Kiel registrite je 21:04, 5 aŭg. 2013 redakti Boehm (diskuto \| kontribuoj) 29 redaktoj typog ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 09:08, 26 okt. 2013 redakti malfari DidCORN (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 14 432 redaktoj e Alinomo: Efiko de Doplero; rezona ---> resonanca; forigo de ne ekzistanta kategorio: Doppler effects Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: [[Dosiero:doppler effect.jpg\|thumb\|200px\|Ondofonto moviĝanta maldekstren: la frekvenco estas pli alta maldekstre, malpli alta desktre.]] '''Efiko de Doppler''', aŭ '''Doppler-efiko''', aŭ '''Doppler-a efiko''', aŭ '''efiko de Doplero''' (laŭ [[NPIV]]).nomita laŭ [[Christian Doppler\|Christian Andreas Doppler]], estas la ŝajna ŝanĝiĝo en frekvenco kaj ondolongo kiun observanto perceptas moviĝante relative al la ondofonto. La efiko Doppler povas rezulti el moviĝado de la observanto, aŭ de la observata ondofonto, aŭ ambaŭ. Ĉe ondoj bezonantaj perilon (ekzemple, sonaj ondoj) por transmoviĝi, oni devas analizi la moviĝojn (de la observanto resp. de la fonto) aparte; ĉe ondoj ne bezonantaj perilon (ekz-e lumaj aŭ la gravito en speciala relativeco, nur la relativan diferencon en rapido oni devas konsideri. == Disvolviĝo == Linio 141: === Malvarmigo de atomoj per lasero === La '''malvarmigo de atomoj per lasero''' aŭ '''Doppler-a malvarmigo''' estas tekniko kiu permesas malvarmigi [[gaso]]n ĝis [[temperaturo]] pli malgranda ol unu [[mK]] per ~~laseroradioj~~[[lasero]]radioj. La temperaturo estas ligita al la moviĝo de [[atomo]]j: ju pli la skuiĝo estas malgranda des pli la temperaturo estas malalta. La malrapidigo de atomoj produktas malvarmegajn atomojn. Ĝi krome permesas konstrui precizegajn atomajn horloĝojn kaj ebligas fizikajn eksperimentojn pri gasoj de [[bosono]]j kaj gasoj de [[fermiono]]j. Kiel funkcias? Linio 149: Konsideru atomon submetitan al laseroradio kun frekvenco <math>f_l</math> iomete malsama ol <math>f_{ab}</math>; la atomo moviĝas kun rapido <math>\vec{v}</math> (neglektinda rilate al la lumrapido), laŭ la Doppler-a efiko la radiofrekvenco ŝajnas al ĝi <math>f=f_l+ \alpha \vec{k}.\vec{v}</math>: pli alta kiam ĝi proksimiĝas al la lasero (<math>\alpha>0)</math>), malpli alta kiam ĝi malproksimiĝas (<math>\alpha<0)</math>). Nun konsideru du laserojn vidalvide, kiuj elsendas kontraŭdirektajn radiojn de sama frekvenco <math>f_l</math> (iomete pli malgranda ol la ~~rezona~~[[resonanco\|resonanca]] frekvenco <math>f_{ab}</math>), kaj atomon inter ili. Kiam la atomo estas senmova (simetria situacio) neniu forto efikas (gravito estas neglektata). Sed kiam la atomo moviĝas dekstren, la dekstra lasero ŝajnas havi frekvencon <math>f=f_l + \alpha. v </math>, do pli proksima al la ~~rezona~~resonanca frekvenco <math>f_{ab}</math>. Kontraŭe la maldekstra lasero ŝajnas havi frekvencon <math>f=f_l - \alpha. v </math>, pli malproksima de la ~~rezona~~resonanca frekvenco. La atomo sorbos multe pli fotonojn de la dekstra flanko ol de la maldekstra, ĝi estos repuŝata maldekstren kaj malakcelata. Sufiĉas poste uzi ses laserojn (agorditajn po du kiel supre priskribite) laŭ la tri direktoj de spaco por krei amason de malvarmigitaj atomoj. Linio 218: {{ne finita}} [[Kategorio:~~Wave mechanics~~Ondmekaniko]] ~~[[Kategorio:Doppler effects]]~~ [[Kategorio:Fiziko]]

Efiko de Doppler: Malsamoj inter versioj