Ganto: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
ZéroBot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.1) (robota aldono de: ko:장갑 (의류)
e Aldonis ligilon
Linio 6:
 
== Termoprotekto ==
 
La trikitaj aŭ subŝtofitaj gantoj tenas varme la manojn de la portanto en malvarmo. Origine oni pretigis varmigajn gantojn el ledo, kiujn oni subŝtofis per lano; nuntempe oni produktas la gantojn tute el sintezaj fibroj. La pugnogantoj (dufingraj gantoj) havas pli bonan efikon kontraŭ malvarmego, ĉar ili havas pli malgrandan surfacon ol fingrogantoj.
 
Linio 12 ⟶ 11:
 
== Mekanika protekto ==
 
 
Oni volas eviti per uzo de gantoj la mekanikajn vundiĝojn kiel blazojn, kalojn aŭ tranĉojn. Al tiu grupo apartenas la ĝardenaj gantoj (ofte kun gumodisketoj por la pli bona kapto), [[Masonisto|masonistaj]] gantoj el ledo aŭ buĉistaj gantoj el metalaj ĉeneroj. Tiuj gantoj estas plej ofte fingrogantoj, ĉar oni devas ebligi la sendependan movon de la unuopaj fingroj.
 
Linio 22 ⟶ 19:
 
=== Sporto ===
 
En kelkaj sporto-specioj ekz. kiel ĉe [[golfludo]] aŭ [[teniso]] oni portas gantojn por la pli bona preno. Ĉe aliaj sportoj (ekz. rajdado) gravas la mekanika protekto; ĉe aliaj la ([[skisporto]]) la termoprotekto. La boksa ganto obtuzigas la batojn. La [[golulo]] havas kaptajn gantojn. Ĉe skermado oni uzas skermogantojn, sabrogantojn.
 
=== Diversaĵoj ===
 
* Religio: La episkopa aŭ pontifika ganto havas ĉe kelkaj kristanaj kredoj la ritan rolon.
* Modo: Nuntempe oni apenaŭ uzas gantojn pro modo, krom baloj. La pugnogantoj el felo estas nomitaj mufgantoj.
Linio 32 ⟶ 27:
 
== Historio ==
 
Komence oni uzis la gantojn por termoprotekto: en [[Odiseo]] de [[Herodoto]] kaj [[Plinio la pli juna]] mencias tiujn. En la mezepoko aperis la kirasa ganto el metalo. En la 17-a jarcento aperis la delikate trikitaj kaj ornamitaj fingrogantoj.
 
Ĝis komenco de la 18-a jarcento ofte aperis sur ilustraĵoj la gantoj, sed ĝis ĉ. 1800 nur apenaŭ. Poste, kun apero de kurt-manika modo disvastiĝas la longmanikaj gantoj, kiuj kovras eĉ ĝis la supra parto de la brakoj de damoj. Tiuj gravis ĝis mezo de la 20-a jc. kaj estis preskaŭ devigaj ĉe baloj. Por la viroj la gantoj gravis ekde 1700 kiel termo-, kaj mekanikaj protektiloj. Esceptoj estis la profesiaj uniformoj (fiakristo, ŝoforo, ĉambristo (angle butler) ktp.).
 
Socidece en la altaj klasoj, kaj poste al ĉiuj klasoj pro "alburĝeco" de la deconormoj, kaj ankaŭ ĉe servistoj en alrangaj domoj, surhavo de ganto iĝis dumtempe (pr. 1850-1950) deviga, kaj detalaj ĝentilo-normoj ekzistis pri kiam oni devas surmeti ilin aŭ devas demeti ilin laŭ la cirkonstancoj.
 
 
Vidu [[gantpupo]]
<gallery>
Dosiero:Gloves1.jpg|Longaj gantoj el atlaso
Dosiero:Gloves1.jpg|<!-- thumb|left|180px|en:Long satin glove en->eo:Longa atlaso ganto es:Guante largo de satin es->eo:Ganto _largo_ _de_ _satin_ ja:パーティー仕様の女性用長手袋 sv:Långa '''handskar''' i [[satin]]. sv->eo:_Långa_ '''ganto''' i [[_satin_]]. -->
Dosiero:PVC-Handschuh.jpg|Ganto el PVC
Dosiero:PVC-Handschuh.jpg|<!-- thumb|left|180px|io:Ganto en PVC io->eo:Ganto en _PVC_ fr:Gant en PVC fr->eo:Ganto _en_ _PVC_ de:PVC-Handschuh zum Schutz vor Infektionen de->eo:_PVC_-Ganto _zum_ _Schutz_ _vor_ _Infektionen_ -->
Dosiero:Disposable nitrile glove.jpg|Ĵetebla ganto el nitrilo
Dosiero:Disposable nitrile glove.jpg|<!-- thumb|left|180px|en:A blue disposable nitrile glove, as worn for medical examination en->eo:(A, _) blua _disposable_ _nitrile_ ganto, kiel _worn_ (ĉar, kontraŭ, por, pro) _medical_ _examination_ es:Guantes descartables de nitrilo ja:医療用ゴム手袋 -->
Dosiero:Gloves2.jpg|Gantoj el ledo
Dosiero:Gloves2.jpg|<!-- thumb|left|180px|en:Leather gloves en->eo:Ledo gantoj ja:防寒用皮手袋 -->
</gallery>
<br clear=all>
== Vidu ankaŭ jenon: ==
Vidu* [[gantpupo]]
* [[Bildliteraturo]], [[Bildstrio]]
* [[Vikipedio:Ŝtrumpopupo]]
{{Commons|Glove}}
<br clear=all>
== Eksteraj ligiloj ==
{{Commons|Glove}}
{{el}} http://www.stbg.de/Zeitung/se105/ekzem.htm <!-- de:Bericht der Steinbruchs-BG zu Chrom-VI in ledernen Arbeitsschutzhandschuhen de->eo:_Bericht_ _der_ _Steinbruchs_-_BG_ _zu_ Kromo-_VI_ _in_ _ledernen_ _Arbeitsschutzhandschuhen_ -->
{{el}} http://www.fordham.edu/halsall/ancient/pliny-letters.html <!-- en:Pliny the Younger: Selected Letters en->eo:Plinio la Juna: _Selected_ (Leteroj, Poŝtaĵoj, Literoj, Beletro) -->