Nanplanedo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kwamikagami (diskuto | kontribuoj)
Linio 17:
La nomo ''nanoplanedo'' (angle ''dwarf planet'') estis kreita de Alan Stern kiel speco de planedo. Laŭ li, la planedoj estas la 8 ''ĉefaj planedoj'' kiel la [[Tero]], la variaj ''nanoplanedoj'' kiel Plutono, kaj la ''satelitaj planedoj'': la 19 elipsoidaj lunoj. La IAU decidis akcepti la koncepton de nanoplanedo, sed ne kiel speco de planedo. Ili opinias, ke pli taŭgus nomigi ilin ''subplanedo'' aŭ simila (ja la nomo en la japana lingvo), sed ke la vorto ''nanoplanedo'' jam tro enradikiĝis en la lingvouzo.
 
== Listo deĈefaj nanoplanedoj ==
 
Ĝis septembro 2008 la Internacia Astronomia Unio oficiale klasis kvin ĉielkorpojn kiel nanoplanedojn. [[Plutono]] (trovita en 1930), [[Cereso]] (1801) kaj [[Eriso]] (2003) eniris la grupon jam en 2006, la unua jaro de ekzisto de la nova kategorio. [[Makemako (nanoplanedo)|Makemako]] (trovojaro 2005) kaj [[Haŭmeo]] (2004) estis aldonitaj en 2008. Tiuj kvin estas la komenco, kaj estas verŝajne, ke la klaso multe pligrandiĝos. La unuaj nanoplanedoj estas kvazaŭ specimenoj el tri malsamaj regionoj en la sunsistemo: Cereso estas la plej granda [[asteroido]] el la asteroida zono inter Marso kaj Jupitero, dum Plutono, Makemako, Eriso kaj Haŭmeo estas ''trans-Neptunaj objektoj'' el du iom aliaj zonoj de la foraj regionoj de la sunsistemo. Plutono, Makemako kaj Haŭmeo estas en regiono nomata la Kujper-zono, dum [[Eriso]] sin movas en la t.n. ''disa disko'', alia parto de la trans-Neptuna spaco. Plutono estas ankaŭ membro de grupo nomata ''plutinoj'' (angle "plutino"), objektoj [[orbita resonanco|sinkronaj kun la orbitado]] de Neptuno en proporcio 2:3.