Tiktaliko: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
poluris
Linio 1:
[[Image:Tiktaalik.png|thumb|250px|Skizo de tiktaliko]]
'''Tiktaalik''' (tiktaliko) (en inuktituta[[inuita lingvo]] ''granda dolĉakva fiŝo'') estis [[genro]] de [[amfibio]]simila karnonaĝilokarnonaĝilulo (''Sarcopterygii''), kies [[fosilio]]n nioni trovis en [[sedimenta ŝtonaro]] de [[devono|supra devono]] de [[Ellesmere-insulo]] (''Ellesmere Island'') en norda [[Kanado]]. Ĝis nun oni konas launu solan specion de la genro, ''Tiktaalik roseae''. La (tri) fosilioj datiĝas je 375 milionoj da jaroj, la plej granda longis eĉ 3 m.
 
Ĝi havis [[skvamo]]jn, membranajn [[naĝilo]]jn, [[branko]]njn, sed tiutiujn ne kovris [[operkulo]], kiel ĉe la nunaj [[fiŝoj]]. La kapo estas plata kaj triangula (kiel ĉe krokodiloj[[krokodilo]]j), la okuloj sidis sur la kaposupro (el tio oni konkludas, ke ĝi vivis en malprofunda akvo). La plej grandan surprizon kaŭzis la apero de [[kolo]]rudimentaĵo, kiun oni ĝis nun ne atentis ĉe fiŝoj. Ĝi havis akrajn entojndentojn, tiel ĝi estis verŝajne karnovoranto, rabobesto.
 
La naĝiloj estis ostaj kaj povis servi eĉ por apogo de la besto okaze de kapolevo el la akvo. Ĝi ne estis fakte surtera besto, ĉar ne evoluis ĉe ĝi la por tio necesa pelva kaj ŝultra zonoj. La brustaj naĝiloj havis ne nur ostojn, sed kartilagojn[[kartilago]]jn, tiel ĝiili jam tre similas al primitivaj antaŭaj membroj de la unuaj surteraj bestoj.
 
''Tiktaalik'' estas pruvaĵo por tio, en kiu evolua ordo aperis proprecoj de surteraj vertebruloj (''Tetrapodenkvarpieduloj'') ĉe [[kartilagaj fiŝoj]], antaŭ ol elevoluis la unuaj amfibioj kiel ''[[Acanthostega]]'' kaj ''[[Ichthyostega]]''.