Skota lingvo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Luckas-bot (diskuto | kontribuoj)
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e r2.5.2) (robota modifo de: nn:Skotsk; cosmetic changes
Linio 3:
La '''skota lingvo''' (''Scots'' "skota" aŭ ''Lallans'' "malalt-tera") estas [[Ĝermana lingvo|okcidenta ĝermana lingvo]] parolata en [[Skotlando]] kaj la norda parto de [[Irlando]], kie ĝi nomiĝas [[ulster-skota]]. Oni ne konfuziĝu inter la skota lingvo kaj la [[skotgaela lingvo]]. La gaela apartenas al la kelta lingvofamilio, sed la skota (ofte iom mise nomita "skotangla") estas ĝermana lingvo. La plej parencaj lingvoj al la skota estas la angla kaj la friza. Plie, multaj skotaj vortoj estas samdevenaj kiel norvegaj, ekzemple ''bairn'', norvege: ''barn'' ("infano"); ''flit'', norvege: ''flytte'' ("movi", "moviĝi"); ''thole'', norvege: ''tåle'', ("toleri"), ktp.
 
== Historio kaj nuna stato ==
 
La lingvo havas historion komenciĝantan en la [[14-a jarcento]]. Same kiel [[Angla lingvo|la angla]], ĝi estas ido de la [[anglosaksa lingvo]].
Linio 13:
Oni kalkulis ke la skotan lingvon parolas 1,5 milionoj da homoj en Skotlando (Eurolang, n.d.). Malgraŭ tio, ĝis lastatempe la lingvo ne havis oficialan staton en la [[Unuiĝinta Reĝlando]]. Post kiam la brita registaro konsentis al la [[Eŭropa ĉarto por regionaj aŭ minoritataj lingvoj]], tiu registaro donis al la skota lingvo iom da rekono kaj protekto.
 
Ĝis nun, ne estas agnoskita normigita formo de la skota. En la parolado de skotoj konstatiĝas larĝa spektro de idiomaj variantoj, kiu varias de la angla de Anglio (sed kutime kun skota akĉento) - ĝis la tiel nomata kampara ''Broad Scots'' kaj la literatura ''Lallans''. La lasta, kulturita kaj uzata de poetoj kaj verkisto, kaj plej malsimila al la angla, estas apenaŭ komprenata de la sudbritaj najbaroj. Pro tiu spektra karaktero de skota parolado, oni povas elekti formojn, kiuj pli kaj pli distancigas la lingvaĵon disde la normigita angla. Ekzemple, tradukante la titolon de la verko de [[William Auld]], [[La infana raso]] oni povus nomi ĝin (laŭ la angla versio) "The Infant Race" - (aŭ pli skote) "The Bairnlie Race" - aŭ (uzante lokan dialektan formon de la artikolo) "E Bairnlie Race", aŭ (eĉ pli skotigante ĝin): "E Bairnlie Ilk", kiu estus tute nekomprenebla por homoj, kiuj nur parolas la normigitan anglan.
 
== Ekzemploj ==
 
=== "Al muso" ===
 
Unua strofo de fama poeziaĵo de Robert Burns, "To a mouse" (''Al muso''):
Linio 39:
(Notu, ke Burns skribis lian poezion per [[ortografio]] malsimila al la nunaj oftaj ortografioj - i.a., Burns aldonis [[apostrofo]]jn por montri literojn kiuj "mankas", tio estas, ne troviĝas en skota vorto sed ja troviĝas en samdevena angla vorto. Tiun praktikon - la "pardonpetan apostrofon" - oni ĝenerale ne nuntempe subtenas.)
 
=== [[Patro Nia]] ===
 
:''Our Faither in Heiven, hallowt be thy name;
Linio 51:
(de la lastatempa traduko de la [[Nova testamento]] fare de [[William Lorimer]], kaj per ties ortografio)
 
* '' Kingdom'': La Skota Nacia Vortara Asocio kaj la Skota Lingva Asocio preferas la literaturan formon ''Kinrick''. Plie, en kelkaj dialektoj, la difina artikolo estas ne ''the'' sed ''e, ee'' (orienta marbordo), aŭ ''da'' (ŝetlanda insularo).
== Referencoj ==
 
* Eurolang. (n.d.) [http://www.eurolang.net/State/uk.htm#SCOTS Minority languages in the United Kingdom] (''Minoritataj lingvoj en la Unuiĝinta Reĝlando''). Anglalingva.
Linio 120:
 
 
(Fonto de la ilustraĵo: Skanita kovrilo de la libro, farita de la kontribuinto.)
 
 
Linio 129:
{{InterWiki|code=sco|lingvo=skota}}
{{projektoj|commons=Category:Scots language}}
 
 
[[Kategorio:Angla lingvo]]
Linio 183 ⟶ 182:
[[nds-nl:Skots]]
[[nl:Schots (taal)]]
[[nn:Låglandsskotsk språkSkotsk]]
[[no:Skotsk]]
[[nrm:Scots]]