Jean Rostand: Malsamoj inter versioj

Li diris pri sia intelekta historio: "Mi dirus, ke mi estis unue instigita de la kritikema observado al socia medio, poste de socio mi iris al mi-mem, poste de mi-mem al scienco; fine de scienco mi revenis al homo." Ja kritikema observanto al socia medio: "Kvankam ananta je klaso de privilegiuloj, rezulte de kulposento mi ĉiam emis pravigi la malsuperulo kaj min meti je ties flanko": tial li verkas sinsekve "la reveno de la malriĉuloj" (1919), "Dum ni ankoraŭ suferas" (1921) libroj denuncantaj militon kaj sanktecon de vivo, "La leĝo de la riĉuloj" (1920) (feroce la 26 jara aŭtoro analizas la kruelecon de la posedantoj kaj "alvenintuloj"), Juliano aŭ konscienco (1928), "la Familipatriotoj kaj aliaj esojeseoj pri burĝa mistiko" (1925). Entute siaj jenecverkojjunecverkoj estos dek, publikigitaj inter 1919 kaj 1931. Tiuj libroj konsistigas drastan satiron (kaj ĝuege fajnan kaj efikan [[Voltaire]]-ecan stil-ekzercon) atakanta la malvirtojn, la ridindaĵojn, la maljustojn. Miksiĝs kun la serioza mordkritika tono la ironiaj kaj akrevidaj aludoj, la ruiniganta ridindigo, farso kaj bufonaĵo. Jean Rostand kondutas samtempe prokuroro kiu estus ankaŭ sagaca, klarvida kaj cinika observanto. La burĝa egoismo kaj ĉiu maljusteco naŭzas lin. Pliploste li ĉiam li emos kompreni la homojn, partopreni je la doloroj homaj.

La tuta la verko de Jean ROSTAND mergiĝas en strebo al vero, nur la vero, kiom ajn malagrabla ĝi povas esti (ekzemple, intervjuita pri morto, li respondis, ke kiel sciencixto li rigardas ĝin narmalanormala, sed kiel homo li sentas ĝin plu kiel neeltenebalneeltenebla skandalo).