Timuridoj: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Ripchip Bot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.1) (robota aldono de: es:Dinastía Timúrida
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:Das Reich Timur-i Lenks (1365-1405).GIF|thumb|right|Timurida Imperio en pleja etendiĝo]]
[[Dosiero:Timurid.svg|thumb|right|Flago de la timuridoj]]
La '''Timurida dinastio''' naskiĝis kun [[TamerlanoTimuro]], filo de Taragajo, kiu estis emiro de [[Transoksiano]]. TamerlanoTimuro konstruis grandan imperion en Centrazio, kiu memorigis pri la [[mongola Imperio|Orepokon de la mongoloj]].
 
Li situigis la ĉefurbon en [[Samarkando]], urbo kiun li regis kaj beligis per konstruado de palacoj kaj ĝardenoj. Ekde [1370]] ĝis sia morto en [[1405]], TamerlandoTimuro entreprenis serion de militkampanjoj per kiu li etendigis la imperion ĝis 4.4 milionoj da km².
 
Post disrabado de [[Bagdado]] (1393) kaj [[Damasko]] (1401) kaj venki la otomanojn en la [[Batalo de Angoro|batalo de Ankaro]] malliberigante la sultanon [[Beyazid la 1-a]] en 1402, TamerlanoTimuro ekpreparis la militkampanjon kontraŭ Ĉinio. Li arigis grandegan armeon kaj fine de la aŭtuno de [[1404]] riris al Utrar, kiel li planis atendi. Tie li mortis la 19-an de januaro [[1405]] pro malsano.
[[TamerlanoTimuro]] estis islamano, sed lia armeo estis miksaĵo inter islamoj, ĉamanoj, kristanoj, paganoj kaj zoroastranoj.
 
La timuridoj ankaŭ uzis elefantojn kaj ili estis trejnitaj por la batalo. La timuridoj estis la posteuloj de TamerlanoTimuro. Lia pliaĝa filo Hahangir mortis kaj la sukcedo falis sub ties filo, Pir Muhammad, kaj poste en lia frato Jalil Sultan. Alia filo de TamerlanoTimuro, [[Ŝaho Roĥ]], prenis la povon en [[1406]], kaj estis la dua plej elstara ano de la dinastio. Je lia morto en [[1447]] lin sukcedis sia filo Ulug Beg kaj en [[1449]] ties filo, Abd al-Latif.
 
En [[1450]] dum malmulte da tempo estus suverenulo Abdallah Mirza, filo de Ulug Beg, kaj poste Abu Said, nepo de Miranŝah (frato de Ŝah Roĥ). En [[1469]] estis pranepo de Umar Ŝajk (alia frato de de Ŝah Roĥ), Ĥusejn Bajkara.
Linio 15:
En [[1503]] [[Babur]] aŭ Baber, nepo de [[Abu Said]], prenis la povon en [[Delhio]]. Bajkara regis ĝis 1506 kaj poste estis sukcedita de siaj filoj Badiaz kaj Zaman.
 
La timurida imperio finiĝis per la establado de la [[Mogola Imperio]] en 1526 sub [[Babur]], posteulo de TamerlanoTimuro. La mogoloj regis sur tiu teritorio ĝis la dekadenco en la [[18-a jarcento]]. En 1857, la imperio malaperis kun la alveno de la [[Brita Imperio|britoj]].
 
==Timuridaj emiroj de Transoksiana ==
 
* [[TamerlanoTimuro]] 1370-1405
* [[Pir Muhammad]] 1405
* [[Ĥalil Sultan]] 1405-1406