Parolorgano: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
Talnat (diskuto | kontribuoj) klarigo de "parolorgano" en la senco de "parolaparato" |
||
Linio 3:
* iu ajn el la senpere moveblaj partoj de la parolaparato
Oni ofte preferas la vorton "parolorgano" anstataŭ "parolaparato" por eviti la impreson, ke temus pri teknikaĵo, kion sugestas la vorto "[[aparato]]". Oni kutime distingas tri partojn de la parolorgano kun malsama funkcio: la ''spiran sistemon'', la ''fonadan sistemon'' kaj la ''artikulacian sistemon''.
Al la '''spira sistemo''' apartenas la [[pulmo]]j, la [[torako]], la [[diafragmo]] kaj la [[spirtubo]]. Per la spira sistemo kreiĝas la aerfluo kiu estas uzata en la fonada kaj artikulacia sistemo por krei [[prozodio]]n kaj [[parolsono]]jn.
La '''fonada sistemo''' konsistas el la [[laringo]] kaj la [[voĉlipoj]]. Kiam la [[voĉlipo]]j estas alproksimigataj unu al la alia, tiel malvastigante la [[gloto]]n, la subglota aerpremo kreita en la [[pulmo]]j kaŭzas la [[voĉlipoj]]n ekvibri. Tio estas nomata [[fonado]].
La '''artikulacia sistemo''' konsistas el la kavoj super la [[gloto]] ([[faringo]], buŝa kavo kaj naza kavo) kaj la strukturoj, kiuj ĉirkaŭas tiujn kavojn. Tiuj permesas variigi la formon de la superglotaj kavoj, kaj per tio la [[formanto]]jn. En la artikulacia sistemo formiĝas [[vokalo]]j kaj [[konsonanto]]j.
Kaze ke la due menciita signifo estas intencita, oni povas distingi jenajn parolorganojn:
Linio 14 ⟶ 20:
* [[uvulo]] kaj
* [[laringo]], specife la [[voĉlipoj]], inter kiuj troviĝas la [[gloto]].
* La [[pulmo]] kun la [[diafragmo]] restas ofte ekster konsidero, kvankam ankaŭ tiuj apartenas al la parolaparato kaj do al
Plej multaj, sed ne ĉiuj el la parolorganoj funkcias kiel [[Loko de artikulacio|aktivaj artikulaciiloj]].
| |||