Milito en Afganio (2001-2021): Malsamoj inter versioj

La '''Milito en Afganio''' komenciĝis la [[7-an de oktobro]] [[2001]], kiam la [[Operaco Enduring Freedom]] de la usona militistaro (OEF) estis lanĉita, kune kun la brita militistaro, en respondo al la atakoj en Usono, la [[11-ana de septembro 2001]]. [[Britio]] havas, ekde 2002, sian propran armean operacon, Operaco Herrick, kiel parto de la sama [[milito]] en [[Afganio]]. La karaktero de la disvolvigita milito pro perforta lukto fare de U\.S\.-gviditajusonaj fortoj kontraŭ [[Al-Qaeda]] kaj ĝiaj talibanaj subtenantoj, ĝis kompleksa kontraŭribela iniciato de U\.S\.-gviditajusonaj fortoj, kontraŭ afganoj kiuj postulas forpeli tiujn U\.S\.-gviditajnusonajn fortojn. La milito mortigis dekojn de miloj de homoj, kies plimulto estis civiluloj.

La unua fazo de la milito estis la sekvo de la atakoj de la [[11-an de septembro]] [[2001]], kiam [[Usono]] lanĉis la "Operation Enduring Freedom", kiu, ĝi asertis, havis la celon "fori de sekura rifuĝejo Al-Qaedan kaj sian uzon de la afgana teritorio kiel bazo de operacoj por kontraŭ-usonaj terorismaj aktivecoj". En tiu unua fazo, usona kaj koaliciaj armeoj, laborante kun la afganaj opozicifortoj de la Nord-alianco, rapide forigis la talibanan reĝimon. Dum la sekvanta registaro de Karzai, la karaktero de la milito ŝanĝiĝis al fortostreĉo direktita kontraŭ kaŝado de malamika ribelo pro la usona aprobo de la registaro de Karzai, en kiuj la ribelantoj preferis ne rekte alfronti la trupojn de la Internacia Sekureco-Asistado-Forto (ISAF), sed batalis malkaŝitaj en la loka loĝantaro kaj plejparte uzis improvizajn eksplodan aparatojn kaj memmortigintojn.

La usona registaro asertis ke la celo de ilia invado estis trovi Usaman bin Laden kaj aliajn elstarajn membrojn de la terorisma Al-Qaeda por esti metita sub jura akuzo, detrui la organizon, kaj forigi la talibanan reĝimon kiu apogis kaj donis sekuran lokon al ĝi. La registaro de [[George Bush]] deklaris ke, kiel politiko, ĝi ne distingus inter teroraj organizoj kaj nacioj aŭ registaroj kiuj enhavis ilin.

Alia daŭranta operaciooperaco estas la Internacia Sekureco-Asistado-Forto, kiu estis establita fare de la UN Sekureckonsilio ĉe la fino de [[decembro]] [[2001]] por sekurigi Kabulon[[Kabulo]]n kaj la ĉirkaŭajn regionojn. NATO supozis kontrolon de ISAF en 2003. Antaŭ la 23-a de julio 2009, ISAF havis ĉirkaŭ 64,500 trupojn de 42 landoj, kie NATO-membroj disponigas la kernon de la forto. La NATO-engaĝiĝo estas precipe grava al Usono ĉar ĝi ŝajnas doni internacian legitimecon al la [[milito]]. Usono havas ĉirkaŭ 29,950 trupojn en ISAF.

Usono kaj Britio gvidis la aerbombadon, en subteno de terarmeoj provizitaj ĉefe de la Afgana Nord-alianco. En 2002, usona, brita kaj kanada infanterio estis devige enhospitaligita, kune kun fakistaj rotoj de pluraj aliancitaj nacioj, inkluzive de Aŭstralio. Poste, [[NATO]]-trupoj[[trupo]]j estis aldonitaj.

La komenca atako forigis la talibanojn[[talibano]]jn de potenco, sed talibanoj poste reakiris forton. Ekde 2006, Afganio travivis pliigitan agadon de talibanaj ribeloj, rekorde altaj niveloj de kontraŭleĝa medikamento-produktado, kun partopreno de[[ Nord-alianco]] en la reĝimo de Karzai, kaj korupta registaro kun limigita kontrolo ekster Kabulo. La talibanoj povas resti senfine, laŭ informkunveno de decembro 2009 de la supra usona spiono en Afganio. La 1-an de decembro 2009,[[ Barack Obama]] sciigis ke la sendadon de kromaj 30,000 soldatoj dum periodo de ses monatoj. Li ankaŭ proponis komenci trup-retiriĝojn 18 monatojn ekde de tiu dato.

La [[26-an de januaro]] [[2010]], ĉe la [[Internacia Konferenco pri Afganio]] en [[Londono]], kiun ĉeestis 70 landoj kaj organizoj, afgana prezidento Hamid Karzai komentis al mondgvidantoj ke li intencis kontakti la suprajn ŝtupojn de la talibanoj ene de kelkaj semajnoj kun paciniciato. Karzai estigis la kadron por dialogo kun talibanaj gvidantoj por iniciati pacnegocadojn.

Opiniosondadoj montris la malkreskinta subteno de la milito de okupo ekde 2001. Balotenketoj de 2010 montris ke la plimulto de homoj en Usono, [[Britio]], [[Aŭstralio]], kaj pluraj NATO-landoj estas kontraŭaj ke iliaj registaroj restu en Afganio.