Ruĝbrusta akcipitro: Malsamoj inter versioj

}}

 

La '''Ruĝbrusta akcipitro''' (''Accipiter toussenelii'') estas taga [[rabobirdo]] el familio de [[Akcipitredoj]] kiu inkludas ankaŭ multajn aliajn tagajn rabobirdojn kiel [[aglo]]j, [[buteo]]j kaj [[cirkuo]]j. Ĝi estas indiĝena de [[Okcidenta Afriko]]. Ĝi estas ofte konsiderata samspecia kun la [[Afrika akcipitro]].<ref name=F-L>{{citation | last1 = Ferguson-Lees | first1 = James | last2 = Christie | first2 = David A. | year = 2001 | title = Raptors of the World | publisher = Houghton Mifflin | pages = 521–523 | isbn = 978-0-618-12762-7}}</ref>

 

Ĝi povus esti dividata en du grupoj de subspecioj: orienta (''A. t. toussenelii'' kaj ''A. t. canescens''), troviĝantaj el la baseno de la [[Kongo (rivero)|Kongo]] okcidenten al [[Gabono]] kaj suda [[Kameruno]], kaj okcidenta (''A. t. macroscelides'' kaj ''A. t. lopezi''), troviĝantaj el okcidenta Kameruno okcidenten al [[Senegalio]] kaj en [[Bioko]]. Ties [[habitato]] estas de arbaroj de malaltaj teroj<ref name=abc>{{citation | title = ABC African Checklist (nonpasserines) | year = 2006 | last = Lack | first = Peter | publisher = African Bird Club | url = http://www.africanbirdclub.org/resources/nonpasserines_2006.doc | format = doc | accessdate = 2007-10-13}}</ref>, ĉefe de [[pluvarbaro]]j kaj densa duaranga kreskaĵaro, ofte ĉe riveroj kaj [[marĉo]]j, inklude [[mangrovo]]jn. Ĝi povas ĉeesti ankaŭ ĉe [[plantejo]]j, parkoj kaj grandaj ĝardenoj. Ŝajne ĝi ne estas [[birdomigrado|migranta]] aŭ eĉ vaganta escepte ebla disiĝo de junuloj.<ref name=F-L/>

 

La proksimuma limo kun la [[Afrika akcipitro]] estas en okcidenta [[Ugando]] kaj oriento kaj sudo de [[Demokratia Respubliko Kongo]].<ref name=F-L/>

 

Ties enverguro estas 18.4 al 20.3 cm ĉe maskloj, 20.4 al 24.3 cm ĉe inoj. La longo estas ĉirkaŭ 3/5 de la enverguro. Maskloj pezas 150 al 235 g, inoj 170 al 265 g. Kvankam inoj de ĉiuj rabobirdoj estas pli grandaj ol maskloj, tiu diferenco estas multe pli granda ol kutime. Irisoj, [[vaksaĵo]] kaj kruroj de plenkreskulo estas flavaj al flavoranĝecaj. Ĉe la orientaj subspecioj, plenkreskuloj havas malhelgrizajn suprajn partojn kun pli helgriza kapo. La subaj partoj estas tutruĝecaj kaj blankaj. La vosto estas nigreca kun du aŭ tri grandaj blankaj makuloj centre. Junuloj estas pli malpli senmarkaj nigrecaj supre kaj blankaj sube.<ref name=F-L/>

 

La plej komuna alvoko estas "ventroparola aspra ''krit'' aŭ pli akra ''ŭit''" elsendata regule ĉiun 2an aŭ 3an sekundon. Ĝi estas elsendata kiam la birdo estas ripoze, ĉefe mateniĝe, krepuske kaj dumfluge, kaj estas uzata kiel kontaktalvoko inter partneroj, en pariĝado kaj por teritoria averto. La masklo elsendas "pli silentecan ''ĉak'' aŭ ''krit''" kiam alportas manĝon al nesto. Aliaj pli mildaj, malpli akraj alvokoj povas esti aŭdataj ĉe la nesto, ĉefe fare de la ino.<ref name=F-L/>

 

La [[reprodukta sezono]] komencas julie aŭ aŭgusto kaj finas februare. Malkiel la Afrika akcipitro, tiu specio ŝajne plenumas flugajn pariĝajn memmontrojn nur rare. La nesto situantas je 6 al 20 m supergrunde en la ĉefa forko aŭ flanka branĉo de granda arbo, kaŝe de folioj aŭ grimpoplantoj. Ĝi estas konstruita el bastonetoj, 40 cm larĝa kaj 15 al 45 cm profunda, kun kovro de freŝaj folioj. La ino demetas 2 al 3 ovojn (malpli ofte 1 aŭ 4). Kiel ĉe plej parto de Akcipitredoj, la ino [[Kovado|kovas]] kaj zorgas la idojn dum la masklo havigas manĝon, kaj la ino faras iom de la ĉasado post kiam la idoj estas jam duonkreskaj. Kovado daŭras ĉirkaŭ 4 aŭ 5 semajnojn, kaj [[elnestiĝo]] okazas post 32 al 36 tagoj. Junuloj probable plumoŝanĝas rekte al plumaro de plenkreskulo iom post unu jaro.<ref name=F-L/>

 

Ĉefa manĝo de tiu specio estas [[rano]]j kaj riveraj [[krabo]]j. Ili prenas pli grandajn [[insekto]]jn ol la Afrika akcipitro, kaj manĝas ankaŭ [[lacerto]]jn, tervermojn kaj malgrandajn [[mamulo]]jn kaj [[birdo]]jn. Ili ĉasas la tutan tagon, inklude mateniĝon kaj krepuskon. Inter ties metodoj estas gvatado kaŝe en la arbara [[kanopeo]], ofte ĉe malferma spaco kia pado aŭ akvejo. Ili flugas ankaŭ rapide el arbo al arbo serĉe predon kiun ili povas kapti, kaj flugas inter densa vegetaĵaro por flugosurprizi predon.<ref name=F-L/>

 

Tiu specio estas probable malpliiĝanta pro [[habitatoperdo]] sed estas adaptebla kaj estas probable ankoraŭ komuna.<ref name=F-L/>

 

La du grupoj de subspecioj povas esti konsiderataj separataj specioj, kiukaze la okcidenta estus ''Accipiter macroscelides'', la Okcidentafrika akcipitro. Plej komune, tamen, la nuna specio estas kunigita kun la Afrika akcipitro<ref name=F-L/><ref>{{citation | author = BirdLife International 2007 | title = 2007 IUCN Red List of Threatened Species | url = http://www.iucnredlist.org/search/details.php/49373/all | accessdate = 2007-10-13 | format = &ndash; ^{[http://scholar.google.co.uk/scholar?hl=en&lr=&q=intitle%3A2007+IUCN+Red+List+of+Threatened+Species&as_publication=&as_ylo=&as_yhi=&btnG=Search Scholar search]}}}, citing {{citation | last1 = Dowsett | first1 = R. J. | last2 = Forbes-Watson | first2 = A. D. | year = 1993 | title = Checklist of Birds of the Afrotropical and Malagasy Regions. Volume 1: Species limits and distribution | publisher = Tauraco Press}}</ref> ĉar ambaŭ grupoj interreproduktiĝas, varias amplekse inter ili kaj separataj populacioj similas unu la alian.<ref name=F-L/> La Ruĝbrusta akcipitro estas traktata ĉi tie kiel separata specio laŭ la ''[[Handbook of the Birds of the World]]''<ref name=hbw>{{citation | last1 = del Hoyo | first1 = J. | last2 = Elliott | first2 = A. | last3 = Sargatal | first3 = J. | year = 1994 | title = Handbook of the Birds of the World. Vol. 2: New World Vultures to Guineafowl |publisher = Lynx Edicions | location = Barcelona | isbn = 84-87334-15-6}}</ref> kaj aliaj fakuloj.<ref name=abc/><ref>{{Citation | last = Clements | first = James F. | year = 2007 | title = The Clements Checklist of Birds of the World | publisher = Cornell University Press | edition = Sixth | isbn = 978-0-8014-4501-9}}, according to {{citation | last = Lepage | first = Denis | year = 2003–2007 | title = Avibase - the world bird database | url = http://www.bsc-eoc.org/avibase/species.jsp?lang=EN&id=E8F5BDC09EBB4D04&ts=1192251485343&sec=summary | accessdate = 2007-10-13}}</ref>

 

Des Murs and Verreaux nomis tiun specion laŭ Alphonse Toussenel en la espero ke li kuraĝigu al seriozaj studoj pri [[natura historio]].<ref>{{citation | last = Des Murs | first = O. | year = 1849 | title = Revue et magasin de zoologie pure et appliquée | pages = 199 | url = http://books.google.com/?id=MV1IAAAAMAAJ&dq=Toussenel+accipiter&q=%22que+d'accord+avec%22+Verreaŭ | accessdate = 2007-10-13 | publisher = Au bureau de la Revue et magasin de zoologie}}</ref>

 

{{reflist}}