|
===== La fino de la monarkio =====
{{Ĉefartikolo|Franca revolucio de 1789}}
Kiam [[Ludoviko la 16-a (Francio)|Ludoviko la Deksesa16-a]] ekreĝis en [[1774]] post sia avo Ludoviko la Dekkvina15-a, li trovis politike fortan landon sed necesigantan profundajn sociajn kaj ekonomiajn reformojn. La partopreno de Francio en la [[Usona Milito de Sendependeco|usona milito de sendependeco]], aparte kosta, ruinigis la klopodojn komencitajn de [[Turgot]] sub la reĝado de Ludoviko la Dekkvina15-a. La Ŝtato, kiu aspektis paralizita pro la rigideco de siaj institucioj, ne kapablis solvi la politikan, administran kaj financan krizon<ref>Jacques Bainville, {{fr}} ''Histoire de France'', eldono de 1996, paĝoj 264-268</ref>,<ref>Daniel Roche, {{fr}} ''La France des Lumières'', Fayard, 1993, paĝoj 417-132</ref> : Ludoviko la Deksesa16-a rekunvenigis la parlamentojn, kiuj tamen aliĝis al la partio de la konservativuloj.
Fine de la [[1780-aj jaroj]], la Ŝtato proksimis bankroton : tiam Ludoviko la Deksesa16-a kunvokis la ĝeneralanĜeneralan Asembleon, kiu komenciĝis en la {{dato|5|Majo|1789}} en [[Versajlo]]. Sed la regado de la situacio komplete forfuĝis de la reĝo : la 17-an de Junio, la [[tria Stato]] sin proklamis « [[Konstitucianta Asembleo de 1789|konstitucianta nacia Asembleo]] ». La [[okupo de la fortreso Bastille]], la {{daton|14|Julio|1789}}, estas konsiderata kiel la vera deirpunkto de la franca Revolucio. Rapide superata de la decidoj de la nacia Asembleo, la reĝo pensis pri fuĝo el la lando sed li estis identigita kaj rekondukita al Parizo : la epizodo de la [[fuĝo al Varennes]] perdigis al li la reston de lia popolareco.
La {{daton|3|Septembro|1791}}, la [[franca Konstitucio de 1791|unua Konstitucio de Francio]] estis adoptita, finante la monarkion laŭ dia juro. La reĝimo de konstitucia monarkio daŭris malpli ol unu jaron kaj la [[Tago de la 10-a de Aŭgusto 1792|kapto de Tuileries]], en Aŭgusto [[1792]], finis la reĝecon, [[Proklamado de la abolicio de la reĝeco|oficiale aboliciitan]] la 21-an de Septembro. Juĝita pri ŝtatperfido, Ludoviko la Deksesa estis [[ekzekucio de Ludoviko la 16-a|ekzekuciita]] la {{daton|21|Januaro|1793}}. ▼
▲La {{daton|3|Septembro|1791}}, la [[franca Konstitucio de 1791|unua Konstitucio de Francio]] estis adoptita, finante la monarkion laŭ dia juro. La reĝimo de konstitucia monarkio daŭris malpli ol unu jaron kaj la [[ Tago de la 10-a de Aŭgusto 1792|kapto de Tuileries]], en Aŭgusto [[1792]], finis la reĝecon, [[Proklamado de la abolicio de la reĝeco|oficiale aboliciitan]] la 21-an de Septembro. Juĝita pri ŝtatperfido, Ludoviko la Deksesa16-a estis [[ekzekucio de Ludoviko la 16-a|ekzekuciita]] la {{daton|21|Januaro|1793}}.
Post la fino de la revolucia periodo kaj de la [[unua Imperio (Francio)|unua Imperio]], Francio reprenis en [[1814]] la oficialan nomon de « Reĝlando de Francio » okaze de la reveno de la Domo de Burbono en la [[Restaŭrado (Francio)|Restaŭrado]], sed sub reĝimo de [[konstitucia monarkio]]. Post la [[franca revolucio de 1830|Tri Gloraj Tagoj]] de [[1830]], Francio denove spertis monarkian reĝimon, la [[julia monarkio]]. Temis tiam pri la reĝado de la [[Domo de Orléans]] kaj de [[Ludoviko-Filipo (Francio)|Ludoviko-Filipo la Unua]] kiu estis proklamita « reĝo de la francoj » ([[1830]]-[[1848]]). ▼
▲Post la fino de la revolucia periodo kaj de la [[unua Imperio (Francio)|unua Imperio]], Francio reprenis en [[1814]] la oficialan nomon de « Reĝlando de Francio » okaze de la reveno de la Domo de Burbono en la [[Restaŭrado (Francio)|Restaŭrado]], sed sub reĝimo de [[konstitucia monarkio]]. Post la [[franca revolucio de 1830|Tri Gloraj Tagoj]] de [[1830]], Francio denove spertis monarkian reĝimon, nome la [[julia monarkio]]. Temis tiam pri la reĝado de la [[Domo de Orléans]] kaj de [[Ludoviko-Filipo (Francio)|Ludoviko-Filipo la Unua1-a]] kiu estis proklamita « reĝo de la francoj » ([[1830]]-[[1848]]).
Anekdote, depost la 27-a de Marto 1901, 110 tre oficialaj francaj vicreĝoj de la [[insulo de la Fazanoj]] sin sekvis ĝis en 2011, la prezidanto de la respubliko estante nur alterne kunprinco de la princolando [[Andoro]].
==Prestiĝo de la reĝlando de la frankoj kaj poste de Francio==
Ekde la fondo de la reĝlando de la frankoj, tiu-ĉi profitis de granda prestiĝo, aparte ĉe la papoj. La frankoj kaj poste la francoj tre ŝatis la agnoskon de la prestiĝo de siaj reĝo kaj reĝlando fare de la papoj.
*La papo sankta [[Gregorio la 1-a|Gregorio la Unua1-a]] la Granda skribis al [[Ĉildeberto la 2-a|Ĉildeberto la Dua2-a]], reĝo de la frankoj en Aŭstrazio<ref>[[Hervé Pinoteau]], {{fr}} ''La symbolique royale française, V-e - XVIII-e siècle'', P.S.R. éditions, 2004, p. 55.</ref> : "La reĝa digneco leviĝas super la aliaj homoj, same via franka reĝa digneco levas vin super la reĝecoj de la aliaj nacioj".
*La papo [[Paŭlo la 1-a (papo)|Paŭlo la Unua1-a]] menciis en letero al la laikaj kaj klerikaj estroj de la reĝlando de la frankoj, la prologon de la salfranka leĝo, skribitan inter 757 kaj 766, kiu longe laŭdegas<ref>[[Hervé Pinoteau]], {{fr}} ''La symbolique royale française, V-e - XVIII-e siècle'', P.S.R. éditions, 2004, p. 83.</ref> "la famkonatan nacion de la frankoj, kiu havas Dion kiel fondinton".
*La papoj kvalifikis Charles Martel per la esprimo "tre kristana" , kaj poste regule ĉiujn liajn posteulojn reĝojn de la karolaj frankoj kaj poste kapetaj<ref>[[Hervé Pinoteau]], ''La symbolique royale française, V-e - XVIII-e siècle'', P.S.R. éditions, 2004, p. 125.</ref>, ĝis kiam tiu titolo kvalifikis ekde Karolo la Kvina nur la reĝon de Francio.
*La prestiĝo de la reĝlando de la frankoj, poste de la reĝlando de Francio venis de la fakto ke ties reĝoj estis la rektaj reĝoj post [[Klodvigo]], unua barbara reĝo baptita katolika, kaj ili estis agnoskitaj de la papoj<ref name="Pinoteau-85,127" />{{,}}<ref>Joseph Leclerc, {{fr}} ''Le roi de France, "fils aîné de l'Eglise". Essai historique'', in : ''Etudes'', Paris, 1933, t. 214, p. 21-36.</ref>{{,}}<ref>Cardinal [[Paul Poupard]], {{fr}} ''La France fille aînée de l'Eglise'', in : ''Revue des deŭ mondes'', Paris, juillet 1986, p. 37-45 et août 1986, p. 273-280.</ref> ''Superaj filoj de la Eklezio''.
*La Papo [[Gregorio la 9-a|Gregorio la Naŭa9-a]] skribis al [[Ludoviko la 9-a (Francio)|sankta Ludoviko]] en la buleo ''Dei Filius Cujus'' : "La filo de Dio, al kies ordoj la tuta universo obeas, al kies volo servas la vicoj de la ĉiela armeo, konsistigis signe de dia potenco, la diversajn Ŝtatojn laŭ lingvaj kaj racajrasaj distingoj, ordigis la diversajn reĝimojn de la popoloj je la servo de la ĉielaj ordonoj ; inter tiuj ĉi, same kiel la tribo de Jehudo estis levita inter la filoj de la patriarko [[Jakobo]] al donaco de speciala beno, same la reĝlando de Francio estis distingita de la Sinjoro antaŭ ĉiu alia popolo sur la Tero per honora kaj graca prerogativo."
La prestiĝo de la reĝlando de la frankoj estis agnoskita eĉ de la orienta romia imperio. Tiel, [[Konstantino_la_7-a_(Bizancio)|KonstantenoKonstantino la Sepa7-a]] menciis<ref>[[Hervé Pinoteau]], {{fr}} ''La symbolique royale française, V-e - XVIII-e siècle'', P.S.R. éditions, 2004, p. 64.</ref>{{,}}<ref>Konstantino la Sepa 'Porphyrogénète', De administrando imperio, Budapest, 1949, eld., tradi Gy Moravckik, R.J.H. Jenkins, p.70-71.</ref> ke edikto gravurita sur la [[Hagia_Sofia|katedralo Hagia Sofia de Konstantinoplo]] atribuita al [[Konstantino la 1-a de la Romia Imperio|KonstantenoKonstantino la Unua1-a]] asertis "ke romia imperiestro neniam rajtis edziĝi kun virino ekster la romia ordo, je la sola escepto de la frankoj..." Tiu prestiĝo de la [[frankoj]] venus de la grandaj karieroj de pluraj frankaj ĉefoj en la romia mondo kaj de parencaj ligiloj, kiuj kreiĝis inter frankoj kaj romianoj, aparte de la edziĝo en 395 de la imperiestro [[Arcadius]] kun [[EudoxieEŭdoksio (épouseedzino d'Arcadiusde Arkadio)|EudoxiaEŭdoksio AelliaElia]], filino de la franka princo [[BautoBaŭto]].
== Notoj kaj referencoj ==
== Vidi ankaŭ ==
=== Bibliografio ===
* [[Jacques Bainville]], {{fr}} ''Histoire de France'', Éd. Arthème Fayard, 1924
* [[Georges Duby]], {{fr}} ''Histoire de la France des origines à nos jours'', Larousse
* [[Pierre Goubert]] kaj [[Daniel Roche]], {{fr}} ''Les Français et l'Ancien Régime'', Armand Colin, 1984
* [[Marcel Marion]], {{fr}} ''Dictionnaire des institutions de France XVIIe -XVIIIe'', Picard, 1923
* Hubert Méthivier, {{fr}} ''Le siècle de Louis XIV'', PUF collection Que-sais-je, 1988
=== Rilataj artikoloj ===
*[[Franka imperio]] |
*[[Reĝoj de la frankoj]]
*[[Karola imperio]]
*[[Reĝoj de Francio]]
[[Kategorio:Historio de Francio]]
[[Kategorio:MalnovaAntikva Reĝimo|*]]
[[Kategorio:Reĝlando|Francio]]
[[Kategorio:Mezepoka Francio]]
|
