Iluminatoj: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e r2.7.3) (Roboto: Ŝanĝanta hi:Illuminati al hi:इल्लुमिनेटी |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
[[Dosiero:Adam Weishaupt01.jpg|thumb|[[Adam Weishaupt]], fondinto]]
'''''Illuminati''''' (pluralo de [[Latina]] ''illuminatus'', "iluminata") aŭ esperantlingve '''Iluminatoj''' estas nomo kiu priskribas plurajn grupojn, kaj historiaj kaj modernaj kaj realaj kaj fikciaj. Historie, ĝi signifas specife pri la '''Bavaraj Iluminatoj''', de la [[Klerismo]]-epoko [[sekreta societo]] fondita la [[1-an de majo]], [[1776]]. En modernaj tempoj ĝi ankaŭ kutime signifas la laŭdiran konspirecan organizon kiu agas kiel ombra "potenco malantaŭ la trono", supoze stiranta mondaferojn tra nuntempaj [[registaro]]j kaj [[entrepreno]]j, kutime kiel moderna enkarniĝo aŭ daŭrigo de la Bavaraj Iluminatoj.
=== Historio ===
La movado estis fondita la 1-an de majo, 1776, en [[Ingolstadt]] ([[Supra Bavario]]), fare de [[Jezuita]] [[instruisto]] [[Adam Weishaupt]] (m. [[1830]]), kiu estis la unua-laika profesoro pri [[kanona juro]] ĉe la [[Universitato de Ingolstadt]]. La movado estis produktita supren de liberpensuloj, kiel branĉo de la [[klerismo]]. Verkistoj en tiu tempo, kiel ekzemple Seth Payson, kredis ke la movado reprezentas komploton infiltri kaj senpotencigi la registarojn de eŭropaj ŝtatoj. Kelkaj verkistoj, kiel ekzemple [[Augustin Barruel]] kaj [[John Robison]], eĉ asertis ke la Illuminati estis malantaŭ la [[Franca Revolucio]], aserto ke Jean-Joseph Mounier forsendis en sia libro de 1801 ''Sur la Influo Atribuita al Filozofoj, framasonojn, kaj al la Illuminati sur la Revolucio de Francio''.
Dum la periodo kie la Illuminati estis laŭleĝe permesitaj funkcii, multaj influaj intelektuloj kaj progresemaj politikistoj nombritaj sin kiel membroj, inkluzive de [[Ferdinando de Brunswick]] kaj la diplomato Xavier von Zwack, kiuj estis pli sensentaj du en la operacio kaj estis trovitaj kun multo da la dokumentaro de la grupo kiam iliaj hejmoj estis traserĉitaj.
|