Judismo: Malsamoj inter versioj

Antaŭ 2000 jaroj, la tri ĉefaj branĉoj estis la [[Fariseoj]], la [[Sadukeoj]] kaj la [[Esenoj]], kiuj evoluis sub la dinastio de la [[Makabeoj]]. En la [[1-a jarcento]] ankaŭemerĝis estisantaŭ la malgranda sekto de la [[kristanoj]]. Laŭ tradicia vidpunkto, la nuntempa judismo devenas de la Fariseoj; tamen, la ligoj inter ili kaj la postaj [[talmudo|talmudistoj]] estas nun ĝenerale rigardataj de historiistoj kiel obskuraj kaj nepruvitaj. La reformisma judismo ĝenerale vidas la bibliajn profetojn, kaj ne la talmudajn rabenojn, kiel la plej sekvindaj gvidantoj de la antikva judismo aŭ antaŭ-judismo.