Antaŭkolumba Ameriko: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Vagobot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.2) (robota aldono de: en:Pre-Columbian era
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:Primer viaje de Colón.svg|thumb|right|220px|La unua vojaĝo de Kolumbo markis la finon de ĉi tiu etapo de la amerika historio]]
La '''antaŭkolumba epoko''' kunigas ĉiujn subetapojn en la [[historio]] kaj [[prahistorio]] de [[Ameriko]] antaŭ la apero de signifaj eŭropaj influoj sur la amerika kontinento, enhavante la tempon de la Supra Paleolitiko ĝis la [[eŭropa koloniado de Ameriko|eŭropa koloniado]] dum la komenco de la [[Moderna Historioepoko|Frua Moderna periodo]].
 
Dum la frazo "antaŭkolumba epoko" laŭlitere temas nur pri la tempo de la vojaĝoj de [[Kristoforo Kolumbo]] de 1492, ĝi ankaŭ estas uzata por la tuta historio de amerikaj indiĝenaj kulturoj ĝis la konkerado aŭ influoj de eŭropanoj. Pro tiu kialo, ankaŭ la alternativaj esprimoj ''antaŭkolonia Ameriko'' aŭ ''prahistoria Ameriko'' ankaŭ estas uzatauzataj.
 
Multaj antaŭkolumbaj civilizoj establis konstantajn [[setlejo]]jn, [[urbo]]jn, [[agrikulturo]]n, civitan kaj monumentan [[arkitekturo]]n, gravajn terremparojn, kaj kompleksajn sociajn [[hierarkio]]jn. Kelkaj el tiuj civilizoj longe fadis antaŭ la tempo de la unuaj permanentaj eŭropaj alvenoj, kaj estas konatakonataj nur tra arkeologiaj enketoj. Aliaj estis samtempaj kun la kolonia periodo, kaj estis priskribitaj en historiaj rakontoj de la epoko.
 
Amerikaj civilizoj dum eŭropa alveno posedis multajn imponaĵojn. Ekzemple, la aztekoj konstruis unu el la plej imponaj urboj en la mondo, [[Tenoĉtitlano]], la antikva loko de [[Meksikurbo]], kun laŭtaksa loĝantaro de 200 000. Amerikaj civilizoj ankaŭ montris imponajn konitaĵojn pri astronomio kaj matematiko. Multaj el tiuj popoloj kaj iliaj posteuloj konservas diversajn tradiciojn kaj praktikojn kiuj rilatas al la pli fruaj tempoj, kaj ankaŭ ili kombinas ilin kun postaj adoptitaj influoj.