Salvador Allende: Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e ligoj k esperanta nomo |
PaulP (diskuto | kontribuoj) iom poluris |
||
Linio 10:
}}
'''Salvador ALLENDE''', en Esperanto '''Salvadoro Aljendo'''{{mankas fonto}}, plennome: Salvador
Allende, naskita
[[Dosiero:Allende.jpg|thumbnail|right|120px|Monumento antaŭ palaco Moneda]]
En [[1952]] Allende kampanjis unuafoje pri
[[Dosiero:S.Allende 7 dias ilustrados.JPG|7 dìas ilustrado|left]]
Post la [[inaŭguro]] de la 3-a de novembro [[1970]], Allende komencis reformi la ĉilian socion laŭ socialismaj principoj, konservante la demokratian formon de la regado, respektante civilajn rajtojn kaj agante en la kadro de la leĝoj. Li senpropraĵigis la kuprokompaniojn de Ĉilio, kiuj estis en [[Usono|usona]] posedo, sen kompenso, kio furiozigis la usonan registaron kaj malfortigis la fidon de eksterlandaj investontoj. Lia registaro ankaŭ klopodis aĉeti plurajn gravajn private poseditajn firmaojn de la minada kaj prilabora branĉo kaj subtenis la transprenon de vastaj agrokulturaj kompleksoj flanke de kamparanaj [[kooperativo]]j. Celante redistribuon de enspezoj, li iniciatis grandajn salajraltigojn kaj glaciigis prezojn de ĉiutage bezonataj varoj. Allende ankaŭ larĝskale presigis monon por redukti la financan deficiton, kiun kaŭzis la aĉeto de firmaoj de la baza industrio. En 1973 Ĉilio suferis stagnantan produktadon, malkreskantajn eksporton kaj investadon en la privata sektoro, elĉerpitajn financajn rezervojn, strikojn kaj kreskantan inflacion. [[Usono]] kaj okcidenta [[Eŭropo]] rifuzis kreditojn. Aliflanke Allende realigis socialajn plibonigojn por la malriĉuloj. Ekzemple ĉiu infano ĝis la fino de la lernejo ricevis ĉiutage duonan litron da lakto senpage. Dume en la meza klaso kreskis malkontento.
Allende plu ĝuis la subtenon de multaj laboristoj kaj kamparanoj; lia koalicio gajnis 44 procentojn de la voĉoj ĉe la elekto al la kongreso en marto [[1973]]. Kun subteno flanke de [[CIA]], armea [[puĉo]] sub la gvido de [[generalo]] [[Augusto Pinochet]] renversis lian registaron je la [[11-a de septembro]] de la sama jaro. La
La {{daton|23|majo|2011}}
== Vidu ankaŭ ==
* [[Isabel Allende]]
== Eksteraj
* [http://www.nodo50.org/esperanto/allende.htm Tekstoj en Eo] el la retejo de [[SATeH|SAT en Hispanio]] kolektitaj okaze de 30-jariĝo de lia morto
* [http://satesperanto.org/Ja-ni-venkos.html Ja ni venkos], kanzono omaĝe al Aljendo sur la kulturpaĝoj de [[SAT]]-retejo
Linio 37:
{{Malvarma milito}}
{{DEFAULTSORT:Allende, Salvador}}▼
[[Kategorio:Ĉiliaj politikistoj]]
[[Kategorio:Kuracistoj]]
{{LigoElstara|es}}
|