|
[[Dosiero:Ariel Sharon Headshot.jpg|thumbnail|right|Ariel ŜARON]]
'''Ariel ŜARON''' [ŝaRON] ([[Hebrea lingvo|hebree]] אריאל שרון; naskiĝis la [[26-an de februaro]] [[1928]] en [[Kfar Malal]], [[Israelo]]) estas eksa israela armea gvidanto kaj politikisto. Inter 2001 kaj 2006 li estis la ĉefministro de [[Israelo]] kiel membro de la centra-dekstra partio [[Likud]]. Li estas konsiderata unu el la plej militemaj kaj nekompromisaj israelaj ĉef-ministroj en historio. Pro lia apopleksio la 4-an de januaro 2006 li nun daŭre kuŝas en malsanulejo.c4444mortigi
En [[1982]] li ludis ro
Ŝaron naskiĝis en [[1928]] en la israela vilaĝo de [[Kfar Malal]] kiel filo de germana-pola patro ''Scheinermann'' kaj de rusa patrino. En [[1942]], je 14 jaroj, li eniris kvazaŭ-armean judan organizaĵon, kiu batalis kontraŭ la [[araboj]] kaj la [[Britio|britoj]]. Li havis brilan karieron en la armeo, kaj en [[1953]] li fariĝis la gvidanto de la "unuo 101", kiu faris serion da venĝ-atakoj kontraŭ la najbaraj arabaj ŝtatoj, kiuj estis tre sukcesaj, sed ankaŭ estis kritikataj, ĉar ili kelk-foje mortigis ankaŭ Arabajn civilulojn, kiel en la vaste kondamnita masakro de [[Qibya]], en kiu pli ol 60 [[Jordanio|jordanianoj]] estis mortigitaj en atako kontraŭ sia vilaĝo.
En [[2001]]postaj Ŝaronjaroj elektiĝisli ankoraŭ servis kiel ĉef-ministro plurfoje, kaj enpost la elekto de [[ 2003Ehud Barak]] likiel estisĉef re-elektita.ministro Lien gvidas[[1998]], laŜaron landon dumfariĝis la malfacila periodoestro de la intifado,ĉefa kajdekstra lipartio, subtenas fortan militan[[n reagon, sed malofte favoras kompromisojn. Multaj homoj en la mondo konsideras lin kiel brutalan ekstremiston, sed en Israelo granda parto de la popolo konsideras lin kiel fortan kaj spertan gvidiston, kiu batalas kontraŭ araba terorismo. ▼Ŝaron estis grava generalo dum la milito de [[Suez]], la [[sestaga milito]] kaj la milito de [[Jom Kippur]]. Li estis tre sukcesa, ĉefe en la [[Milito de Jom Kippur]], kiam li fariĝis nacia heroo, tamen li estis ofte kritikata pro sia manko de respekto por la vivo de siaj soldatoj kaj pro sia agresemo.
Ŝaron fariĝis membro de la [[Knesset]] (la Israela parlamento) por la unua fojo en [[1973]]. Liaj pozicioj estis dekstraj, kaj li subtenis la movadon de la kolonioj en la [[okupaciataj teritorioj]].
Li estis ministro pri agrikulturo ([[1977]]-[[1981]]) kaj ministro pri defendo ([[1981]]-[[1983]]) en la registaroj de [[Menachem Begin]].
En [[1982]] li ludis rolon en la [[masakro de Sabra kaj Ŝatila]], kiu okazis dum la milito en [[Libano]]. Jen la faktoj: Kristanaj falanĝistoj eniris la [[Palestino|palestinanajn]] rifuĝejojn nomatajn Sabra kaj Chatila, en [[Bejruto]], kaj mortigis inter 460 kaj 3500 palestinanajn civilulojn. La israela armeo estis aliancanoj de la falanĝistoj, kaj ili regis la regionon. Oni ankoraŭ diskutas, ĝis kiu grado ili respondecas pri la masakro, sed Ŝaron, kiu estis la ministro pri defendo, aperis antaŭ registara komisiono, kiu decidis, ke li havis respondecon en la afero, kaj Ŝaron estis devigata forlasi la oficon de ministro.
En postaj jaroj li ankoraŭ servis kiel ministro plurfoje, kaj post la elekto de [[Ehud Barak]] kiel ĉef ministro en [[1998]], Ŝaron fariĝis la estro de la ĉefa dekstra partio, [[Likud]]. Dum la somero de [[2000]], Ŝaron insistis fari oficialan viziton al [[Haram Al Ŝarif]], sankta loko por [[islamo|islamanoj]]. En la postaj horoj komencis la [[intifado]], kiu ankoraŭ daŭras nun.
Laŭ multaj komentistoj, sen tiu vizito de Ŝaron la ribelo ne estus komenciĝinta (dum laŭ aliaj, la intifado jam estis planita delonge).
▲En [[2001]] Ŝaron elektiĝis kiel ĉef-ministro, kaj en [[2003]] li estis re-elektita. Li gvidas la landon dum la malfacila periodo de la intifado, kaj li subtenas fortan militan reagon, sed malofte favoras kompromisojn. Multaj homoj en la mondo konsideras lin kiel brutalan ekstremiston, sed en Israelo granda parto de la popolo konsideras lin kiel fortan kaj spertan gvidiston, kiu batalas kontraŭ araba terorismo.
En 2003 okazis skandalo pri koruptado, en kiu envolviĝis Ŝaron mem.
La [[4-a de januaro|4-an de januaro]] 2006 Ŝaron suferis pro [[apopleksio]] kaj devis esti portita en malsanulejon.
{{sin
{{sinsekvo
| titolo = 11-a [[Ĉefministroj de Israelo|ĉefministro de Israelo]]
| dosiero = Flag of Israel.svg
| periodo = 2001–2006
| antaŭ = [[Ehud Barak]]
| post = [[Ehud Olmert]]
}}
{
{{ĝermo|israelano}}
{{Commons|Ariel Sharon}}
{{vivtempo|1928||Ŝaron, Ariel}}
[[Kategorio:Ĉefministroj de Israelo]]
[[Kategorio:Israelaj politikistoj]]
[[Kategorio:Ministroj pri defendo]]
| 