Porko: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
{{Taksonomio/koloro|besto}}
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
''{{Tiu ĉi artikolo|temas pri porvianda domestikita besto. Por "Mara porketo", "eta mara porko", "porko el Gvineo", kaj "porko el Hindio" estas la alia besto, vidu pri ĝi enlegu [[kavioKavio]].''}}
----
{{Taksonomio
|nomo = Porko
Linio 25 ⟶ 24:
'''Porko''' (''Sus scrofa domesticus'') estas doma dikhaŭta [[mamuloj|mamulo]] el la [[ordo]] de [[parhufuloj]], familio de [[suedoj]], ne remaĉanta, kiun oni grasigas por homa nutrado.<ref>[[PIV2]], p. 902.</ref> Ĝi havas diversajn [[subspecio]]jn laŭ breda celo. Ĝi estis origine bredita por [[viando]], [[graso]] ([[lardo]]), el kiuj nun gravas la vianda celo. Dum la [[speciokrucigo]]j oni celas rapide kreskantan porkon rilate al la donita [[furaĝo]]. Ĝi estas tre idema besto, havante de 5-12 [[porkido]]jn, tiel ĝi povas sin pli facile reprodukti kaj multobligi ol aliaj [[bestoj]] kun 1-2 idoj ([[bovo]], [[ĉevalo]], [[ŝafo]]). Ĝia [[bleko]] estas nomita la '''[[grunto]]'''.
 
Ĝia viando estas ŝatata en la neislamaj [[lando]]j, ĉar la [[islamo|muslima]] (same kiel [[Judaismo|judaisma]]) instruo malpermesas manĝonmanĝadon de porkoporkoviando.
 
Ekzemple, same en [[Hispanujo|hispana]] kiel en [[Tajvano|tajvana]] [[kuir-arto]]j oni manĝas kiel viandon ĉion venantan el korpo de porko: [[ŝinko]]n, [[kolbaso]]jn, [[orelo]]jn, [[muzelo]]n, [[lardo]]n, eĉ ĝian [[sango]]n. En [[Brazilo]], la [[nazo]], [[orelo]]j kaj [[piedo]]j estas rigarditaj kiel noblaj viandoj, male, en [[Usono]] oni uzas ilin kiel manĝo al [[hundo]]j.
Linio 36 ⟶ 35:
Porko estas esenca por farado de Brazila nacia plado, la ''[[Feijoada]]''. Porko estas en multaj kulturaj eĉ ofendiga vorto.
 
En [[Brazilo|Brazila]] [[folkloro]] Porko rilatas al 18-a nombra grupo, t.e., ciujĉiuj nombrojnumeroj finitaj per 69-70-71-72.
 
== ProverboProverboj ==
Ekzistas pluraj [[proverbo]]j pri porko en la [[Proverbaro Esperanta]] de [[L. L. Zamenhof]], inter ili<ref>[http://eo.lernu.net/biblioteko/proverboj/listo.php]</ref>:
* {{citaĵo|''Al porko Dio kornojn ne donas.''}}
Linio 48 ⟶ 47:
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[mangalicoMangalico]], hungara grasporko
 
{{Commons|Sus domesticus}}