Vidkapablo: Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
rigardu diskuton pri la vorto "Vido" |
plibonordigis la frazojn |
||
Linio 1:
La '''vidkapablo''' aŭ '''vida percepto''' estas tiu el la kvin [[senso]]j, kiu ebligas [[percepto]]n kaj observon de onia medio per la ricevo kaj interpretado de [[lumo]]. La sensa [[organo]] estas la [[okulo]]—kiu konsistas el la okula globo kaj la pluaj organoj—estas la organo, kie registriĝas impresoj de videbla lumo, sed la vidprocedo inkluvizas ankaŭ agadojn en specifaj regionoj de la [[cerbo]] (vida [[kortekso]]): Tie la kolektitaj informoj analiziĝas kaj kunordiĝas laŭ [[formo]], [[koloro]], [[materialo]], [[reliefo]], ktp., kaj kompariĝas kun antaŭe memorigitaj bildoj. La vidkapablo estas celata precipe por perceptado de [[kontrasto]], kaj per tio ankaŭ [[konturo]]j. La vidkapablo tial permesas vidadon de la konturoj de objektoj, iliajn [[distanco]]jn kaj signife ĝi partoprenas en orientado en spaco. Por homo, '''vidkapablo''' estas la plej grava senso, kiu perceptigas proksimume 80% da ĉiuj informoj pri la medio. Iuj uzas [[okulvitro]]jn por plibonigi sian vidkapablon. Oni kiu ne povas vidi, aŭ kiu preskaŭ ne povas vidi estas [[Blindeco|blinda]].
Antaŭe ĝi ebligas vidan [[analizo]]n.
Vidaj perceptaĵoj ne simple estas la rektaj rezultoj de impresoj de videbla lumo, kiel okazus en [[fotilo]]. Sed nur la plektiĝo kaj komparo de la akceptitaj lumaj impresoj kun la cerbe memorigitaj bildoj kreas la percepton, kiu post pli longa, atenta rigardado povas esti detaligita kaj "fajnigita".
Linio 8:
== Teorioj pri la vida percepto ==
Dum la [[antikva epoko]] ekzistis diversaj teorioj pri la vida percepto: La percepta teorio de [[Eŭklido]] (365–300 a.K.) koncentriĝis pri problemoj de spaca
[[Alhazen]] (965-1039) iris novan vojon por respondi al la demando, analizante la konstruon de la okulo. Li ekkomprenis la signifon de la [[lenso]] en la okulo kaj en sciencaj eksperimentoj malpravigis la teorion pri "vidaj radioj". Alhazen kiel unua pruvis, ke la vida percepto okazas en la cerbo, ne en la okulo. Eksperimente li krome pruvis, ke la vida percepto influatas pere de la personaj spertoj de homo.
[[Leonardo da Vinci]] (1452–1519)
=== Senkonsciaj konkludoj dum vidado ===
[[Hermann von Helmholtz]] (1821-1894) de multaj sciencistoj konsideriĝas la patro de la moderna teorio pri vida percepto. Li komparis la okulon kun optikaj instrumentoj kaj trovis, ke la okula konstruo el mekanika vidpunkto estus kompare primitiva. El tio li konkludis, ke la rezulto de vidado
Tiaj perceptaj spertoj estas ekzemple, ke lumo kutime venas de supre aŭ ke objektoj pli ofte estas vidataj de supre ol de malsupre. Aparte la studo de [[optika iluzio|optikaj iluzioj]] montris, kiuj senkonsciaj konkludoj povas esti parto de la percepta
Alia speco de senkonsciaj konkludoj estas la percepto laŭ verŝajneco, kiu baziĝas sur la ofteco de jam faritaj similaj vidaj perceptoj<ref>[http://www.purveslab.net/research/ Mamassian, Landy kaj Maloney (2002): ''Probabilistic Approaches to Visual Perception'' ("probablecaj aliroj al vida percepto")]</ref>.
== Proverbo ==
Linio 89 ⟶ 79:
== Vidu ankaŭ ==
* [[Oftalmologio]]
* [[Optika iluzio]]
{{projektoj|commonscat=Sight}}
|