Tetrapodoj: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
ZéroBot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.1) (robota aldono de: sr:Tetrapod
Neniu resumo de redakto
Linio 9:
|filumo = [[Ĥorduloj]] ''Chordata''
|subfilumo = [[Vertebruloj]] ''Vertebrata''
|infrafilumo = [[Makzelulo]]j ''Gnathostomata''
|senranga klaso = [[Sarkopterigo]]j ''Sarcopterygii''
|superklaso = '''Tetrapodoj''' '''''Tetrapoda'''''
Linio 16 ⟶ 17:
}}
 
'''Tetrapodoj''' ('''Tetrapoda''') estas [[klado]] de animaloj kiuj inkluzivas la terajn vertebrulojn kiel [[amfibioj]]n, [[reptilioj]]n kaj la [[mamuloj]]n. Laŭlitere tetrapodoj signifas 'kvarpiedulojn'. Ne ĉiuj anoj de ĉi tiu klado havas efektive kvar piedojn. Ekzemple, [[serpento]]j havas neniujn kaj [[birdoj]] havas nur du, do por eviti la konfuzon ni uzas la vorton bazitan je la internacia "tetrapoda".
 
== Sistematiko ==
 
La superclaso '''Tetrapoda''' enhavas kvin klasojn:
{{Klado | style=font-size:100%;line-height:100%
* [[Amfibio]]j ''Amphibia''
* [[Reptilio]]j ''Reptilia''
* [[Birda klaso|Birdoj]] ''Aves''
* [[Synapsida|Sinapsidoj]] ''Synapsida''
* [[Mamulo]]j ''Mammalia''.
 
Entute la biodiverseco de tetrapodoj (aŭ almenaŭ, tiu de la amfibia branĉo) kreskis eksponenciale dum la tempo: de sola amfibia grupo iam en la Devonio al multaj miloj da specioj hodiaŭ. Tamen, ke diversificación procezo estis interrompita almenaŭ kelkajn fojojn por grandaj biologiaj krizoj, kiel la Permia-Triasa formortado, kiu tuŝis almenaŭ amniotes.
 
La ĝenerala komponado de biodiverseco estis peladata ĉefe por amfibioj en la Devonio kaj la Karbonio, regita de sinapsidoj en la Permio kaj la Triaso, poste (en la Ĵurasio kaj la Kretaceo) regita de reptilioj kaj pligrandigita de la eksploda kresko de birdoj kaj mamuloj en la Kenozoiko. La kresko de biodiverseco sekvis la plimultiĝon de la numero de niĉoj okupitaj per tetrapodoj. La unuaj tetrapodoj vivis en akvoplenaj habitatoj kaj nutris ĉefe fiŝojn. Hodiaŭ, la tero subtenas grandan diversecon de tetrapodoj kiuj loĝas en multaj habitatoj kaj uzas diversajn dietojn.
 
==Kladogramo==
 
{{Klado | style=font-size:100%;line-height:100120%
| label1=Tetrapoda
| 1={{Klado
Linio 78 ⟶ 92:
| 2={{Klado
|1= [[Diadectomorpha]] [[Formorto|†]]
|2= [[Amniota]] ([[MamulojReptilio|reptilioj]], [[Birda klaso|birdoj]], [[reptiliojSynapsida|sinapsidoj]], [[Mamulo|mamuloj]])
}} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }}