Norna lingvo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
LucienBOT (diskuto | kontribuoj)
e r2.6.4) (robota aldono de: gl:Norn
eNeniu resumo de redakto
Linio 1:
La '''Nornanorna lingvo''' aŭ simple '''Norno''' (ĉar popolo "nornoj" ne ekzistis), Nornenorne '''''Norn''''', estis ido de la [[Norenanorena lingvo]], iam parolita en insularoj [[Ŝetlando]] kaj [[Orkadoj]] (''[[Nordaj insuloj (Britio)|Nordajnordaj insuloj]]''). Koloniigite de [[Norvegio|Norvegajnorvegaj]] [[vikingoj]] depost 800, la Dandan-Norveganorvega registaro cedis la insularojn al [[Skotlando]] en la [[15-a jarcento]]. La Skotajskotaj registaro kaj [[Skotaskota eklezio|eklezio]] ekmalrekomendis la uzon de la lingvo, kiu estis iom post iom anstataŭigita de la [[Skota lingvo|Skotaskota]].
 
Oni ne scias ekzakte kiam oni ĉesis paroli la Nornannornan; eble ĝi daŭre estis uzata en kelkaj partoj de la insuloj ĝis la [[18-a jarcento]]. Verŝajne la lastaj Orkadajorkadaj parolantoj mortis ĉirkaŭ 1750, dum kelkaj en Ŝetlando vivis ĝis ĉirkaŭ 1800. Do la lingvo estis parolata en iu formo dum preskaŭ mil jaroj. Ĝi neniam akiris [[ortografio]]n, kaj la malmultaj dokumentoj skribitaj en la insuloj havas lingvaĵon klare influitan de la "ĉefa" Norvegianorvega idiomo. Malfruajn notojn de la buŝa lingvo ĉefe registris anglalingvanoj ne regantaj skandinavan lingvon, kaj pro tio la notoj ŝajnas fuŝaj kaj estas malfacile legeblaj. Frazetoj de la lingvo kaj Nornajnornaj pruntvortoj en la lingvoj [[Angla lingvo|Anglaangla]] kaj Skotaskota travivis ĝis hodiaŭ. Super ĉio granda kvanto de la insulaj [[loknomo]]j restas Nornanorna.
 
Eĉ homoj en ĉeflanda [[Skotlando]] iam parolis Norenajnnorenajn dialektojn, ekzemple en [[Caithness]], sed tiuj maluziĝis multajn jarcentojn antaŭ la formorto de Norno en Orkadoj kaj Ŝetlando. Tial, kelkaj fakuloj parolas pri "Caithness-a Norno", dum aliaj tian terminon evitas. Oni scias eĉ malpli pri tiu "Caithness-a Norno" ol pri la Nornojnornoj de Orkadoj kaj Ŝetlando.
 
Konservitas tre malmulte da Nornanorna literaturo. Unu restaĵo estas la "[[Patro nia]]".
 
[[Evangelio laŭ Sankta Mateo|Mateo]] 6:9-13, Orkadaorkada Norno (transskribo de Wallace; 1700)
 
:Favor i ir i chimrie, Helleur ir i nam thite,
Linio 16:
:lyv vus ye i tumtation, min delivera vus fro olt ilt, Amen.
 
Mateo 6:9-13, Ŝetlandaŝetlanda Norno (transskribo de Low; 1774)
 
:Fy vor or er i Chimeri. Halaght vara nam dit.
Linio 26:
:For do i ir Kongungdum, u puri, u glori, Amen
 
Mateo 6:9-13, [[Feroaferoa lingvo]] (plej proksima kuzo ankoraŭviva)
 
:Faðir vár, Tú, sum ert í Himli. Heilagt verði navn Títt.
Linio 35:
:Leið okkum ikki í frestingum, men frels okkum frá tí illa.
 
Mateo 6:9-13, [[Norenanorena lingvo]]:
 
:Faþer vár es ert í himenríki, verði nafn þitt hæilagt