Fonetiko: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
→‎Akustika fonetiko: ''kursivigo''
eNeniu resumo de redakto
Linio 1:
'''Fonetiko''' (de la greka ''phonētikós'', 'sona, parola' < ''phoneín'' 'soni') estas la scienco pri la homa [[parolo]]. La fonetiko estas interdisciplina, esence naturscienca fako inter [[lingvistiko]], [[biologio]], [[neŭroscienco]], [[medicino]], [[pedagogio]], [[psikologio]], [[akustiko]], kaj [[teknologio]].
 
Ĝia studobjekto estas la [[parolo]] kaj ties eroj ([[prozodio]] kaj sementojsegmentoj, t.e. realigoj de [[fonemo]]j) el [[fiziko|fizika]] (ĉefe [[akustiko|akustika]]), [[fiziologio|fiziologia]] kaj [[psikologio|psikologia]] perspektivo. Al la eroj de la [[parolo]] apartenas krom la [[parolsono]]j kiuj reprezentas [[fonemo]]jn kaj kiuj kombiniĝas en [[silabo]]j ankaŭ la [[prozodio]], kio estas la vort- kaj frazmelodiaj trajtoj kiuj reprezentas [[prozodemo]]jn. Kadre de fonetiko studiĝas kiel eldiroj kaj ties elementoj produktiĝas en la [[parolorgano]] kaj kiel ili perceptiĝas per la sensorganoj kaj kompreniĝas. Kadre de la fonetiko oni ankaŭ studas la evoluon de la [[parolo]] ĉe infanoj kaj ĉe lernantoj de dua lingvo.
 
Foje la '''[[fonologio]]''' estas konsiderata kvazaŭ subfako ne nur de [[lingvistiko]] sed ankaŭ de fonetiko. La studobjekto de [[fonologio]] estas la mensa kaj formala reprezentado de la fonetismo (aro da [[fonemo]]j kaj [[prozodemo]]j) de lingvoj kaj ties funkcio en lingva sistemo de kontrastaj (distingivaj) unuoj.
 
Per "'''fonetiko'''" oni ankaŭ ofte celas la sonan konsiston de unuopaj lingvoj. Por tiu nocio esperanto ofertas la pli precizan terminon "'''fonetismo'''". La fonetismo de lingvoj speguliĝas pli aŭ malpli parolfidele en la skribo kaze ke [[Alfabeto|alfabeta ortografia sistemo]] estas uzata.
 
== Lingva fonetiko ==