Enuma Eliŝ: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
WikitanvirBot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.1) (robota aldono de: it:Enûma Eliš modifo de: zh:埃努瑪·埃利什
Neniu resumo de redakto
Linio 2:
|-
|style="vertical-align: top;"|''{{lang|akk|e-nu-ma e-liš la na-bu-ú šá-ma-mu}}''<ref>Incipit de la poemo.</ref>
|style="vertical-align: top;"|Kiam el la alto la ĈielojamĈielo jam ne havis nomon
|-
|style="vertical-align: top;"|''{{lang|akk|šap-liš am-ma-tum šu-ma la zak-rat}}''
|style="vertical-align: top;"|Kaj la tertero, sube, jam ne estis nomata per ĝia nomo,
|-
|style="vertical-align: top;"|''{{lang|akk|''ZU.AB''-ma reš-tu-ú za-ru-šu-un}}''
Linio 17:
|-
|style="vertical-align: top;"|''{{lang|akk|gi-pa-ra la ki-is-su-ru su-sa-a la she-'u-ú}}''
|style="vertical-align: top;"|Kaj nek herbejoj jam formiĝis, nek kanejoj jam eksistisekzistis;
|-
|style="vertical-align: top;"|''{{lang|akk|e-nu-ma ''[[dingir]] [[dingir]]'' la šu-pu-u ma-na-ma}}''
Linio 29:
|}
 
''''''Enûma Eliš''''' (“Kiam en alto” el la nomo de la unuaj uverturaj du vortoj de la poemo) estas mezepotamiamezopotamia [[poemo]] pritraktanta la miton[[mito]]n de la kreo kaj la entreprenojn de la dio [[Marduk]]. La poemo estis recitita dum ''[[akītu]]'', [[Novjaro|novjara]] festo en [[Babilono]]. La verko eble datiĝas, en la babilona formo, je la [[jarcento|13-a aŭ 12-a jarcentoj a.K.]] epoke de la unua dinastio de babilonoBabilono.
 
La poemo troviĝas diversversie; kelkaj versioj, dateblaj je la [[7-a jarcento]] estis elfositaj en [[Assur]] kaj en [[Ninivo]], urboj de [[Asirio]]. La originojoriginojn de la verko fakuloj atribuas eble al la [[Sumero|sumeroj]]; en la originalaorigina versio la dio kreanta (plibone, aranĝanta]) plejprobable estis la sumera mitologia [[An (diecaĵodio)|An]] aŭ [[Enlil (diecaĵodio)|Enlil]].
 
La poemoj trovitaj estas skribitaj, kiel la Eposo pri [[Gilgameŝ]], kojnoforme.
Linio 38:
 
== Intrigo de la poemo ==
[[Apsû]] kaj [[Tiāmat]], diaj perosonigojpersonigoj de la akvo sensala kaj de la akvo sala, sin miksis originante novajn diojn, kiuj siavice generis aliajn diojdiojn. Tiuj lastaj ĝenis la dormon de Apsû kiu decidis ilin mortigi, spite de la kontraŭa sugesto de Tiāmat; sed ĝi estis mortigita far unu el ili, nome [[Ea (mitologio)|Ea]]/Enki. Tiāmat, kolera pro la sorto de sia edzo, ekmilitis kontraŭ la aliaj dioj alianciĝante kun la monstro [[Kingu]] kaj kun aliaj diaĵoj; nur [[Marduk]], filo de Ea/Enki, aŭdacis ŝin altronti, kompense petante ĉe al alaj dioj ke mem estu la reĝo de ĉiuj dioj; kaj li ŝin mortigis per sago. Poste li hakis ŝian korpon, unu ŝia parto originis la ĉielon, la alia la teron. Per la sango de Kingu li aranĝis la homojn por ke ili servu al la dioj.
 
== Enûma Eliš kaj Biblio ==
Ĉu la aŭtoroj de la Biblio inspiriĝis al la poemo Enûma Eliš? Iuj fakuloj tion pensis komparante la kaoso priskribita de la sumera poemo kun la 1,1-3 de alla biblia [[Genezo]]. Tiu ĉi diras: “En la komenco Dio kreis la ĉielon kaj la teron. 2 Kaj la tero estis senforma kaj dezerta, kaj mallumo estis super la abismo; kaj la spirito de Dio ŝvebis super la akvo. 3 Kaj Dio diris: Estu lumo; kaj fariĝis lumo”. La similo evidentas kaj, plue, la biblia teksto estis refarita plufoje laŭlonge de la jarcentojarcentoj. <ref> Aŭtoro, inter multaimultaj: “Richard Elliott Friedman, ''The Bible with Sources Revealed'', HarperOne, 2003. ISBN 0060530693</ref>
 
== Bibliografio ==