Vikipedio

Marbirdoj: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Catgirl (diskuto | kontribuoj)
13 redaktoj
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
Robotoj
151 766 redaktoj
e roboto: zh-classical:海鳥 estas artikolo leginda; cosmetic changes
Linio 1:
[[ImageDosiero:Sterna fuscata flight.JPG|thumb|250px|right|La [[fulga ŝterno]] estas tre aera kaj mara kaj pasas jarojn dumfluge ĉemare sen reveni teren.]]
 
'''Marbirdoj''' estas [[birdo]]j kiuj '''pasas grandan parton de siaj vivoj enmare''' (escepte eble la reprodukta sezono marborda) kaj pro tio havas en siaj korpoj pruvon de adaptigo al vivo en mara medio. Klare ili kalkuliĝas inter la grupo de [[akvobirdoj]]. Kvankam marbirdoj ege '''diversas laŭ vivstiloj, kutimoj kaj fiziologio''', ili ofte montras rimarkindajn '''konverĝajn evolupruvilojn''', ĉar la samaj mediproblemoj kaj pri manĝoteritorioj alvenis al similaj adaptatiĝoj. La unuaj marbirdoj disvolviĝis en la geologika periodo [[kretaceo]], kaj la modernaj familioj de marbirdoj aperis en la [[paleogeno]].
Linio 14:
==Evoluado kaj fosilioj==
Marbirdoj pro sia vivo en laŭ [[geologio]] deponejaj medioj (tio estas, ĉemare la [[sedimento]]j rapide kovras unu la alian), estas bone reprezentitaj laŭ [[fosilio]]j.<ref name = "Burger"/> Tio okazis eĉ dum la [[kretaceo]], kaj la plej frua estus la [[hesperornitoformaj]], kiel la ''Hesperornis regalis'', nefluganta marbirdo simile al kolimboj kiuj plonĝus per simila metodo de greboj kaj kolimboj (uzante siajn piedojn por moviĝi subakve)<ref>Johansson LC, Lindhe Norberg UM. (2001) "Lift-based paddling in diving grebe." ''J Exp Biol.'' '''204'''(10) :1687–96.[http://jeb.biologists.org/cgi/reprint/204/10/1687] </ref> sed havis bekon plenita de akraj dentoj.<ref>Gregory, J. (1952) "The Jaws of the Cretaceous Toothed Birds, Ichthyornis and Hesperornis" ''Condor'' '''54'''(2): 73–88 [http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v054n02/p0073-p0088.pdf#search=%22The%20Jaws%20of%20the%20Cretaceous%20Toothed%20Birds%2C%20Ichthyornis%20and%20Hesperornis%20%22]</ref>
[[ImageDosiero:Hesperornis.jpeg|thumb|350px|right|La kretacea marbirdo ''Hesperornis'']]
Dum oni supozas, ke ''Hesperornis'' ne lasis idaron, la plej fruaj taksonoj de marbirdoj okazis ankaŭ en la kretaceo, kun specio nomata ''Tytthostonyx glauconiticus'', kiu estis lokita en la [[procelarioformaj]]. En la [[paleogeno]] la maroj estis regataj de fruaj [[procelariedoj]], gigantaj [[pingveno]]j kaj du [[ekstinkta]]j familioj, la [[pelagornithidae]] kaj la [[plotopteridae]] (grupo de grandaj marbirdoj kiuj aspektis kiel pingvenoj).<ref>Goedert, J. (1989) "Giant Late Eocene Marine Birds (Pelecaniformes: Pelagornithidae) from Northwestern Oregon" ''Journal of Paleontology'', '''63'''(6) 939–944</ref> Modernaj genroj ekdisvastiĝis en la [[mioceno]], kvankam la [[genro]] ''[[Puffinus]]'' (inter kiuj estas la nunaj specioj [[pufino]] kaj [[griza pufino]]) datumas el la [[Oligoceno]].<ref name = "Burger">Schreiber, Elizabeth A. & Burger, Joanne.(2001.) ''Biology of Marine Birds'', Boca Raton:CRC Press, ISBN 0-8493-9882-7</ref> La plej ampleksa diverseco de marbirdoj ŝajne okazis dum la malfrua mioceno kaj la [[plioceno]]. Fine de tiu, la oceana [[manĝoreto]] suferis periodon de kirliĝo pro la ekstinktiĝo de multnombraj maraj specioj;<ref>Eble pro la kompare proksima (laŭ astronomikaj terminoj - ĉ. 150 [[lumojaro]]j) aktivo de [[supernova]] </ref> subsekve, la disvastiĝo de maraj mamuloj ŝajne malhelpis disvastigon de marbirdoj atingante ties iaman diversecon.<ref>Olson, S. & Hasegawa, Y. (1979)"Fossil Counterparts of Giant Penguins from the North Pacific" ''[[Science (journal)|Science]]'' '''206'''(4419): 688–689. </ref>
 
==Karakteroj==
===Adaptiĝo al mara vivo===
Marbirdoj igis nombrajn adaptigojn al vivo kaj manĝo ĉe maro. Morfologio de [[flugilo]] estis formita laŭ la [[ekologia medio]]: individua specio aŭ familio evoluis iel, ke rigardante formon kaj forton de flugilo sciencisto povas scii pri la kutimaro pri vivo kaj manĝo. Pli longaj flugiloj kaj malalta flugilforto estas tipaj de pli [[pelagia]]j specioj, dum plonĝantaj specioj havas pli mallongajn flugilojn.<ref name = "Gaston">Gaston, Anthony J. (2004). ''Seabirds: A Natural History'' New Haven:Yale University Press, ISBN 0-300-10406-5</ref> Specioj kiel la [[Vaganta albatroso]], kiu manĝas en ampleksaj areoj de maro, havas malgrandan kapablon por pova flugo kaj dependas de ia tipo de [[glisado]] nomita [[dinamika glisado]] (kiam la ventro repelita de la ondoj suprenigas) kaj de gliado laŭ deklivo.<ref>Pennycuick, C. J. (1982). "The flight of petrels and albatrosses (Procellariiformes), observed in South Georgia and its vicinity". ''Philosophical Transactions of the Royal Society of London B'' '''300''': 75–106.</ref> Marbirdoj havas preskaŭ ĉiam retajn piedojn por helpi la movon sur la surfaco kaj por helpi la plonĝadon en kelkaj specioj. La [[Procelarioformaj]] estas nekutimaj inter birdoj pro havo de forta [[flarosenso]], kiun ili uzas por trovi pli da manĝaĵo en ampleksega oceano,<ref>Lequette, B., Verheyden, C., Jowentin, P. (1989) "Olfaction in Subantarctic seabirds: Its phylogenetic and ecological significance" ''The Condor'' '''91''': 732-135. [http://scholar.google.com/url?sa=U&q=http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v091n03/p0732-p0735.pdf]</ref> kaj eble por lokigi siajn koloniojn.
 
[[Salglando]]j estas uzataj de marbirdoj por kontroli la [[salo]]n kiun ili englutas dum drinkado kaj manĝado (ĉefe [[krustulo]]jn) kaj por helpi ilin ĉe [[osmoregulado]].<ref name = "Harrison">Harrison, C. S. (1990) ''Seabirds of Hawaii, Natural History and Conservation'' Ithica:Cornell University Press, ISBN 0-8014-2449-6</ref> La [[ekskretaĵo]] el tiuj glandoj (kiuj estas lokitaj en la kapo de la birdoj, elstare el la [[nasotruo]]) estas preskaŭ pura [[Natria klorido]].
[[ImageDosiero:Phalacrocorax-auritus-007.jpg|thumb|left|200px|Kormoranoj, kiel tiu Duoble-kresta kormorano, havas plumaron kiu estas parte humidebla, permesante ilin plonĝi sen barakto kontraŭ flosanteco.]]
Escepte pri [[kormoranoj]] kaj kelkaj ŝternoj, kaj same kiel plej granda parto de aliaj birdoj, ĉiuj marbirdoj havas kontraŭakvan [[plumaro]]n. Tamen, kompare kun teraj birdoj, ili havas pli da protektaj plumoj. Tiu densa plumaro estas pli taŭga por protekti la birdon kontraŭ humideco kaj malvarmo estas malhelpata de densa tavolo de [[lanugo]]. Kormoranoj posedas tavolon da unikaj plumoj kiuj retenas malgrandan tavolon de aero (kompare kun aliaj plonĝuloj) sed male ensorbas akvon.<ref>Grémillet, D, Chauvin, C, Wilson, R.P., Le Maho, Y. & Wanless, S. (2005) Nekutima plumostrukturo permesas partan plumarhumidecon ĉe plonĝantaj grandaj kormoranoj, ''Phalacrocorax carbo''." ''Journal of Avian Biology'' '''36'''(1): 57–63.</ref> Tio permesas ilin subnaĝi sen lukti kontraŭ [[flosanteco]] kiu retenas aeron en la plumoj, sed retenas sufiĉe da aero por malhelpi fortoperdon dum la kontakto kun akvo.
 
La plumaro de plej granda parto de marbirdoj estas malpli kolora ol tiuj de teraj birdoj kaj ĝi havas ĉefe diversajn nuancojn de nigro, blanko aŭ grizo.<ref name = "Gaston"/> Malmultaj specioj montras multkolorajn plumojn (kiel [[tropikbirdoj]] aŭ kelkaj pingvinoj), sed plej granda parto de la koloro ĉe marbirdoj aperas en bekoj kaj kruroj. La plumaro de marbirdoj estas konektitaj ofte kun [[kamuflado]], kaj defendema (la koloro de [[batalŝipo]]j de [[Ŝiparmeo]] de [[Usono]] estas la sama kiel tiu de [[Antarkta priono]],<ref name = "Gaston"/> kaj malpliigas videblecon enmare) kaj agresema (la blankaj subaj partoj de multaj marbirdoj helpas ilin kaŝi el siaj subaj predoj).
===Manĝado===
Marbirdoj evoluis por ekspluatado de diferencaj manĝoresursoj en tutmondaj maroj kaj oceanoj kaj amplekse oni povas diri, ke ties [[fiziologio]] kaj [[etologio|kutimaro]] estis muldita de sia [[dieto]]. Tiuj evoluaj fortoj ofte kaŭzis diversajn speciojn en diferencaj familioj kaj eĉ ordoj por disvolvigi similajn strategiojn kaj adaptigojn al samaj problemoj, alportante la speciojn al rimarkinda [[konverĝa evoluo]], kiel tiu inter [[aŭko]]j kaj [[pingveno]]j. Estas kvar bazaj manĝostrategioj, aŭ ekologiaj grupoj, laŭ manĝo ĉemare: '''surfaca manĝado''', '''persekutplonĝado''', '''plonĝado kaj subnaĝado''' kaj '''predado de pli altaj vertebruloj'''; inter tiuj grupoj estas multaj variantoj.
====Surfaca manĝado====
Multaj marbirdoj manĝas ĉe la surfaco de oceano, ĉar la agado de maraj aŭ oceanaj [[fluo]]j ofte koncentrigas manĝaĵon kiel [[krilo]], [[fiŝo]]jn, [[kalamaro]]j aŭ aliaj predoj je la atingo de plukanta kapo.
[[ImageDosiero:Wilson's storm petrel.jpg|thumb|320px|Paro de [[Buntpieda petrelo]] ĉe akvosurfaco]]
Surfaca manĝado povas realiĝi per du diferencaj metodoj. Surfaca manĝado dum la birdo flugas (por ekzemplo, tiu praktikata de kelkaj [[petrelo]]j, [[fregato]]j kaj [[ŝtormopetrelo]]j), kaj surfaca manĝado dum naĝado (por ekzemplo, tiu praktikata de [[fulmaro]]j, [[mevo]]j, multaj el la [[pufino]]j kaj kelkaj [[petrelo]]j). Surface manĝantoj dumfluge inkludas kelkajn el la plej akrobataj inter la marbirdoj, kiuj aŭ kaptas erojn el la akvo (kiel faras fregatoj kaj kelkaj ŝternoj), aŭ "piediras", per plaŭda glitado sur la akvosurfaco, kiel faras kelkaj el la ŝtormopetreloj.<ref>Withers, P.C (1979) "Aerodynamics and Hydrodynamics of the ‘Hovering’ Flight of Wilson'S Storm Petrel" ''Journal of Experimental Biology'' '''80''': 83–91[http://jeb.biologists.org/cgi/reprint/80/1/83]</ref> Multaj el tiuj ne malsupreniras en la akvon kaj kelkaj, kiel la fregatoj, suferas malfacilaĵon por ekflugi denove se ili surakviĝas.<ref>Metz, V. G., and E. A. Schreiber. 2002. Great Frigatebird (''Fregata minor''). In ''The Birds of North America'', No. '''681''' (A. Poole and F. Gill, eds.). The Birds of North America, Inc., Philadelphia, PA.</ref> Alia familio de marbirdoj kiuj ne surakviĝas dum manĝado estas tiu de la [[tondilbekulo]]j, kiuj uzas unikan fiŝkaptan metodon: flugi super la surfaco kun la suba makzelo en la akvo, kiu alfermiĝas aŭtomate kiam la beko tuŝas ion en la akvo. La beko de la tondilbekulo reflektas tiun nekutiman vivstilon, ĉar la suba makzelo estas pli longa ol la supra makzelo, unike inter birdoj.
 
Ankaŭ surface manĝantoj kiuj naĝas ofte havas unikajn bekojn, adaptitajn al sia specifa predo. [[Priono]]j havas specialajn bekojn kun filtriloj nomitaj [[lamellae]] por filtri [[planktono]]n el amaso da akvo,<ref name = "Brooke">Brooke, M. (2004). ''Albatrosses And Petrels Across The World'' Oxford University Press, Oxford, UK ISBN 0-19-850125-0</ref> kaj multaj albatrosoj kaj petreloj havas hokoformajn bekojn por kapti rapidajn predojn. Mevoj havas pli ĝeneralajn bekojn kiuj respegulas sian pli oportuneman vivstilon.
==== Persekutplonĝado ====
[[ImageDosiero:Penguinu.jpg|thumb|200px|left|Barba Pingveno estas tre akvodinamika persekutplonĝanto.]]
Persekutplonĝado kaŭzas grandan premon (kaj evolue kaj fiziologike) ĉe marbirdoj, sed la rekompenco estas pli ampleksa areo en kiu manĝi la persekutplonĝantoj. Propulsado subakva devas esti farata de flugiloj (kiel faras pingvenoj, aŭkoj, [[Plonĝpetrelo]]j kaj kelkaj aliaj specioj de petreloj) aŭ piedoj (kiel faras [[kormorano]]j, [[grebo]]j, [[kolimbo]]j kaj kelkaj tipoj de fiŝmanĝantaj [[anaso]]j). Persekutplonĝantoj elpelitaj per flugiloj estas ĝenerale pli rapidaj ol tiuj elpelitaj per piedoj.<ref name = "Burger">Schreiber, Elizabeth A. & Burger, Joanne.(2001.) ''Biology of Marine Birds'', Boca Raton:CRC Press, ISBN 0-8493-9882-7</ref> Ambaŭkaze la uzado de flugiloj aŭ piedoj por persekutplonĝado limigas sian utilon por aliaj uzoj: kolimboj kaj greboj piediras malfacilege (se tio okazas), [[pingveno]]j ne kapablas flugi kaj aŭkoj ŝanĝis flugolertecon kontraŭ pli lerta subnaĝado. Por ekzemplo, la [[Aŭko]] (atlantika aŭko) bezonas 64 % plie da energio por flugi ol samgranda petrelo.<ref name = "Auk">Gaston, Anthony J. & Jones, Ian L. (1998). ''The Auks'' Oxford:Oxford University Press, ISBN 0-19-854032-9</ref> Multaj [[pufino]]j estas intermeze inter ambaŭ, ĉar havas pli longajn flugilojn ol tipaj persekutplonĝantoj elpelitaj per flugiloj sed pli pezan flugilŝarĝon ol la aliaj surfacomanĝantoj inter la [[Procelariedoj]], kapabligante ilin por subnaĝado en grandaj profundoj same ke ili kapablas flugi akurate kaj longdistance. La plej impresa subnaĝado inter pufinoj troviĝas en la [[Mallongvosta pufino]], kiu povas subnaĝi je 70 m profunde.<ref>Weimerskirch, H., Cherel, Y., (1998) Feeding ecology of short-tailed shearwaters: breeding in Tasmania and foraging in the Antarctic? ''Marine Ecology Progress Series'' '''167''': 261–274</ref> Ankaŭ kelkaj specioj de albatrosoj estas kapablaj de limigita subnaĝado, kun la [[Fulga albatroso]] kaj sia rekordo je ĝis 12 m.<ref>Prince, P.A., Huin, N., Weimerskirch, H., (1994) "Diving depths of albatrosses" ''Antarctic Science'' '''6''': (''3'') 353–354.</ref> El inter ĉiuj persekutplonĝantoj elpelitaj per flugiloj, la plej efika en aero estas la [[albatroso]]j kaj ne estas hazarde, ke ankaŭ ili estas la plej mallertaj plonĝantoj. Tiu estas la reganta grupo en polusaj kaj subpolusaj medioj, kaj ĝi estas laŭenergie malefikaj en mezvarmaj akvoj. Per sia mallerteco flugi multaj persekutplonĝantoj elpelitaj per flugiloj estas pli limigitaj en siaj manĝoteritorioj ol aliaj grupoj, speciale dum la reprodukta sezono kiam malsataj idoj bezonas regulan manĝon.
==== Plonĝado kaj subnaĝado ====
[[Sulo]]j, [[naivulo]]j, [[tropikbirdoj]], kelkaj [[ŝterno]]j kaj la [[Bruna Pelikano]] uzas la metodon de plonĝado kaj subnaĝado, kaptante rapidajn predojn per subnaĝado el flugo. Plonĝado kaj subnaĝado permesas birdojn uzi energion ekde la momento de la plonĝado por kontraŭi la naturan flosantecon (kaŭzita de la aero kaptita en la plumaro),<ref>Ropert-Coudert Y., Grémillet D., Ryan P., Kato A., Naito Y. & Le Maho Y. (2004) " Between air and water: the plunge dive of the Cape Gannet ''Morus capensis''" ''Ibis'' '''146'''(2): 281–290</ref> kaj tiele uzi malpli da energio ol tiu dediĉita de persekutplonĝantoj, permesante ilin uzi pli disampleksaj manĝoresursoj, ekzemple, en paŭperigitaj tropikaj maroj. Ĝenerale, tiu estas la plej specialigita metodo de ĉasado uzata de marbirdoj; aliaj nespecialuloj (kiel mevoj aŭ rabmevoj) povas uzi ĝin, sed per ne tioma lerteco kaj ekde pli malalte. Ĉe Bruna pelikano lerteco por plonĝado kaj subnaĝado bezonas kelkaj jarojn de lernado kaj entute disvolviĝo —se maturuloj, ili povasplonĝi ekde 20 m al la akvosurfacon, ŝanĝante la korpon antaŭ la frapo por malhelpi vundojn.<ref name ="elliot">Elliot, A. (1992) "Family Pelecanidae (Pelicans)" in ''Handbook of Birds of the World'' Vol 1. Barcelona:Lynx Editions, ISBN 84-87334-10-5</ref> Oni supozas, ke plonĝosubnaĝuloj estas limigitaj en siaj ĉasteritorioj al klaraj akvoj por facile vidi sian predon el aero,<ref>Ainley, D.G. (1977) "Feeding methods in seabirds: a comparison of polar and tropical nesting communities in the eastern Pacific Ocean". In: Llano, G.A. (Ed.). ''Adaptations within Antarctic ecosystems''. Smithsonian Inst. Washington D.C. P 669–685.</ref> sed ĉar ili estas la reganta grupo en la tropikoj, la ligo inter plonĝado kaj subnaĝado kaj akvoklareco estas ankoraŭ nedecidita.<ref> Haney, J.C. & Stone, A.E. (1988) "Seabird foraging tactics and water clarity: Are plunge divers really in the clear?" ''Marine Ecology Progress Series'' '''49''' 1–9 </ref> Kelkaj plonĝosubnaĝuloj (kiel kelkaj surfacomanĝuloj) estas dependaj de [[delfeno]]j kaj [[tinuso]] kiuj pelas fiŝarojn supren al la surfaco.<ref name = "AU">Au, D.W.K. & Pitman, R.L. (1986) Seabird interactions with Dolphins and Tuna in the Eastern Tropical Pacific. ''Condor'', '''88''': 304–317. [http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v088n03/p0304-p0317.pdf]</ref>
====Kleptoparazitado, kadavrado kaj predado de pli altaj vertebruloj ====
[[ImageDosiero:Skua and penguin.jpeg|thumb|300px|left|Kelkaj marbirdoj, kiel tiu [[Sudpolusa rabmevo]] (maldekstre), predas ovojn de aliaj birdoj. Tiu rabmevo klopodas forpeli [[Adeliopingveno]]n (dekstre) el sia nesto.]]
Tiu ĉiesa kategorio klasigas strategiojn de aliaj marbirdoj kiuj koncernas la venontan ŝtupon de [[trofika nivelo]]. [[Kleptoparazitoj]] estas marbirdoj kiuj dediĉas parton de sia vivstilo por rabi manĝaĵojn el aliaj marbirdoj. Plej famaj, [[fregatoj]] kaj [[rabmevo]]j, uzas kutime tiun kutimaron, kvankam ankaŭ mevoj, ŝternoj kaj aliaj specioj ŝtelas manĝaĵojn oportuneme laŭ la okazo.<ref>Schnell, G., Woods, B & Ploger B (1983) "Brown Pelican foraging success and kleptoparasitism by Laughing Gulls" ''Auk'' '''100''':636–644</ref> Nokta nestokutimo de kelkaj marbirdoj estis pristudita kiel reago kontraŭ la taga premo de tia piratado.<ref>Gaston, A. J., and S. B. C. Dechesne. (1996). Rhinoceros Auklet (''Cerorhinca monocerata''). In ''The Birds of North America, No. 212'' (A. Poole and F. Gill, eds.). The Academy of Natural Sciences, Philadelphia, PA, and The American Ornithologists’ Union, Washington, D.C.</ref> Kleptoparazitismon oni konsideras kiel ĉefa parto de la dieto de neniu specio, anstataŭe estas krommanĝo sumota al tiu atingita per ĉasado.<ref name = "Burger"/> Pristudo pri [[Granda fregato]] ŝtelanta el [[Maskita naivulo]] supozigas, ke fregatoj povus atingi ĝis 40 % de la bezonata manĝokvanto kaj mezaveraĝe atingas nur 5 %.<ref>Vickery, J & Brooke, M. (1994) "The Kleptoparasitic Interactions between Great Frigatebirds and Masked Boobies on Henderson Island, South Pacific
" ''Condor'' '''96''': 331–340 </ref> Multaj specioj de mevoj manĝas kadavraĵojn de marbirdo aŭ marmamulo kian okazas oportunaĵo kaj same faras la [[Giganta petrelo]]. Ankaŭ kelkaj specioj de albatrosoj eventuale eniras en kadavrado: analizo de vomitaj bekoj de [[kalmaro]]j pruvas, ke multaj el la manĝitaj kalmaroj estis tro grandaj por esti kaptitaj vivaj kaj inkludas ankaŭ speciojn sufiĉe mezprofundajn por esti povitaj atingitaj de albatrosoj.<ref>Croxall, J.P. & Prince, P.A. (1994). "Dead or alive, night or day: how do albatrosses catch squid?" ''Antarctic Science'' '''6''': 155–162.</ref> Kelkaj specioj manĝas ankaŭ aliajn marbirdojn; ekzemple, mevoj, rabmevoj kaj gigantaj petreloj often predas ovojn, idojn kaj etajn marbirdojn el nestokolonioj.<ref>Punta, G, Herrera, G. (1995) "Predation by Southern Giant Petrels ''Macronectes giganteus'' on adult Imperial Cormorants ''Phalacrocorax atriceps''" ''Marine Ornithology'' '''23''' 166-167 [http://www.marineornithology.org/PDF/23_2/23_2_9.pdf]</ref>
 
===Vivado===
Vivado de marbirdoj estas tre diferenca de tiu de terbirdoj. Ĝenerale ili uzas [[K-selektado]]n, '''vivas multe pli longe''' (inter dudek kaj sesdek jarojn), '''malfruigas reproduktadon''' pli longe (eĉ ĝis la deka jaro) kaj '''investas pli da laboro sur malpli da idoj'''.<ref name = "Burger"/><ref>Robertson, C.J.R. (1993). "Survival and longevity of the Northern Royal Albatross ''Diomedea epomophora sanfordi'' at Taiaroa Head" 1937–93. ''Emu'' '''93''': 269–276.</ref> Plej multaj de la specioj faras nur unu ovodemetadon ĉiujare, escepte se ili perdas la unuan (kun kelkaj esceptoj, kiel la [[Kasina aŭketo]]),<ref>Manuwal, D. A. and A. C. Thoresen. 1993. Cassin’s Auklet (''Ptychoramphus aleuticus''). In The Birds of North America, No. 50 (A. Poole and F. Gill, Eds.). Philadelphia: The Academy of Natural Sciences; Washington, D.C.: The American Ornithologists’ Union.</ref> kaj multaj specioj (kiel la [[Procelarioformaj]] kaj la [[sulo]]j), nur unu ovon ĉiujare.<ref name = "Brooke"/>
[[ImageDosiero:Morus bassanus billing.jpg|thumb|300px|Paro da [[Norda sulo]] dum "bekumo" ĉe pariĝado; kiel ĉiu marbirdo, escepte falaropoj, ili restas paro dum la reprodukta sezono.]]
Idozorgadon oni pludaŭrigas, tiom longe kiom ĝis ses monatoj. Ekzemple, post kiam la idoj de [[Longbeka urio]] jam faris sian [[plumigo]]n, ili restas kun la virpatro dum kelkaj monatoj ĉemare.<ref name = "Auk"/> La [[fregato]]j havas la plej longan periodon de gepatra zorgo inter ĉiuj birdoj, kun manĝigado de idoj dum el kvar ĝis ses monatoj kaj pludaŭra zorgado dum ĝis dekkvar monatoj.<ref>Metz, V.G. & Schreiber, E.A. (2002) "Great Frigatebird (''Fregata minor'')" In ''The Birds of North America, No 681'', (Poole, A. & Gill, F., eds) The Birds of North America Inc:Philadelphia </ref> Pro tiom longa zorgoperiodo, reproduktado okazas ĉiun duan jaron pli ol ĉiujare ĉe kelkaj specioj. Tiu vivostrategio evoluis eble kaj kiel reago al la defio de marvivo (kolekti tro disajn predojn), kun frekvenco de malsukcesaj reproduktoj kaŭzita de malfavora veterkondiĉoj, kaj pro la relativa manko de predado kompare kun tiu de tervivaj birdoj.<ref name = "Burger"/>
 
Linio 72:
 
===Kulturo===
Multaj marbirdoj, precize, albatrosoj kaj mevoj, eniris en la popolan sciaron.
 
==Familioj de marbirdoj==
Linio 80:
* Sfeniskedoj [[pingveno]]j
 
'''[[Procelarioformaj]]''' (Tubonaztruuloj: tutoceanaj kaj pelagj; 93 specioj)
* Diomedeedoj [[albatroso]]j
* Procelariedoj [[fulmaro]]j, [[priono]]j, [[pufino]]j kaj kelkaj [[petrelo]]j
Linio 110:
</div>
==Eksteraj ligoj==
* [http://www.otago.ac.nz/titi/default.html Projekto Titi; kunlaborado inter Māori popolo de insulo Stewart kaj la Universitato de Otago por pristudo de la Fulga pufino]
* [http://www.birdlife.org/action/campaigns/save_the_albatross/index.html BirdLife International; Kampanjo Savu Albatroson]
* [http://www.marineornithology.org/ Marine Ornithology, Ĵurnalo de organizo Seabird Science and Conservation]
* [http://www.seabird.org www.seabird.org], oficiala ejo de la Skotia Centro por Marbirdoj
 
{{Portalo Birdoj}}
 
[[kategorioKategorio:Marbirdoj|*]]
[[kategorio: birdoj]]
[[Kategorio:Birdoj]]
 
{{LigoElstara|en}}
{{LigoElstara|lt}}▼
{{LigoElstara|ru}}
{{LigoLeginda|uk}}
{{LigoLeginda|zh-classical}}
 
▲{{LigoElstara|lt}}
 
[[ca:Ocells marins]]
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Marbirdoj"