Gemisto Pletono: Malsamoj inter versioj

|colspan="2" align="center"|''“GEMISTO PLETONO”''

|-

-

|nomo = '''Gemisto'''

|influo = '''sur la humanismo aparte en Italio'''<ref>E. Garin, ''Umanisti artisti scienziati''. Studi sul Rinascimento italiano, Roma, 1989, pp. 100 sgg.</ref>

|}

 

== Biografio ==

Pletono, reveninte al Mistro kaj ricevinte la nomumon al senatano de la urbo, mortis la 26-an de junio de [[1452]], preskaŭ centjaraĝa; liaj ostoj ripozas en la [[Malatesta Templo]] de Rimini, transpotitaj ĉi-tien el la Grekio iniciate de [[Sigismondo Pandolfo Malatesta|Sigismondo Malatesta]] kiu sin taksadis lia disĉiplo kaj kiu parte gvidis, en aŭgusto de 1464, roton da militistoj por forpreni la mortrestaĵojn de la filozofo el la peloponeza urbo ĵus konkerita de turkoj. <ref>Cetty Muscolino, Ferruccio Canali, ''Il tempio della meraviglia: gli interventi di restauro al Tempio Malatestiano per il Giubileo, 1990-2000'', Editore Alinea Editrice, 2007, pag.13-14</ref>

 

Post multaj jarcentoj, Pletono estis la unua kiu kuraĝis, en la ortodoksa medio precipe, publike deklari: “Ni estas ‘Ellenes’ (grekoj) prodevene kiel atestas nia lingvo kaj nia kulturo (greke: παιδεία)... “, kontraste kun sia samtempulo patriarko de Konstantinopolo, [[Gennadio Skolario]] kiu en letero al la turka sultano asertos: “... se mi estus demandita, spite de mia scio pri la antikva greka lingvo, mi respondus ke mi ne estas ‘Ellenas’ (greko), sed kristano”.</br>

Tiu entuziasmo, tamen, puŝis lin, laŭ teologoj kaj ortododsaj aŭtoritatoj, al ekĉesoj kiuj kaŭzis tie kaj tie akuzon pri herezo. Lia emo precipa estis atribui al la grekaj Dioj la karakterizojn de la kristana Dio.

En sia verko '''De Differentiis''' aŭ ''Verko en kiu Aristotelo diferenciĝas de Platono'', Pletono komparas la koncepton pri Dio en Aristotelo kaj Platono asertante ke, ĉe Platono, Dio karakteriziĝas per pli grandaj kaj elstaraj povoj tiel ke Li estas “kreinto de ĉiuj substancoj inteligeblaj kaj separitaj, kaj eksteraj, de Li, nome de la tuta universo”, dum Aristotelo Lin konsideras nenio pli ol forto movanta la universon. La Dio de Platono estas kaj principo kaj celkaŭzo de la ekzisto, dum laŭ Aristotelo Li estas nur la celo de la movo kaj de la ŝanĝo”. Pletono mokas Arstotelon kiu diskutus pri banalaj aferoj kiel pri konkoj kaj embrioj kaj neglektus atribui al Dio la kreadon de la universo. Plue Aristotelo estas mokata de Pletono pro tio ke li fiere instruas ke la ĉieloj estas konstituataj per iu “kvina elemento” kaj ke la kontemplado konstituus la “superegan plezuron de la homo, kio farus el tiu ĉi epikura simile al monaĥoj kiuj trovas sian plezuriĝon en la kontemplado en nenifarado”. Responde al al kritikoj de la verko “Defendo de Aristotelo” de Gennadio la 2-a, Pletono subtenas ke la Dio de Platono similas tiu de la kristana doktrino pli ol tiu de Aristotelo. <ref>Meyendorff, p. 113.</ref>.

 

 

== Prisociaj kaj pripolitikaj doktrinoj de Pletono ==

* [http://www.ritosimbolico.net/studi2/studi2_10.html] Pensa profilo pri Pletone]

 

 

[[bg:Плитон]]