Ĉeka: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Dominik (diskuto | kontribuoj) e Ŝanĝo: Ĉeka-isto --> Ĉeka-ano |
Dominik (diskuto | kontribuoj) e Nomo |
||
Linio 1:
La '''Ĉeka''' <ref>'''ЧК''' - чрезвычайная комиссия ''ĉrezviĉajnaja komissija'', Eksterordinara Komisiono.</ref> estis la unua [[Sovetio|Sovetia]] organizaĵo de ŝtata sekureco. Ĝi estis kreita la {{daton|20|decembro|1917}}, per dekreto de [[Lenin|Vladimir Lenin]]. Ĝia unua ĉefo estis nobelo-fariĝinta-komunisto [[Feliks Dzerĵinskij]]<ref name=Stalinsleadership>{{citaĵo de libro |titolo=The Impact of Stalin's Leadership in the USSR,1924-1941 |aŭtoroligilo=John Laver |jaro=2008 |eldoninto=Nelson Thornes |isbn=978-0-7487-8267-3 |paĝoj=3}}</ref>.
Fine de 1918, centoj da Ĉeka-komitatoj estis kreitaj en la urboj. Pluraj miloj da disidentoj, dizertintoj, aŭ aliaj homoj estis arestitaj, torturitaj aŭ ekzekutitaj de Ĉeka-grupoj<ref name="Linc">[http://books.google.com/books?id=R6HAJIJhNp4C&pg=PA383&dq=red+victory+cheka+torture+beatings&ei=JPDrRvHBDY3goALEseĈDw&ie=ISO-8859-1&sig=Q2uKWqXLBGbGzwKVQYfnIR-LWaQ#PPA383,M1 pages 383-385], Lincoln (1999).</ref>. Post 1922, Ĉeka-grupoj spertis multajn reorganiziĝojn, kiel faris la [[NKVD]]. Ĝiaj membroj estis delonge nomitaj Ĉeka-anoj en la 1980-aj jaroj<ref name="lcweb2.loc.gov">{{Citaĵo el la reto|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/soviet_union/su_glos.html#union |titolo=Library of Congress / Federal Research Division / Country Studies / Area Handbook Series/ Soviet Union / Glossary |eldoninto="Lcweb2.loc.gov" |alirdato=2011-07-27}}</ref>. Post la alveno de [[Vladimir Putin]] al povo, la
Ekde la komenco, la Ĉeka estis grava militara kaj sekureca armilo de la Bolŝevika komunista registaro. En 1921 la trupoj de la Ĉeka nombris {{unuo|200000}}. Tiuj trupoj organizis kaj mastrumis la [[Gulago|Gulag]]-sistemon; "rekviziciis" manĝaĵon; [[torturo|torturis]] kaj [[ekzekuto|ekzekutis]] politikaj opoziciantojn; subpremis ribelojn and tumultojn de laboristoj aŭ kamparanoj, kaj [[ribelo]]jn en la dizertint-trafita [[Ruĝa Armeo]]<ref name="Black">Werth, Nicolas ''et al'' 1999. ''The black book of communism: crimes, terror, repression''. Harvard University Press. ISBN 0-674-07608-7</ref>.
== Nomo ==
La plena nomo de Ĉeka en 1918 estis (en la [[Rusa lingvo|rusa]]) "Tut-rusia Eksterordinara Komisiono por kontraŭbatali kontraŭrevolucion kaj Sabotadon"<ref>"Всероссийская чрезвычайная комиссия по борьбе с контрреволюцией и саботажем"</ref>.
Membro de Ĉeka estis nomita "Ĉeka-ano" tra la tuta sovetia periodo, spite plurajn ŝanĝojn de oficiala nomo<ref name="Solzhenitsyn cite">{{citaĵo de libro |titolo=La Gulaga Arkipelago |redaktinto=[[Aleksandr Solĵenicin]] |aŭtoroligilo=Aleksandr Solĵenicin |jaro=1974 |eldoninto=Harper |loko=Novjorko |isbn=0-06-092103-X |volumo=II |paĝoj=537–38|citaĵo=''An old Chekist''! Who has not heard these words, drawled with emphasis, as a mark of special esteem? If the zeks wish to distinguish a camp keeper from those who are inexperienced, inclined to fuss, and do not have a bulldog grip, they say: 'And the chief there is an o-o-old Chekist!' ... 'An old Chekist'—what that means at the least is that he was well-regarded under... [[Lavrentij Berija|Berija]]}}.</ref>. La termino estas ankoraŭ uzata en [[Rusio]] hodiaŭ. Ekzemple, Presidanto [[Vladimir Putin]] estis referita en la rusaj [[medio]]j kiel "Ĉeka-ano" pro lia kariero en [[KGB]]<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.themoscowtimes.com/opinion/article/a-stalin-slip-and-putin-trick/436470.html |titolo=A Stalin slip and Putin trick | Opinion |eldoninto=''The Moscow Times'' |dato=2011-05-10 |alirdato=2011-07-27}}</ref>.
== Referencoj ==
| |||