Nové Zámky: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj) e Roboto: Forigo de 29 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q276362) |
eNeniu resumo de redakto |
||
Linio 105:
| notoj =
}}
'''Nové Zámky,''' [[hungare]] '''Érsekújvár,''' [[germane]] '''Neuhäus(e)l''' estas [[urbo]] en [[Slovakio]] en [[regiono Nitra]], en [[Distrikto Nové Zámky]], kies distriktejo estas. La [[loknomo]] signifas en ĉiuj lingvoj Novaj Kasteloj.▼
[[Dosiero:NZ1685.jpg|250px|thumb|left|Nové Zámky en 1685]]
[[File:NZ Zugov.jpg|thumb|left|250px|Kaskadoj Zúgov apud Nové Zámky]]
▲'''Nové Zámky,''' [[hungare]] '''Érsekújvár,''' [[germane]] '''Neuhäus(e)l''' estas [[urbo]] en [[Slovakio]] en [[regiono Nitra]], en [[Distrikto Nové Zámky]], kies distriktejo estas. La [[loknomo]] signifas en ĉiuj lingvoj Novaj Kasteloj.
==Situo==
La urbo situas sur [[ebenaĵo]], laŭ ambaŭ flankoj de [[Nitra (rivero)|Nitra]], laŭ ĉefvojo[[Budapeŝto]]-[[Vác]]-[[Prievidza]], laŭ [[fervojo]]j Budapeŝto-Vác-[[Bratislavo]] kaj [[Komárno]]-Prievidza. La ĉefurbo troviĝas 100 km.
Linio 116:
Grava komerca vojo [[Budapeŝto|Buda]]-[[Prago]] trairis la vilaĝon, kaj estis tie ponto kaj doganejo. Estis alia vojo al [[Prievidza|Privigye]] kaj al la ceteraj minaj urboj. Pro la graveco la vilaĝo estis reĝa komunumo ĝis [[1245]], tiam [[reĝo]] [[Béla la 4-a]] donis ĝin al la [[kumanoj]]. Tiu nomada popolo kaŭzis problemojn, tial la reĝo reprenis la komunumon kaj donis al [[klostro]], iom poste ĝi apartenis al ĉef[[episkopo]] de [[Esztergom]]. Post apero de [[turkoj]] tutlande oni konstruis [[fortikaĵo]]jn, ankaŭ tie, kiu nomiĝis [[latine]] ''Castrum Novum'' (=nova fortikaĵo). Interne estis urbo kun ortangulaj stratoj. Ekstere estis heksagono kun 6 [[bastiono]]j. En [[1585]] katolika , post 10 jaroj kalvinana [[preĝejo]]j konstruiĝis. Longe estis tie kalvinana episkopo. [[Gabrielo Bethlen]] en [[1621]] okupis la fortikaĵon, sed poste laŭ pacokontrakto li retiriĝis. En [[1663]] la turkoj okupis ĝin kaj tenis dum 22 jarojn. Post la liberiĝo la fortikaĵo kaj la ĉirkaŭaĵo iĝis urbo. En [[1704]] armeo de [[Francisko Rákóczi la 2-a]] okupis la urbon kaj la fortikaĵon senbatale, en [[1708]] la [[Habsburgoj]] vane sieĝis ĝin, sed tio sukcesis en [[1710]].
Poste okazis paca periodo, la fortikaĵo malkonstruiĝis. La loĝantaro okupiĝis pri agrikulturo. Alvenis [[judoj]], [[serboj]], [[grekoj]], [[italoj]] kaj [[ciganoj]] okupiĝintaj pri komercado. En [[1764]] [[apoteko]], en [[1850]] fervojo, en [[1896]] [[hospitalo]], en [[1902]] [[poŝto]], en [[1904]] [[ŝuo]]fabriko ekfunkciis. En printempe de [[1919]] la ĉeĥa armeo okupis la urbon, sed poste la tiam komunista hungara armeo reokupis ĝin, somere la ĉeĥoj faris la reokupon. La regiono ekde [[1920]] apartenis al [[Ĉeĥoslovakio]], dume la urbo perdis la urban rangon en [[1923]]. Inter [[1938]]-[[1945]] la regiono rehungariĝis kaj reurbiĝis. La [[unua Viena Arbitracio|unua Arbitracio de Vieno]] deklaris, ke tiuj komunumoj, kie la hungaroj vivas en majoritato, apartenu al [[Hungario]].▼
▲[[grekoj]], [[italoj]] kaj [[ciganoj]] okupiĝintaj pri komercado. En [[1764]] [[apoteko]], en [[1850]] fervojo, en [[1896]] [[hospitalo]], en [[1902]] [[poŝto]], en [[1904]] [[ŝuo]]fabriko ekfunkciis. En printempe de [[1919]] la ĉeĥa armeo okupis la urbon, sed poste la tiam komunista hungara armeo reokupis ĝin, somere la ĉeĥoj faris la reokupon. La regiono ekde [[1920]] apartenis al [[Ĉeĥoslovakio]], dume la urbo perdis la urban rangon en [[1923]]. Inter [[1938]]-[[1945]] la regiono rehungariĝis kaj reurbiĝis. La [[unua Viena Arbitracio|unua Arbitracio de Vieno]] deklaris, ke tiuj komunumoj, kie la hungaroj vivas en majoritato, apartenu al [[Hungario]].
En [[1944]] la [[germanoj]] okupis [[Hungario]]n kaj komenciĝis deportado de [[judoj]]. Nové Zámky estis dum la dua mondmilito
==Vidindaĵoj==
Linio 142 ⟶ 141:
==Famuloj==
* en la tiama Érsekújvár naskiĝis:
* en la urbo naskiĝis [[hungara]] [[verkisto]], [[tradukisto]] kaj [[poeto]] [[Lajos Kassák]]▼
*
**
*
*
** hungara pastro kaj poeto [[Gergely Czuczor]]
==Ĝemelurboj==
| |||