Otomana Imperio: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) |
Kani (diskuto | kontribuoj) |
||
Linio 71:
=== Respubliken ===
{{ĉefartikolo|Kemal Atatürk}}
Komence de la [[20-a jarcento]] ĝi estis tute en manoj de eksterlanda kapitalo kaj en internacia kampo ĝi prezentiĝis kiel duonkolonio. La Otomana Imperio partoprenis en la [[Unua Mondmilito]] flanke de la Centraj potencoj. La milita malvenko kaj armistico de Mudros ne tuj kaŭzis la falon de la Otomana Imperio, kies sultano Mehemet la 5-a dum pluaj kvar jaroj restis entroniĝinta dum la imperio estis okupita de aliancanoj kaj la neturkaj popoloj premis por sendependiĝo. Kiam la aliancanoj prezentis al la turka delegitaro la kondiĉojn de la [[Traktato de Sèvres]] (aŭgusto de 1920), tiuj jam estis plenumitaj fakte: maje de 1919 grekoj okupis [[Smirno]]n kaj grandan parton de la egea marbordo de Turkio, kie loĝis nombraj grekoj; armenoj fidis promeson de Wilson havi propran teritorion por propra respubliko; kaj sude britoj kaj francoj distribuis al si la teritoriojn de la arabaj landoj (traktato de Sykes-Picot 1916): la otomana delegitaro subskribis la traktaton, sed en [[Turkio]] eksplodis naci-liberiga movado ĉefe ĉirkaŭ [[Ataturk]], kiu jam en 1919 faris alvokon al rezistado. Kaim februare de 1920 la aliancanoj nuligis la parlamenton de [[
En la jaro [[1923]] ĝi estis proklamita Turka [[respubliko]]. La falo de la imperio vekis la nacian turkan senton. Eksaj militistoj kuniĝis ĉirkaŭ la [[marŝalo]] [[Kemal Atatürk|Mustafa Kemal Atatürk]], kiu forpelis eŭropanojn el Anatolujo kaj fariĝis la estro de la registaro, igante la sultanecon simplan honoran rolon. En [[1922]], li aboliciis la otomanan imperion kaj fondis en [[1923]] sur la restanta teritorio Anatolujo kaj orienta [[Trakujo]]) la modernan [[Turkujo]]n aŭ respublikon de Turkujo, sukcesinto de la otomana imperio. En [[1924]] li neniigis la kalifecon, lastan restaĵon de imperiaj institucioj.
|