Rimo: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Bab (diskuto | kontribuoj) akuzativon |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 6:
Inter rimoj oni povas ĉefe distingi inter '''komenca rimo''' kaj '''fina rimo'''.
La '''[[komenca rimo]]''' evoluiĝis en lingvoj kiuj nature lokigas la [[akcento]]n al la unua silabo de vorto, ekzemple la lingvoj [[ĝermana lingvaro|ĝermanaj]] kaj [[finnugra lingvaro|finnugraj]]. Ofte sufiĉas ke la akcentitaj silaboj komenciĝas per la sama fonemo por ekhavi komencan rimon: ''<b>v</b>ivu la <b>v</b>erda <b>v</b>enko''.
Pro la lingva naturo de Esperanto (la akcento ĉiam falas sur la antaŭlastan silabon), konscia uzo de komencaj rimoj maloftas en nia poezio, krom en tradukoj. Jen ekzemplo el la traduko de la Finna ''[[Kalevala]]'':
Linio 13:
La '''fina rimo''' evoluiĝis en lingvoj kiuj nature lokigas la akcenton al la lasta aŭ antaŭlasta silabo de vorto, ekzemple la mezepoka [[Okcitana lingvo|Okcitana]], kaj de tiuj lingvoj post (kaj iomete dum) [[Mezepoko]] disvastiĝis ankaŭ al lingvoj havantaj fonologiojn nature pli favorajn al komencaj rimoj aŭ senrima verkado. Ĝi estas la tipa rimo de Esperanto, kaj povas esti dividata en diversaj subkategorioj:
'''Apogata rimo'''- samsoneco inkluzivas ne nur la akcentan vokalo kaj ĉiujn je ĝi sekvantajn sonelementojn, sed ankaŭ la antaŭan konsonanton: folando-lando, amoro-memoro, vokala-radikala.
'''Plena rimo''' - samsoneco de la akcenta vokalo kaj de ĉiuj ĝin sekvantaj sonelementoj ĉe du aŭ pluraj vortoj (muro - turo, vidas - sidas, elemento - firmamento). Kelkaj poetoj taksas plenaj rimoj eĉ parojn kiel: roso - kaozo, fola - memora, kvankam - dankan.
Linio 19:
'''Aborta rimo''' aŭ '''radikrimo''' estas rimantaj radikoj kun diversaj finaĵoj (mordas - pordon, anĝelo - peli, grandaj - lando).
'''Vokala rimo''' estas vortoj de identa vokala kvalito (muro - suno, ili - kisi, dormu - blovu). Vokalaj rimoj tradicie havis malaltan statuson en liriko, sed ofte uziĝas en kantotekstoj, kie la melodio kun-efikigas ilin.
Sekve, '''vokala aborta rimo''' estas radikoj de identa vokala kvalito sed kun diversaj finaĵoj (mordas - blovis, ili - kisus, festo - eĥe).
Bona ekzemplo de ambaŭ estas la unua verso de la kanto ''Papago'' de [[Ĵomart kaj Nataŝa]]:
Linio 33:
[[Kategorio:Esperanto-movado]] [[Kategorio:Enciklopedio de Esperanto]]
[[Kategorio:Enciklopedio de Esperanto R]]
| |||