Reĝlando Francio: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Xian (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
Xian (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 49:
Sed nur en [[1204]], por la unua fojo la reĝa titolado uzis la esprimon ''reĝo de Francio'' anstataŭ ''reĝo de la frankoj'' ; tiu uzo ĝeneraliĝis iom post iom poste.
La [[kapetidoj|kapetaj]] reĝoj iom post iom malprogresigis la sistemon de [[feŭdismo|feŭda]] monarkio por starigi [[Absolutismo|absolutan monarkion]], kiu apogeis en la 17-a kaj 18-a jc.
En 1791, la sistemo de absoluta monarkio finiĝis kaj la reĝlando de Francio aliformiĝis al sistemo de [[konstitucia monarkio]]. Malpli ol unu jaron poste, per la [[proklamo de la abolicio de la reĝeco]] en Francio la {{daton|21|Septembro|1792}}, la reĝlando de Francio estis anstataŭata de la [[Unua Respubliko de Francio]] kaj poste de la [[Unua Imperio (Francio)|Unua Imperio]] antaŭ sia [[Restaŭro 1814 (Francio)|restaŭro]] en [[1814]] kaj denove en [[1815]] pro la interrompo de la [[Cent-Tagoj]]. La reĝlando de Francio definitive malaperis kun la [[Franca revolucio de 1848|Revolucio de 1848]].
== Diversaj formoj laŭlonge de la historio ==
[[Dosiero:Frontiere francaise 985 1947 small.gif|thumb|right|Evoluo de la teritorio de Francio, de 985 ĝis 1947.|alt=Movmapo montranta la evoluon de la teritorio de Francio de 985 ĝis 1947.]]
{{Ĉefartikolo|Francio|Historio de Francio|Domo de Francio}}
<!--{{Ĉefartikolo|Formation territoriale de la France métropolitaine}}-->
Estas pluraj interpretoj pri la naskiĝdato de la reĝlando de Francio ; post la [[Gaŭla Milito]] farita de la [[romia Imperio]], la teritorio de la nuna Francio konis la periodon de la [[romia Gaŭlio]]. La malkresko de la romia Imperio kaj la [[Elorienteŭropaj popolmigradoj]] okazis dum la periodo de la [[Imperio de la Gaŭlioj]].
=== La frankaj reĝlandoj de la 5-a ĝis la 9-a jc ===
{{Ĉefartikolo|Merovidoj|Franka imperio|Burgundoj}}
Post la disfalo de la [[Okcident-Romia Imperio]] en [[476]], reĝlandoj nomataj barbaraj konsistigis sendependajn ŝtatojn, en kiuj la ĝermanaj suverenoj regis kaj la [[gaŭlo-romianoj]] kaj siajn proprajn militistojn. Post la venko de la [[frankoj]] kontraŭ la gaŭlo-romianoj de [[Syagrius]] poste kontraŭ la aliaj ĝermanaj popoloj ([[visigotoj]], [[alemanoj]], [[turingoj]], [[Burgundoj]]), la frankaj reĝlandoj regis la plej grandan parton de la malnovaj romiaj provincoj de Gaŭlio, same kiel vastajn ĝermanajn teritoriojn : iuj tradicioj asertas ke la naskiĝo de la franca [[monarkio]] komenciĝis kun la bapto de [[Klodvigo]]. Ekde la fino de la Mezepoko, la reĝoj de Francio estas numeritaj ekde la merovidoj.
=== La reĝlando de la frankoj de la 9-a ĝis la 11-a jc ===
{{Ĉefartikolo|Karolidoj|Karola Imperio}}
Post la [[merovidoj]] venis la [[karolidoj]] kun [[Pipino la pli juna]], kiu firmigis sian legitimecon per sia kronado, kiu per tio fariĝis la unua kronita reĝo. Lia filo [[Karolo la Granda]], estis kronita en [[800]] Imperiestro de Okcidento, tiel naskante la [[karola imperio|karolan imperion]]. Ekde la komenco de la naŭa jarcento preciziĝis la fundamentaj trajtoj de feŭdismo, kun la starigo de potencaj kamparaj senjorioj kaj la heredo de la profitoj. Post la regno de [[Ludoviko la 1-a (Francio)|Ludoviko la Unua]], la teritorioj de la origina reĝlando de la [[frankoj]] estis konataj sub la nomo [[Francie]].
En [[843]], la [[Traktato de Verdun]] partigis la karolan imperion inter la nepoj de Karolo la Granda : [[Ludoviko la 2-a (Ĝermanio)|Ludoviko la Ĝermana]] ricevis la orientan 'Francie' ([[Germania Magna]]), kiam [[Karlo la 2-a (Francio)|Karolo la Dua, la Kalva]] kaj [[Lotario la 1-a|Lotario la Unua]] ricevis respektive la okcidentan 'Francie' kaj la mezan 'Francie'. Ĉe la okcidentaj karolidoj (aŭ « francaj ») la feŭda disfalo estis rapida, kaj Karolo la Dua rapide perdis aŭtoritatecon sude de la rivero [[Luaro]]. La karolida imperio estis reunuigita lastfoje sub [[Karlo la 3-a la Dika|Karolo la Tria, la Dika]] ([[885]]-[[887]]).
La malprogreso de la karolidoj estis markita per la bataloj kontraŭ la [[vikingo]]j, al kiuj [[Karolo la 3-a (Francio)|Karolo la Tria, la Simpla]] cedis per la [[traktato de Saint-Clair-sur-Epte]], teritorion kiu fariĝos la [[duklando de Normandio]]. La [[robertidoj]] iom post iom anstataŭis la karolidojn kaj, en [[987]], [[Hugo Kapeto]] ekregis por la lasta karolido [[Ludoviko la 5-a (Francio)|Ludoviko la Kvina]].
=== La reĝlando de Francio ===
==== La rektaj kapetidoj ====
== Notoj kaj referencoj ==
Linio 65 ⟶ 91:
=== Rilataj artikoloj ===
*[[Franka imperio]] | [[Reĝoj de la frankoj]]
*[[
*[[Reĝoj de Francio]]
*[[Reĝinoj de Francio]]
*[[
*[[Drapeau_du_royaume_de_France|Drapeau du Royaume de France]]
*[[Armoiries de la France]]
*[[Armorial des Capétiens]] -->
*[[
*[[
*[[
*[[
*[[
*[[
*[[
*[[Restaŭro 1814 (Francio)|Restaŭro en 1814]]
<!--*[[:Catégorie:Gouvernement royal]]
*[[:Catégorie:Administration française d'Ancien Régime]]
*[[:Catégorie:Louis XIV]]
*[[:Catégorie:Roi de France]]
-->
*[[Unua Respubliko de Francio]] [[Dua Respubliko de Francio]] [[Tria Respubliko de Francio]] [[Kvara Respubliko de Francio]] [[Kvina Respubliko de Francio]] | [[Prezidantoj de la Respubliko de Francio]]
{{Portalo|Kliopedio|Monarkio|Reĝlando de Francio}}
| |||