|
<hr/>
{{ Informkesto artisto
| nomo = Willy Cecile Johannes (Wim) Van de Velde
| dosiero =
| priskribo =
| dato de naskiĝo = {{dato|29|4|1937}}
| loko de naskiĝo = [[Antverpeno (urbo)|Antverpeno]]
| nacieco = flandra
| sukcesis kiel = poeto, kantisto kaj gitaristo
| dato de morto = {{dato|10|11|2008}}
| loko de morto = [[Antverpeno (urbo)|Antverpeno]]
| artista nomo = Wannes Van de Velde
| artista celigo =
| reprezentaj verkoj = Ik Wil deze Nacht in de Straten Verdwalen (1973)
}}
[[Bestand:Antwerpen 't Half Souke.JPG|thumb|Verzen van W. Van de Velde op de gevel van café '''t Half Souke'' aan de Antwerpse Hoogstraat.]]
'''Willy Cecile Johannes (Wim) Van de Velde''' beter bekend als '''Wannes Van de Velde''' ([[Antwerpen (stad)|Antwerpen]], [[29 april]] [[1937]] - aldaar, [[10 november]] [[2008]]) was een [[België|Belgische]] ([[Vlaanderen|Vlaams]]) [[zanger]], [[muzikant]], [[dichter]] en [[Beeldende kunst|beeldend kunstenaar]]. Zijn bekendste nummer is ''"[[''.
==Levensloop==
===Jeugd en studie===
[[Bestand:Antwerpen Zirkstraat Valenciano2.JPG|thumb|left|Ouderlijk huis in de Zirkstraat.]]
Zijn vader, [[Jaak Van de Velde]], was een metaalbewerker en begenadigd zanger, zijn moeder een zingende naaister en huisvrouw. Hij groeide op in de Zirkstraat, in het Schipperskwartier dichtbij de haven. Het ouderlijk huis was gevestigd boven een Spaanse winkel ''Le comptoir de Valence'', die nu nog steeds bestaat en ''El Valenciano'' heet. Thuis en op café werd gezongen: levensliederen, [[spotlied]]eren, [[strijdlied]]eren, .... Als klein kind maakte hij de waanzin van de oorlog bewust mee. "''Het obscene ronken dat plots begint te stotteren als een stervende draak, en dan stilvalt.'' Onder het deksel, da’s er ene voor ons." (uit "Prelude")
In [[1953]] laat Wannes, toen nog Wim, zich inschrijven in de [[Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen]], afdeling plastische kunsten. Tijdens zijn academiejaren koestert hij al een levendige belangstelling voor muziek en het [[Volkslied (nationaal symbool)|volkslied]] in het bijzonder. Wanneer een arme Spanjaard op doortocht uit Engeland, Sábas Gómez y Marín, in de academie wat flamencogitaar komt spelen, spreekt Wim hem aan. Hij leert Wim de [[cante jondo]], de diepe zang uit [[Andalusië]], en wijdt hem in in de geheimen van de [[flamenco]]. Bovendien studeert Wim klassieke gitaar bij Ilse Alfonso. De roes van beeldende en muzikale kunsten wordt een bruusk halt toegeroepen wanneer Wim in [[1958]] wordt opgeroepen om zijn legerdienst te vervullen, een periode die hem sneller dan gewenst de jeugd ontneemt: ''De constante vernedering die ik er te verduren had, de lelijkheid van omgeving en mentaliteit, de angst voor het wapentuig en de koude ogen van de beroepsmilitairen waren een beproeving die mijn levensmoed dieper heeft aangetast dan ik zelf besefte.'' (uit "Prelude")
===Volksliederen===
In het begin van de jaren zestig groeit zijn belangstelling voor de oude volksliederen. Pas dan kiest hij Wannes als artiestennaam. Hij begint een zoektocht in vergeelde boeken zoals ''Chants populaires des Flamands de France'' (van [[Edmond de Coussemaker]]). Al gauw begint hij ook zelf teksten te schrijven en te componeren. Zijn eerste liederen ontstaan uit boosheid en vooral onmacht ten aanzien van de sloop van de oude stadskern van Antwerpen, de buurt waar hij opgroeide. Hij omringt zich met een groep muzikanten die de interesse voor het volkslied met hem delen: Flor Hermans ([[viool]]), Bernard Van Lent ([[accordeon]]) en [[Walter Heynen]] ([[fluit (muziekinstrument)|fluit]]), die tevens instaat voor het leeuwendeel van compositie en arrangementen. In [[1966]] resulteert de samenwerking in een eerste plaat "Wannes Van de Velde". De keuze voor het Antwerps dialect – die voor Van de Velde eerder een evidentie is dan een keuze, omdat hij nooit anders sprak – wordt door de intelligentsia van die periode niet gewaardeerd: het [[Standaardnederlands|Algemeen Beschaafd Nederlands]] maakt dan net zijn opmars en verheven kunst dient per definitie in de standaardtaal uitgedrukt.
===Theater en andere media===
In de jaren zeventig stort hij zich op het [[Theater (kunstvorm)|theater]]. Samen met een collectief jonge acteurs, de [[Internationale Nieuwe Scène]] en de Italiaanse regisseur [[Arturo Corso]] creëert hij de voorstelling [[Mistero Buffo]], een samensmelting van monologen van [[Dario Fo]], de verhalen van de "guillare" en door Wannes uitgekozen en bewerkte Italiaanse volksliederen. Bij de montering in Essen (Duitsland) van [[Mistero Buffo]] waar hij als muziekadviseur geëngageerd wordt leert hij zijn vrouw, de actrice [[Christa Bernhardt]] kennen. Bijzonder populair wordt zijn lied ''"[[Ik wil deze nacht in de straten verdwalen]]"'', dat de titelsong wordt van de Franstalige film ''"[[Home Sweet Home]]"'' van [[Benoît Lamy]]. De film speelt zich af in [[Brussel (stad)|Brussel]] - het gaat dus over verdwalen in de Brusselse straten, vandaar dat er in oorsprong ook een Frans refrein in zit.
Begin jaren tachtig volgt een poppentheater ''"Water en Wijn"''. In [[1984]] neemt hij deel aan de vertolking van de ''"IJslandsuite"'' van [[Dree Peremans]] (over de IJslandvaarders), en in [[1987]] aan de opvolger ''"Het Zwarte Goud"'' (over het [[Kompel|mijnwerker]]sleven).
Intussen blijft Van de Velde muzikaal actief, met platen als ''"Stadsgedachten"'' en ''"Tussen de lichten"''. In die jaren voegen Jan Wellens ([[gitaar]]), Walter Poppeliers ([[contrabas]]) en (enkele jaren later) Gilberte Van den Plas ([[viool]]) zich bij de groep . Het groepsgeluid verplaatst zich haast organisch van de traditionele [[folk]] naar meer [[flamenco]]-getinte arrangementen. [[Lyriek|Lyrisch]] blijft het repertoire een mengeling van bewerkingen van oude teksten en hekeldichten met een modern vocabulaire.
In 1992 zingt Van de Velde in duet met [[Hans de Booij|Hans De Booij]] ''"[[De lichtjes van de Schelde]]"'' van [[Bobbejaan Schoepen]] weer de hitlijsten in.
In de jaren negentig volgen nog drie nieuwe [[Compact disc|cd’s]], maar in [[1995]] verliest hij zijn trouwe vriend, muzikale metgezel en mentor, [[Walter Heynen]]. In [[1996]] gaat Wannes op tournee met een [[jazz]]kwartet en in 1999 maakte hij een unieke cd met de [[blues]]zanger [[Roland Van Campenhout]], ''De Nomaden van de Muziek'' (uitgebracht in 2000), waarop onder andere een vertaling staat van [[Bob Dylan]]s ''"Masters of War"''.
===Latere carrière===
[[Bestand:Klein-Antwerpen Elcker-Ick.JPG|thumb|Buurthuis Elcker-Ick, met buste Wannes Van de Velde tegen gevel onderaan in het midden.]]
In [[2000]] wordt [[leukemie]] vastgesteld bij Van de Velde. In [[2001]] schrijft hij een bundel ''Flamencoschetsen'' over zijn grote liefde voor die muziekvorm. In 2003 verschijnt ''Met een lint vol jasmijnen'', een vertaling van de teksten van [[Amparo Cortés]]. In [[2005]] start de Groep Wannes Van de Velde, met muzikanten Jan Wellens (gitaar), Gilberte Van den Plas (viool), Stefan Wellens (viool) en Ben Faes (contrabas), aan een nieuwe tournee ''In de maat van de seizoenen''.
Hoewel niet officieel bevestigd, wordt Wannes Van de Velde algemeen 'ad vitam' beschouwd als de stadsdichter van Antwerpen. Als docent aan de vermaarde toneelschool [[Studio Herman Teirlinck]] heeft hij talloze acteurs en kleinkunstenaars van Vlaanderen en Nederland geïnspireerd. De wijk [[Klein-Antwerpen]], waar de zanger in de Antoon Van Dijckstraat sinds eind jaren '70 meer dan 30 jaar woonde, maakte hem in 2006 ereburger en schonk hem een naar hem genoemde reus Wannes. Op de hoek van de Breughelstraat met de Lange Leemstraat lag het door hem bezongen maar nu afgebroken "Café Breughel". Op 27 juni 2008 werd een borstbeeld van Wannes (een kunstwerk van [[Michael Bracke]]) onthuld aan de gevel van het Klein Antwerpen Buurtfoyer Elcker-Ik in de Breughelstraat, maar hij was toen reeds te ziek om er persoonlijk bij aanwezig te zijn.
Op 16 juni 2007 werd Wannes door de SIM-route (Schelde Internationale Muziekstroom) gehuldigd: sindsdien heeft hij een eigen straat, de Wannes Van de Velde El Corredor. Het bijpassend kunstwerk van [[Henri De Bruyn]] en het straatnaambord zijn te bewonderen aan de Pagaddertoren, aan de Reek in de wijk Buitenland te [[Bornem]].
Wannes Van de Velde overleed op 10 november 2008 in het [[Stuivenberggasthuis|Stuivenbergziekenhuis]] te Antwerpen aan de gevolgen van een heropflakkerende [[chronische lymfatische leukemie]]. Op 23 november 2008 was er een plechtige afscheidsviering met zo'n 2000 deelnemers in de [[Borgerhout]]se zaal [[De Roma]] waarna de uitvaart in besloten familiekring plaats vond. Er wordt nu geld ingezameld voor een standbeeld van hem op het "pleintje van de verdraagzaamheid" dat in Antwerpen op het kruispunt van de Lange Leemstraat met de Breughelstraat, Consciencestraat, Isabellalei en Sint-Vincentiusstraat ligt.
==Onderscheidingen==
Wannes Van de Velde won meerdere prijzen, onder meer:
* 1989 [[Szukalski Award]]
* 1993 Prijs Gilbert Van Geert
* 1994 [[SABAM|Sabam]]
* 1995 [[ZAMU Award|Zamu Award]]
* 1997 [[Arkprijs van het Vrije Woord]]
* 2000 Premio Andalucía van de stad [[Ayamonte]] (Huelva)
* 2003 De [[Klara]]-Carrièreprijs
* 2005 ''Maestro Honoris Causa'', titel toegekend door de Stichting Conservatorium Antwerpen
* 2007 Vijfde muziekstraat van de [[Schelde Internationale Muziekstroom-route|SIM-route]], '''Wannes Van de Velde''' El Corredor
* 2007 De Klara Muziekprijs 2007 voor beste wereldmuziek cd ''In de maat van de seizoenen''
* 2009 Postuum opgenomen in de Radio 2 eregalerij voor een leven vol muziek.
Hij werd ook voorgedragen door de Vlaamse commissie als kandidaat-laureaat voor de muziekprijs van het [[UNESCO]] werelderfgoed.
==Discografie==
===Albums===
{{Tabel Nederlandse Album Top 100}}
|- align=center
|align=left|''Wannes Van de Velde''||1966||-||||| Philips
|- align=center
|align=left|''Wannes Van de Velde 2''||1967||-||||| Philips
|- align=center
|align=left|''Wat zang wat klank''||1967||-||||| Philips
|- align=center
|align=left|''Laat de mensen dansen''||1969||-||||| Philips
|- align=center
|align=left|''M'n beste (verz.)''||1969||-||||| Philips
|- align=center
|align=left|''Ne zanger is een groep''||1976||-||||| Philips
|- align=center
|align=left|''In de natuur wou ik gaan leven''||1978||-||||| Philips
|- align=center
|align=left|''Volksliederen''||1980||-||||| Philips
|- align=center
|align=left|''Stadsgedachten''||1982||-||||| Philips
|- align=center
|align=left|''Tussen de lichten''||1986||-||||| Philips
|- align=center
|align=left|''Portret'' (verz.)||||-||||| Philips
|- align=center
|align=left|''De zwarte rivier''||1990||-||||| HKM
|- align=center
|align=left|''Café met rooi' gordijnen''||1992||-||||| HKM
|- align=center
|align=left|''kleuren van de steden''||1995||-||||| HKM
|- align=center
|align=left|''Een verzameling (verz.)''||1997||-||||| HKM
|- align=center
|align=left|''Intiem - onuitgegeven werk uit de archieven van de BRTN''||1997||-||||| Polygram
|- align=center
|align=left|''Water & Wijn''||2004||-||||| Fréa Records / IODA
|- align=center
|align=left|''In De Maat Van De Seizoenen ''||2006||-||||| Granota
|}
==Bibliografie==
Van zijn hand verschenen onder meer
*Man in Landschap, gedichten (Nioba, 1989)
* Een wad in de tijd (met houtsneden van de auteur, Uitg. P, 1997)
* De klank van de stad (liederen 1966-1999, Houtekiet 1999)
* In de tijd (notities 1987-1993, met illustraties door de auteur; Paradox Pers, 2000)
* Flamencoschetsen (uitg. P, 2001)
* Tijdsnede, notities 1994-2000 (Uitg. P, 2004).
* Havenbeelden (Uitg. P , 2006).
{{Appendix|2=
* Voordracht voor de UNESCO-muziekprijs, [http://web.archive.org/web/20070629064751/http://www.unescocentrum.be/cahiers/voordracht_wannes.htm http://www.unescocentrum.be/cahiers/voordracht_wannes.htm] (archiefsite)
* Eigen proza "''Prelude''", bij De Brakke Hond, http://www.brakkehond.be/68/velde1.html
* ''De klank van de stad'', Wannes Van de Velde, verzamelde liedjesteksten
}}
<!-- Belgische sorteerwijze -->
[[en:Wannes Van de Velde]]
[[fr:Wannes Van de Velde]]
[[nl:Wannes Van de Velde]]
<hr/>
| 