Epoko de Jamato: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Flipback (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Flipback (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
''[[Jamato (apartigilo)]]''
 
'''Jamato''' ([jamato] [[Japana skribo|japane]]: 大和, malofte ankaŭ 倭, ''granda paco / granda harmonio'') - estas strukturo politika kaj socia, kiu estas la ĝermo de la hodiaŭa japana [[ŝtato]]. Ankoraŭ hodiaŭ oni uzas foje tiun esprimon kiel arkaikan [[sinonimo]]n por [[Japanio]]. Ĝi havas nuntempe senson naciisman.
 
''YamatoJamato'' naskiĝis en la regiono de [[Nara]] post la falo de [[YamataiJamatai]] (fino de la 3-a - komenco de la 4-a jarcento). Dum la 5-a kaj 6-a jarcento tiu strukturo hierarkiĝis laŭ la klanoj (氏, ''[[uji]]'') sub la gvido de hereda estro. La klanoj estas dividitaj laŭ la profesioj. La ŝtato de ''yamatoJamato'' sterniĝas sekve sur la tuta [[Japanio]], escepte de la norda parto kie troviĝas la [[Ajnuoj]].<br />
Oni nomas tiun epokon ankaŭ ''erao Kofun''. La ''[[kofun]]'' estas funebraj montetoj tipaj de la epoko, kiuj estas la ĉefaj informofontoj de tiu epoko.
 
Dum tiu epoko disvolviĝas en Japanio la [[japana skribo|skribo]] kaj la [[budhismo]], venintaj el [[Ĉinio]] (tra [[Koreio]]). Ankaŭ la ĉinaj teknikoj estas transprenitaj. La klanoj estis disdividitaj inter la budhanoj ligitaj al [[Koreio]] (ekzemple la klano [[Soga]]) kaj la tradiciemaj [[Ŝintoismo|ŝintoistoj]] kiel la klanoj [[Otomo]] kaj [[Mononobe]]. Ekde la regno de la imperiestrino [[Suiko]] kaj de ŝia reganto, la princo [[UyamadoUjamado]], (lia postmorta nomo estas [[Shōtoku]]) la budhismo estas kuragigita por iĝi ŝtata religio. En la jaro [[604]], [[UyamadoUjamado]] verkas [[konstitucio]]n de 17 punktoj, kiu prezentiĝas kiel [[filozofio]] de la maniero regi (kiel la pensoj [[Konfucio|konfuceaj]]). Laŭ tiu teksto, la [[kortumo]] estas disdivita je 12 rangoj, grupitaj duope, unu malalta kaj alia alta, kiu respondas al ses [[virto]]j bazaj. La [[virto]] (''toku''), la [[bonfaro]] (''nin''), la [[etiketo]] (''rei''), la [[rekteco]] (''shin''), l'[[egaleco]] (''gi'') kaj la [[saĝeco]] (''chi''). La rangoj de kortanoj havas siajn vestaĵojn kaj kolorojn proprajn laŭ la grado de proksimeco kun la suvereno. Ekzistas eĉ ankaŭ hierarkisistemo bazita je indeco kaj ne nur je fileco.
 
Tio estas la komenco de vera ŝtato. Je la morto de [[Shōtoku]], la klano [[Soga]] mortigas lian familion kaj regas ĝis [[645]], kiam ĝia ĉefo mortas kaj lasas la povon al klanestro [[Nakatomi]].
 
En [[Ĉinio|ĉinaj]] tekstoj de la dinastio [[Wei]] troviĝas la vorto 邪馬台国, kiu legiĝas lando de ''yamataijamatai'' en la nuna japana kaj lando de ''xiematai'' en la ĉina (mandarena). Temas fakte pri la sama vorto kiel ''yamatojamato''. Fakte, en la arkaika [[ĉina lingvo]] la lasta silabo de tiu vorto estis prononcata '''*'''tə. Oni scias, ke la [[fonemo]] /o/ de la moderna japana estis prononcata '''*'''ə en la malnova japana: la moderna prononcado ''yamatojamato'' devenas do de la pra-japana '''*'''yamatəjamatə.
 
La evoluoj [[fonetiko|fonetikaj]] malsamaj de la japana kaj de la ĉina ŝajnigas do, ke temas pri du vortoj, kvankam temas nur pri simpla transskribo.
----
Eblas dividi la ''Yamatojamato''-epokon je du subepokoj, surbaze de la alveno de la budhismo:
* La [[Kofun]]-epoko ([[250]]–[[538]])
* La [[Asuka]]-epoko ([[538]]–[[710]])