Kogurjo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Minsbot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.2) (robota aldono de: ca:Koguryö
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto: zh-classical:高句麗 estas artikolo leginda; cosmetic changes
Linio 1:
[[FileDosiero:Three Kingdoms of Korea Map.png|right|thumb|350px|Mapo de Kogurjo|left]]
'''Goguryeo''' aŭ '''Kogurjŏ''' ([[Hangul|고구려]]; [[Hanja|高句麗]]; [[pinyin]]: '''Gāogōulí''') ([[1-a jarcento a.K.]]-[[668]]) estis regno en nunaj [[Manĉurio]] kaj norda [[Koreio]].
 
Kogurjo estis la plej granda reĝlando el la tri reĝlandoj konssitantaj Koreion ĝis 668 p.K. Ĝi situis sur ĉ. La hodiaŭa teritorio de Norda Koreio.Laŭ la tradicio, ĝin fondis em 37 a.K. Ĉu Mong en la rivervalo de Tongge, sed oni supozas,k e ĝi jam ekzistis en la 2-a jarcento.
 
Dum la regado de la legenda reĝo Theĝo (1-2-a jc. p.K.) elformiĝis hereda reĝa sistemo en Kogurjo. La reĝo Sosurim (regis inter 371–384) centrigis la reĝan potencon per leĝoj kaj dekretoj. La teritorion de la reĝlando pligarndigis la konkeroj de reĝoj Kvanggetho (regis 391–412), poste Ĉangsz (regis 413–491). En la orepoko de la reĝlando, Kogurjo regis ne nur la norda parton de la Koreia duoninsulo, sed ankaŭ la Liaotung-duoninsulon kaj parton de Manĉurio.
 
Oni distingis en la centra adiminstra sistemo 12 rangojn, sure kies pinto staris la ĉefministro (te-dero) elektita je tri jaroj de la kunlaborantoj.
Linio 10:
Oni enkondukis la budhismon post 372, je ĉina efiko kaj por ideologie apogi la centrigitan burokratismon (poste disvastiĝis ankaŭ la taoismo). Ekde tiam oni emfazis la instruadon en spirito de la Konfuceo. Multaj tombejaj pentraĵoj prezentas ĉiutagaĵojn de la popolo de Kogurjo.
 
Post kiam en Ĉinio enpotenciĝis la unuiĝinta Sui- (581–618), kaj T'ang-dinastio (618–907), la ĉinoj pli kaj pli ofte militiris en Kogurjon. La reĝlando estis fine konkerita (668) fare de la aliancaj armeoj de sud-korea Silla-reĝlando kaj T'ang-dinastio. La duoninsulo venis sub regadon de la unuiĝinta reĝlando Silla (668–935).
 
===Listo de la reĝoj de Kogurjo===
* [[-37|37]] - [[-19| 19 a.K.]] [[Tongmyong Wang]]
* [[-19| 19 a.K.]] - [[18| 18 p.K.]] Yuri(myong) Wang
* [[18]] - [[44]] Taemusin Wang
* [[44]] - [[48]] Minjung Wang
* [[48]] - [[53]] Mobon Wang
* [[53]] - [[146]] T'aejo Wang
* [[146]] - [[165]] Ch'adae Wang
* [[165]] - [[179]] Sindae Wang
* [[179]] - [[196]] Kogukch'on Wang
* [[196]] - [[227]] Sansang Wang
* [[227]] - [[248]] Tongch'on Wang
([[244]]:[[Ĉinio|Ĉinoj]] sturmas la Kogurja ĉefurbo)
* [[248]] - [[270]] Chungch'on Wang
* [[270]] - [[292]] Soch'on Wang
* [[292]] - [[300]] Pongsang Wang
* [[300]] - [[331]] Mich'on Wang
([[313]] la okcidentaj [[Cin]] dinastio de [[Ĉinio]] estas forpelita el [[Koreio]])
* [[331]] - [[371]] Kogugwon Wang
( en [[346]] li konkeras la nordan korean regnon de [[Pojo]])
* [[371]] - [[384]] Sosurim Wang
* [[384]] - [[391]] Kogugyang Wang
* [[391]] - [[413]] Kwanggaet'o Wang
* [[413]] - [[491]] Changsu Wang
* [[491]] - [[519]] Munja(myong) Wang
* [[519]] - [[531]] Anjang Wang
* [[531]] - [[545]] Anwon Wang
* [[545]] - [[559]] Yangwon Wang
* [[559]] - [[590]] P'yongwon Wang
* [[590]] - [[618]] Yongyang Wang
([[612]] : la ĉinaj Sui dinastio invadas, sed malvenkas)
* [[618]] - [[642]] Yongnyu Wang
* [[642]] - [[668]] Pojang Wang
([[645]] - [[647]] la ĉina [[T'ang]] dinastio invadas sed malvenkas. En [[667]] - [[668]] Ĉinoj kaj korea reĝlando [[Silla]] konkeras Kogurjon.
<gallery>
Dosiero:Three Kingdoms of Korea Map.png|<!-- thumb|left|180px|Tri (Regnoj, Regnas) de (Koreio, Koreujo), je la fino de la 5-a jarcento -->
Linio 56:
[[Kategorio:Pereintaj landoj]]
[[Kategorio:Koreio]]
 
{{LigoLeginda|zh-classical}}
 
[[br:Goguryeo]]