Cseh-metodo: Malsamoj inter versioj

La '''Cseh-metodo''' (aŭ ankaŭ '''Ĉe-metodo''') dankas sian ekziston al la fakto, ke [[Andreo Cseh]] estis devigata gvidi Esperanto-kurson antaŭ diversnacia publiko, konsistanta plejgrandparte el laboristoj. Estis en [[1920]] en la transilvania urbo [[Sibiu]] ([[Hermannstadt]], [[Nagyszeben]]). [[Lernolibro]]j ne estis haveblaj; mendi el eksterlando estis neeble, ĉar la limoj estis ankoraŭ fermitaj. [[Pastro]] Cseh defendis tiam ne doni kurson en la ordinara senco de la vorto, sed simplan konversacion. Nigra tabulo kaj kreto helpis la instruiston, papero kaj [[krajono]] la [[lernanto]]jn. Kun granda entuziasmo okazis la provo. Komence li parolis pri aferoj plej proksimaj kaj uzante nur la plej simplajn gramatikajn elementojn. Poste li transiris iom post iom al temoj pli malproksimaj kaj al gramatikaĵoj pli malfacilaj. Post 20 lecionoj de 2 horoj oni jam povis interparoli en Esperanto. Tiel la Cseh-metodo naskiĝis. La bona rezulto instigis al organizo de similaj kursoj en la tuta Rumanujo, kaj poste sekvis invitoj el pluraj landoj.

La metodo tiel disvastiĝis tra la tuta Eŭropo.

* aplikado de konversacio pri aktualaĵoj anstataŭ uzado de lernejecaj ekzemploj.

La unuan kurson faris Cseh en Sibiu en [[1920]] por societo de laboristoj el 3 nacioj. Pro la granda sukceso de tiu kurso li baldaŭ ricevis inviton al la urbo [[Târgu Mureş (Marosvásárhely]], Neumarkt am Mieresch), kie li faris sinsekve plurajn kursojn en la "Libera Universitato". En 1921 ĝis 1923 li gvidis kursojn en [[KolozsvárCluj]] (Kolozsvár, Klausenburg) [[Bucureşti]] kaj [[PloestiPloieşti]]. En 1924 li interrompis la kursgvidadon pro propaganda vojaĝo tra Eŭropo. En 1927 Cseh gvidis grandajn kursojn en [[Danzig]] kaj en januaro 1928 li komencis siajn grandskalajn kursojn en [[Svedujo]]. En julio 1929 la urbo [[Budapest]] aranĝis la unuan internacian pedagogian kurson de Cseh. Similaj internaciaj kursoj okazis poste en [[Arnhem]] (1930); kaj en [[KrakowKraków]] (1931 ). Krom tio Cseh gvidis grandajn kursojn en [[Estonujo]], aranĝitajn de la Estona Instruista Asocio, en [[Latvujo]], [[Dresden]], [[Norvegujo]], [[Berlin]], [[Parizo]], [[Svisujo]] kaj fine en pluraj urboj de [[Nederlando]].

La ekzemplon de Cseh sekvis multaj talentaj propagandistoj, kiuj kunlaboras kun la internacia Cseh-Instituto de Esperanto. El ili kelkaj konstante laboras sur internacia kampo. [[Tiberio Morariu]] komencis gvidi kursojn en 1923 en [[Rumanujo]] kaj poste faris tre multajn kursojn en [[Svedujo]], [[Danujo]], [[Saksujo]], [[Svisujo]] kaj [[Vieno]], lastatempe kun sia edzino [[Lizzie Morariu-Anderson]]. La estona [[H. Seppik]] depost 1929 laboras en [[Svedujo]] kaj [[Norvegujo]]. Fino [[Elinjo PAHNPahn]] el [[Estonujo]] kursgvidadas de 1930 en [[Svedujo]], [[Francujo]], [[Danujo]], [[Nederlando]] kaj [[Hispanujo]]. [[Julio Baghy]] el Budapest gvidis same multajn kursojn en Nederlando, Francujo, [[Estonujo]] kaj Latvujo. La hungara d-ro [[Ottmár Fischer]] grandskale instruas en Norvegujo kaj la rumana [[Sig. Pragano]] en Nederlando kaj Britujo. La norvega [[Jens Schjerve]] en Norvegujo, Francujo kaj Usono gvidis grandajn kursojn. [[G. Ahlstand]] laboris en Estonujo. Aliaj fervore laborantaj Cseh-metodaj geinstruistoj estas lastatempe: f-ino [[Lidja Zamenhof]] (Svedujo kaj Francujo), f-ino [[M. SAXLSaxl]] (Danujo kaj Nederlando), [[Ajo]] (Danujo kaj Germanujo), [[K. TUNONTunon]] (Estonujo), [[H. Rikand]] (Estonujo), [[H. FOXFox]] (Svedujo), [[A. Siitam]] (Finlando), [[Jan Fethke]] (Svedujo); krom tio multaj fervore disvastigas Esperanton, instruante en siaj hejmlandoj.

La [[24-a de majo 1930|24-an de majo 1930]] fondiĝis en [[Hago]] la [[Internacia Cseh-Instituto de Esperanto]]. Ĝia celo estas eduki kaj doni bonajn instruistojn al la publiko, kiu deziras lerni Esperanton en agrabla kaj facila kurso laŭ la metodo de Cseh kaj doni al la instruistoj kaj al la kursaranĝantoj la necesan helpon. La internacia Cseh-Instituto estas sendependa kultura fondaĵo kun sidejo en Hago (Nederlando) kaj ĝi estis direktata de la fondintoj : Andreo Cseh kaj s-ino [[Julia Isbrücker]]. La internacia Konsilantaro de la Instituto konsistis el prof. [[P. BOETBoet]], Genève, prof. [[O. Bujwid]], Krakow, prof. [[W. Esperanto Collinson]], Liverpool, konsulo [[K. von Frenckelt]], Dresden, d-ro [[Edmond Privat]], GeneveGenève, [[Ed. Stettler]], Bern, [[Georges Warnier]], Parizo.

* la internacia kurso por la personaro de la Poŝto, Telegrafio kaj Telefonio, kie 118 partoprenantoj ĉeestis el 5 landoj en junio 1933