|
}}
La '''endometrioEndometrio''' estas la interna membrano de la [[mamula]] [[utero]].
== Funkcio ==
La endometrio estas la plej interna glanda tavolo kaj funkcias kiel tegaĵo por la utero, malhelpante adheraĵojn inter la kontraŭaj muroj de la [[miometrio]], tiel konservante la malfermecon de la [[Utero|utera]] kavaĵo. Dum la [[menstruo]] aŭ [[oestro]], la endometrio kreskas al viskoza, sanga vaskulo-riĉa, glanda histotavolo. Tio reprezentas optimuman medion por la [[implantaĵo]]implanto de [[blastocisto]] post ĝia alveno en la utero. La endometrio estas centra, ekogenera (ekzamenebla per ultrasonoskaniloultrasona skanilo), kaj havas mezan dikecon de 6.7mm.
Dum [[gravedeco]], la glandoj kaj [[Sanga vaskulo|sangaj vaskuloj]] en la endometrio plu pliiĝas en grandeco kaj nombro. Angiaj regionoj kunfandiĝas kaj iĝas interligitaj, formante la [[placento]]n, kiu liveras [[oksigeno]]n kaj nutradon al la [[embrio]] kaj [[feto]].
== Ciklo ==
La endometria tegaĵo trairas ciklan regeneradon. Homoj kaj la [[homsimio]]j montras la [[menstruo]]n, dum la plej multaj aliaj mamuloj estas kondiĉigitajkondiĉitaj de [[oestro]]. En ambaŭ kazoj, la endometrio komence multiĝas sub la influo de [[estrogeno]]. Tamen, post kiam [[ovulacio]] okazas, aldone al estrogeno, la ovario ankaŭ komencos produkti [[progesterono]]n. Tio ŝanĝas la proliferan padronon de la endometrio al sekrecia tegaĵo. Poste, la sekrecia tegaĵo disponigas gastaman medion por unu aŭ pluraj blastocistoj. Se blastocisto enplantiĝas, tiam la tegaĵo restas kiel ''[[deciduo]]''. La deciduo iĝas parto de la placento; ĝi disponigas subtenon kaj protekton por la gravedeco.
Se ekzistas neadekvata stimulo de la tegaĵo, pro manko de hormonoj, la endometrio restas maldika kaj neaktiva. En homoj, tio rezultigos [[amenoreo]]n, aŭ la foreston de menstrua periodo. Post [[menopaŭzo]], la tegaĵo ofte iĝas plimalpli atrofia. En kontrasto, endometrio kiu estas kronike senŝirma al estrogenoj, sed ne al progesterono, povas iĝi [[hiperplasta]]. LongdaŭraAnkaŭ uzolongdaŭra uzado de [[kontraŭkoncipilo]]j kun tre potencaj progestinoj ankaŭ povas stimuli endometrian [[atrofio]]n.<ref>Effects of hormone therapy on the endometrium, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8426860</ref><ref>William's Gynecology, McGraw 2008, Chapter 8, Abnormal Uterine Bleeding</ref>
EnĈe homoj, la ciklo de kreskigo kaj deĵetado de la endometria tegaĵo daŭras mezume 28 tagojn. La endometrio formiĝas je malsamaj rapidecoj en malsamaj mamuloj. Ĝia formiĝo foje estas dependa de sezonoj, klimato, streso, kaj aliaj faktoroj. La endometrio mem produktas certajn [[hormono]]jn dum malsamaj fazoj de la ciklo. Tio influas aliajn partojn de la [[genera sistemo]].
== Histologio ==
[[Image:Endometrium ocp use3.jpg|thumb|right|Multpligrandiga mikrografo de [[deciduigita]] '''endometrio''' pro eksogena [[progesterono]] (kontraŭkoncipilo-kontraŭkoncipila pilolo). [[H&E-kolorigo]].]]
[[Image:Endometrium ocp use0.jpg|thumb|right|Malmultpligrandiga mikrografo de deciduigita '''endometrio'''. H&E-kolorigo]]
La endometrio konsistas el ununura tavolo de [[kolonecakolona epitelio]] situanta sur la [[stromo]], tavolo de [[konektiva histo]] kiu varias en dikeco laŭ [[hormono|hormonaj]] influoj. Simplaj tubulaj uteraj [[glando]]j etendiĝas de la endometria surfaco ĝis la bazo de la stromo, kiu ankaŭ portas riĉan sangoprovizon de [[spiralarterio]]jspiralaj arterioj. EnĈe virino de genera aĝo, du tavoloj de endometrio povas esti distingitaj. Tiuj du tavoloj okazas nur en endometrio teganta la kavaĵon de la utero, ne en la tegaĵo de la salpingoj:<ref>Blue Histology - Female Reproductive System. School of Anatomy and Human Biology - The University of Western Australia http://www.lab.anhb.uwa.edu.au/mb140/CorePages/FemaleRepro/FemaleRepro.htm AccessedAlirita 20061228 20:35</ref>
* La ''funkcia tavolo'' estas najbara al la utera kavaĵo. Tiu tavolo estas konstruita post la fino de menstruo dum la unua parto de la antaŭa [[menstruo]]. Proliferado estas stimulita per [[estrogeno]] (folikla fazo de la menstruo), kaj pli postaj ŝanĝoj en tiu tavolo estas generitaj per progestrono de la [[flava korpeto]] (lutea fazo). Ĝi estas adaptita por disponigi optimuman medion por la implantado kaj kreskado de la [[embrio]]. Tiu tavolo estas tute deĵetita dum [[menstruo]].
[[Endometria kancero]] estas la plej ofta [[kancero]] de la homa ina generdukto.
[[La sindromo de Asherman]], ankaŭ konata kiel intrauterajinteruteraj [[adheraĵo]]jadheraĵoj okazas kiam la baza tavolo de la endometrio estas difektita per instrumentado (ekz. [[D&C]]) aŭ infekto (ekz. endometria [[tuberkulozo]]) rezultiganta endometrian sklerozon kaj adheroformiĝon parte aŭ tute detruantan la uterinan kavaĵon.
''Maldika endometrio'' povas esti difinita kiel endometria dikeco de malpli ol 8 mm. Ĝi kutime okazas post [[menopaŭzo]]. Terapioj kiuj povas plibonigi endometrian dikecon inkludas rimedojn kiaj [[VitaminonVitamino E]], [[L-arginino]]n L kaj [[sildenafil-citrato]]n.<ref>journal |author=Takasaki A, Tamura H, Miwa I, Taketani T, Shimamura K, Sugino N|title=Endometrial growth and uterine blood flow: a pilot study for improving endometrial thickness in the patients with a thin endometrium|journal=Fertil. Steril.|volume=93|issue=6|pages=1851-8 2010, "month=April|pmid=19200982|doi=10.1016/j.fertnstert.2008.12.062|url="</ref>
[[Genesprimiĝo-Genesprimiĝa analizo]] uzanta mikropunktaron c[[cDNA-mikropunktaroDNA]]n povas esti utiligita por la diagnozo de endometriaj malsanoj.
== Bildaro ==
Image:Gray1169.png|Vertikala sekcio de mukozo de homa utero.
Image:Endometrial adenocarcinoma (1).jpg|Endometrioida adenokancero en biopsiaĵo. H&E-kolorigo.
<!--Image:Uterus (endometrium).JPG|Micrografo de la endometrio.-->
Image:Endometrium_ocp_use2.jpg|MicrografoMikrografo de deciduigita endometrio pro eksogena [[progesterono]]. [[H&E-kolorigo]].
Image:Endometrium_ocp_use1.jpg|MicrografoMikrografo de deciduigita endometrio pro eksogena progesterono. H&E-kolorigo.
Image:Endometrial stromal condensation high mag.jpg|MicrografoMikrografo montranta endometrian stroman kondensiĝon, okazanta dum [[menstruo]].
</gallery>
| 