oni sekvu la konsilojn de lingvistoj, eĉ se ili agadas en la neŭtrala movado. Lanti insistas ankaŭ pri la neceso varbi pliajn homojn kaj instrui al ili la lingvon, kaj ebligi, ke ĝi fariĝu tuj utila al la varbitoj, ĉar nur per uzo de Esperanto povas naskiĝi sento supernacia, "antidoto al naciismo".
 
La unuaj SAT-anoj ofte konsideris sennaciismon kiel "tegmentan"
ideologion de SAT kaj volonte nomis sin mem "sennaciuloj". Tamen, ĝis la publikigo de la ''[[Manifesto de la Sennaciistoj]]'' verkita de Lanti, "sennaciismo" estis vorto kovranta diversajn sufiĉe malsamajn ideojn. Por multaj SAT-anoj, kiuj tiam konfesis
sennaciismon, tiu ĉi simple estis jen "(proleta) internaciismo plus
esperanto", jen laborista versio de la [[Homaranismohomaranismo]] de [[Zamenhof]].
 
Komparo de ''[[ABC de Sennaciismo]]'' verkita de [[Viktoro Kolĉinski|Elsudo]] (Kolĉinski) kaj
Linio 37:
 
===Pli preciza formulado===
En [[1928]], Lanti publikigis broŝuron: ''[[La Laborista Esperantismo]]'', en kiu unu tuta ĉapitro estas dediĉita al la difino pri la nova termino. Ĝis tiam, en la senpartieca organizo, la sennaciisma tendenco ne renkontis kontraŭstaron. Sed en 1929 okazis krizo en [[Sennacieca Asocio Tutmonda|SAT]], kaj la sennaciismo fariĝis en la manoj de la opoziciuloj ilia ĉiama argumento por ataki ties gvidantojn.
 
Tiuj opoziciuloj asertis, ke la sennaciismo estas porimperiisma kaj sekve "kontraŭrevolucieca“. Tiu subita, neatendita atako havis kiel rezulton, ke Lanti en 1931 aperigis anonime 3000-ekzemplere broŝuron: ''[[Manifesto de la Sennaciistoj]]'', kiu poste estas tradukita en kelkajn lingvojn kaj jam aperis en 2000 ekzempleroj en franca lingvo.
Linio 46:
nova ismo, elvokis siatempe riproĉojn fare de la stalinismaj
internaciistoj, pro ĝia klara kontraŭstaro al la tiam reganta teorio
pri "Konstruokonstruo de socialismo en ununura lando": "''La sennaciistoj batalas kontraŭ ĉio nacieca; kontraŭ naciaj lingvoj kaj kulturoj, naciaj kutimoj kaj tradicioj. Por ili Esperanto estas ilia ĉefa lingvo kaj la naciajn ili konsideras nur kiel helpajn. Ili rifuzas partopreni en iu ajn nacibatalo kaj agnoskas kiel necesan kaj profitdonan al la ekspluatata klaso nur la klasbatalon kun la celo forigi la klasojn, la naciecojn kaj ĉian ekspluaton.''“ (Samasama verko.)
 
Tial ke la hereza doktrino trovis kontraŭstaron en [[Sennacieca Asocio Tutmonda|SAT]], la sennaciistoj grupiĝis en ''Frakcio'' aganta ekster la de ili tamen fervore subtenata organizo kaj ekeldonis pli-malpli regule la „'''Sennaciistan Bultenon'''“,. kiuDum deunu periodo ĝis 1933 redaktis ĝin la frakcia sekretario Hermann Wagner. De januaro 1935 ĝis decembro 1937 ĝi aperis sub la nomo ''[[Herezulo]]'', redaktita de Lanti.
 
===Post la morto de Lanti===
Linio 57:
 
En 1978, la SAT-kongreso en [[Lekturo]] decidis kontraŭ la obĵetoj
de sennaciistoj [http://satesperanto.free.fr/frakcioj/sen_1978gr.html Gvidrezolucion], kiu deklaris interalie: "''La konservado de gentaj lingvo kaj kulturo estas ligita kun la lukto por nova sociordo, sekve unu ero en la strebado ĝenerala de SAT-anoj al justo kaj individua libero.''"
''individua libero.''''"
 
Dum la 80-aj jaroj, en la periodo, dum kiu T. Burnelle estis la sekretario
Linio 65 ⟶ 64:
ĝenerala individua rajto de memdetermino, kiu inkluzivas la individuan
rajton sin (identece) determini laŭvole. La Frakcio plu agadis, sed estis
dum la 80-aj kaj 90-aj jaroj parte nefunkcianta, kvankam debato pri sennaciismo pluis en la kolumnoj de '''[[Sennaciulo]]'''.
 
===Sennaciismo hodiaŭ===
Ĉe la SAT-Kongreso en [[Nagykanizsa]] ([[Hungario]]) en 2001 estis reestablita la
Sennaciisma Frakcio de SAT rezulte de rekreskinta intereso pri sennaciismo kaj rilataj temoj, kiu evidentiĝis jam antaŭe per la fondo de la dissendolisto "Sennaciismo". Dum la refonda kunveno estis decidita [http://satesperanto.free.fr/frakcioj/sen_dekl.html ''Deklaracio pri Sennaciismo''], kiu estas reviziita versio de la antaŭa ''Deklaracio''.
 
La nun aktivaj sennaciistoj de la Sennaciisma Frakcio kulturas kaj evoluigas la universalismajn kaj (radikale) kontraŭnaciismajn pensofluojn, kiuj karakterizis ankaŭ pli fruajn elformulojn de la sennaciismo. Ili malpli strikte ol antaŭaj generacioj de sennaciistoj orientiĝas je la lantia sennaciismo, kaj ankaŭ ne alstrebas doktrinan homogenecon. Kelkaj membroj de la Frakcio klopodas rezisti ideologiojn, kiuj iĝis tre influaj en la ĝenerala Esperanto-movado dum la pasintaj jardekoj kaj kiuj parte deriviĝasparencas al ideoj el [[Novdekstrismo|novdekstraj]] medioj: [[etnismo|etnismon]], instrumentigon de Esperanto por diversaj specoj de identec-politiko, diferencismon (etnoplurismon) kaj "lingvodefendadon". Ankaŭ ekster SAT kaj
la Sennaciisma Frakcio troviĝas esperantistoj, kiuj diversgrade aliĝas al sennaciismaj ideoj.
 
Linio 97 ⟶ 96:
*[http://www.satesperanto.org/-Sennaciisma-Frakcio-de-SAT-.html Sennaciisma frakcio de SAT]
*[http://groups.yahoo.com/group/sennaciismo/ Diskutlisto de membroj de la Sennaciisma Frakcio de SAT], malferma fakte al ĉiuj interesataj esperantistoj
*[http://home.arcor.de/gmickle/skk/index.html Sennaciismo, kosmopolitismo, kontraŭnaciismo] (retejo de G. Mickle)
*[http://www.nodo50.org/esperanto/lanti.htm Eugène Lanti la sennaciisto] (Tonyo del Barrio)
*[http://home.arcor.de/gmickle/skk/92shlanti.html Eŭgeno Lanti - 125a naskiĝtago] (Sebastian Hartwig)
 
[[Kategorio:Sennaciismo|*]]