Kiel registrite je 20:33, 9 apr. 2014 redakti 85.82.179.233 (diskuto) Neniu resumo de redakto Etikedo: Vida redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 21:29, 9 apr. 2014 redakti malfari 85.82.179.233 (diskuto) Neniu resumo de redakto Etikedo: Vida redakto Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: # La '''baĥtiaroj''' - [[perse]] مردم بختیاری, ''baĥtijari'', [[kurde]] Bextiyarî - estas etno en la sudokcidento de [[Irano]]. Ili dividiĝas en du ĉefaj grupoj, ''Haft Lang'' kaj ''Ĉar Lang''. Malgranda parto ankoraŭ kiel [[nomado]]j vivas de la paŝtado de bestoj. La taksoj pri la nombroj de baĥtiaroj tre diversas - la retejo ''etnologue.com'' [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=bqi] taksas nombron de 1.000.000 baĥtiaroj. 70 ciudad # # La loĝantaro de Ahvaz , Abadan , Ahvaz , Dezful , Haftgol , RAMHORMOZ , mahshahr , espero, pa,Unu. Lak : Aleshtar Nurabad , Kuhdasht , Harsin , scenoj , partoj de Elam , partoj de Kermanshah , Khorramabad partoj , partoj Burujird Aznhavnd partoj , partoj Aztvysrkan . # Du. Fyyly : Khorramabad , Saluton , Chegeni , poldokhtar , Poldokhtar , Valo Urbo, DEHLORAN , Abdanan , Ilam , Ŝan , kaj Vqsmthayy Azshvsh Qazvin .Tri. Triada : Burujird malayer , skinheads , Tuyserkan , Kangavar kaj shazand Arak .5. Mamasani : Nurabad mamasani , urbo Rustam , Azkazrvn partoj , fokoj kaj blankaj kaj partojn de la provinco. # 6. Kohkilooyeh Boyer Ahmadi provinco, kaj Boyer Ahmad, levilon , Ganaveh , dashtestan Vqsmthayy de Khuzestán . ***********# '''شهرستانهای ''' لر کوچک و ( لر بزرگ بختیاری) '''ایران ''' قوم لر یکی از اقوام اصیل ایرانی است که علاوه بر ایران در عراق،ترکیه ،سوریه و عمان هم زندگی می کنند.در ایران محل سکونت لرها به استان لرستان محدود نمی شود آنها در 16 استان سکونت دارند. استانهای لرستان و کهکیلویه و بویر احمد کاملآ لر نشین هستند، در استانهای ایلام و چهار محال و بختیاری اکثریت با لرها است و علاوه بر این چهار استان مردمان لر زبان در استانهای خوزستان(شمال،نواحی مرکزی و شرق استان) ،همدان(ملایر، تویسرکان، نهاوند)، فارس(ممسنی، رستم ،سپیدان، کازرون، گله دار مهر،مرودشت و شیراز) ،بوشهر(دیلم ،گناوه ودشتستان )، اصفهان(فریدونشهر، نجف آباد، اصفهان و گلپایگان)، کرمانشاه(هرسین ،صحنه و کنگاور)، گیلان(لوشان)، مرکزی(شازند و خمین)،قزوین،خراسان،کرمان و تهران(ورامین) زندگی می کنند. گویشوران لر به گویشهای لکی، فئیلی ،ثلاثی، بختیاری، ممسنی، کهکیلویه و بویر احمدی سخن می گویند.محل سکونت زیر نظامهای قوم لر عبارتند از : == Deveno ==▼ * 1.لک:الشتر،نورآباد،کوهدشت،هرسین ،صحنه،قسمتهایی از ایلام ، قسمتهایی از کرمانشاه ، قسمتهایی از خرم آباد، قسمتهایی از بروجرد، قسمتهایی ازنهاوند، قسمتهایی ازتویسرکان. La deveno de la baĥtiaroj pridisputatas. Laŭ la etnologo ''Lorimer'' ilia lingvaĵo estas irana kaj la vivoregiono en altaj montoj malebligis miksiĝon kun aliaj etnoj kiel [[araboj]] kaj [[turkoj]]. ''Iraj Afŝar'', same etnologo, aldonas, ke la tradiciaj vestaĵoj de baĥtiaraj virinoj havas grandan similecon kun tiuj de la [[Zaratuŝtrismo\|zaratuŝtrismaj]] virinoj el la [[sasanidoj\|sasanida epoko]], ke la lingvaĵo de la baĥtiaroj samas al la [[mezpersa lingvo]] de tiu epoko kaj ne havas arabajn aŭ turkajn influojn. Laŭ lia konvinko la baĥtiaroj devenas de tribo de la [[persoj]], kiu dum la [[7-a jarcento a.K.\|7-a]] aŭ [[6-a jarcento a.K.]] miksiĝis kun la enloĝantoj de la tiama regno [[Elam]]. ▼ * 2. فئیلی : خرم آباد،درود،چگنی،اندیمشک،پلدختر،دره شهر،دهلران، آبدانان،ایلام، لوشان، وقسمتهایی ازشوش و قزوین. * 3. ثلاثی: بروجرد ،ملایر،نهاوند،تویسرکان ،کنگاور و شازند اراک. Iuj grekaj etnologoj supozas, ke la baĥtiaroj havus [[antikva Makedonio\|makedonan]] devenon kaj kun [[Aleksandro la Granda]] venis al Irano. Ĉar la persoj tiam diris, ke la grekoj ne venkis la batalon kontraŭ la [[Persa Imperio]], sed nur havis bonŝancon ([[perse]] ''baĥt''), ili ricevis la nomon "baĥtiaroj", "la bonŝanculoj" aŭ "la feliĉuloj". Tamen granda parto de la historiistoj simple opinias, ke la etno devenas de la [[Baktrio\|baktroj]] (perse ''baĥtari''), kiuj migris al la [[Zagros-Montaro]].<ref>[http://www.farhangsara.com/fbakhtiari.htm historio de la baĥtiaroj en la retejo ''www.farhangsara.com'' (perse)]</ref>▼ * 4. بختیاری:استان چهار محال بختیاری،قسمت اعظم خوزستان،الیگودرز، ازنا و قسمتهایی از اصفهان. * 5. ممسنی: نورآباد ممسنی، شهرستان رستم ، قسمتهایی ازکازرون،مهر و سپیدان و نیز قسمتهایی از استان بوشهر. == Lingvo ==▼ * 6. کهکیلویه و بویر احمدی:استان کهکیلویه و بویر احمد،دیلم،گناوه ،دشتستان وقسمتهایی از خوزست La lingvo de la baĥtiaroj, la baĥtiara, konsideriĝas parto de la [[luroj\|lura]] dialektaro de la [[irana lingvaro]]. La baĥtiara ĉefe paroliĝas en la iranaj provincoj [[Ĉahar Mahal kaj Baĥtijari]], [[Lorestano]], [[Ilam]], [[Kohkilujeh kaj Bujer Ahmad]] kaj en partoj de [[Ĥuzestano]] kaj la [[provinco Isfahano]].▼ * 1.لک:الشتر،نورآباد،کوهدشت،هرسین ،صحنه،قسمتهایی از ایلام ، قسمتهایی از کرمانشاه ، قسمتهایی از خرم آباد، قسمتهایی از بروجرد، قسمتهایی ازنهاوند، قسمتهایی ازتویسرکان. * 2. فئیلی : خرم آباد،درود،چگنی،اندیمشک،پلدختر،دره شهر،دهلران، آبدانان،ایلام، لوشان، وقسمتهایی ازشوش و قزوین. == Krome ==▼ * 3. ثلاثی: بروجرد ،ملایر،نهاوند،تویسرکان ،کنگاور و شازند اراک. Multaj signifaj iranaj politikistoj, ekzemple ''Mohamad Mosadegh'' kaj ''Sardar Asad'', havas baĥtiarajn radikojn. La etno ankaŭ estas parto de la nomo de la irana provinco [[Ĉahar Mahal kaj Baĥtijari]]. Internacie konatas aparte ''[[Soraja Esfandijari Baĥtijari]]''.▼ * 4. بختیاری:استان چهار محال بختیاری،قسمت اعظم خوزستان،الیگودرز، ازنا و قسمتهایی از اصفهان. * 5. ممسنی: نورآباد ممسنی، شهرستان رستم ، قسمتهایی ازکازرون،مهر و سپیدان و نیز قسمتهایی از استان بوشهر. == Literaturo ==▼ * 6. کهکیلویه و بویر احمدی:استان کهکیلویه و بویر احمد،دیلم،گناوه ،دشتستان وقسمتهایی از خوزست * ▲==* Deveno == * * 1.لک:الشتر،نورآباد،کوهدشت،هرسین ،صحنه،قسمتهایی از ایلام ، قسمتهایی از کرمانشاه ، قسمتهایی از خرم آباد، قسمتهایی از بروجرد، قسمتهایی ازنهاوند، قسمتهایی ازتویسرکان. * 2. فئیلی : خرم آباد،درود،چگنی،اندیمشک،پلدختر،دره شهر،دهلران، آبدانان،ایلام، لوشان، وقسمتهایی ازشوش و قزوین. * 3. ثلاثی: بروجرد ،ملایر،نهاوند،تویسرکان ،کنگاور و شازند اراک. * 4. بختیاری:استان چهار محال بختیاری،قسمت اعظم خوزستان،الیگودرز، ازنا و قسمتهایی از اصفهان. * 5. ممسنی: نورآباد ممسنی، شهرستان رستم ، قسمتهایی ازکازرون،مهر و سپیدان و نیز قسمتهایی از استان بوشهر. * 6. کهکیلویه و بویر احمدی:استان کهکیلویه و بویر احمد،دیلم،گناوه ،دشتستان وقسمتهایی از خوزست☀ ▲* La deveno de la baĥtiaroj pridisputatas. Laŭ la etnologo ''Lorimer'' ilia lingvaĵo estas irana kaj la vivoregiono en altaj montoj malebligis miksiĝon kun aliaj etnoj kiel [[araboj]] kaj [[turkoj]]. ''Iraj Afŝar'', same etnologo, aldonas, ke la tradiciaj vestaĵoj de baĥtiaraj virinoj havas grandan similecon kun tiuj de la [[Zaratuŝtrismo\|zaratuŝtrismaj]] virinoj el la [[sasanidoj\|sasanida epoko]], ke la lingvaĵo de la baĥtiaroj samas al la [[mezpersa lingvo]] de tiu epoko kaj ne havas arabajn aŭ turkajn influojn. Laŭ lia konvinko la baĥtiaroj devenas de tribo de la [[persoj]], kiu dum la [[7-a jarcento a.K.\|7-a]] aŭ [[6-a jarcento a.K.]] miksiĝis kun la enloĝantoj de la tiama regno [[Elam]]. ▲* Iuj grekaj etnologoj supozas, ke la baĥtiaroj havus [[antikva Makedonio\|makedonan]] devenon kaj kun [[Aleksandro la Granda]] venis al Irano. Ĉar la persoj tiam diris, ke la grekoj ne venkis la batalon kontraŭ la [[Persa Imperio]], sed nur havis bonŝancon ([[perse]] ''baĥt''), ili ricevis la nomon "baĥtiaroj", "la bonŝanculoj" aŭ "la feliĉuloj". Tamen granda parto de la historiistoj simple opinias, ke la etno devenas de la [[Baktrio\|baktroj]] (perse ''baĥtari''), kiuj migris al la [[Zagros-Montaro]].<ref>[http://www.farhangsara.com/fbakhtiari.htm historio de la baĥtiaroj en la retejo ''www.farhangsara.com'' (perse)]</ref> ▲==* Lingvo == ▲* La lingvo de la baĥtiaroj, la baĥtiara, konsideriĝas parto de la [[luroj\|lura]] dialektaro de la [[irana lingvaro]]. La baĥtiara ĉefe paroliĝas en la iranaj provincoj [[Ĉahar Mahal kaj Baĥtijari]], [[Lorestano]], [[Ilam]], [[Kohkilujeh kaj Bujer Ahmad]] kaj en partoj de [[Ĥuzestano]] kaj la [[provinco Isfahano]]. ▲==* Krome == ▲* Multaj signifaj iranaj politikistoj, ekzemple ''Mohamad Mosadegh'' kaj ''Sardar Asad'', havas baĥtiarajn radikojn. La etno ankaŭ estas parto de la nomo de la irana provinco [[Ĉahar Mahal kaj Baĥtijari]]. Internacie konatas aparte ''[[Soraja Esfandijari Baĥtijari]]''. ▲==* Literaturo == * Nohsen Rarsani: ''Lamentations chez les nomades bakhtiari d'Iran'' ("lamentoj ĉe la baĥtiaraj nomadoj de Irano"). Parizo 2003. ==* Eksteraj ligiloj ==▼ *{{el}} [http://www.bakhtiaries.com/ retejo de la baĥtiara societo de Norda Ameriko (angle)]▼ ▲== Eksteraj ligiloj == ▲{{el}} [http://www.bakhtiaries.com/ retejo de la baĥtiara societo de Norda Ameriko (angle)] {{el}} [http://www.farhangsara.com/bakhtiari.htm informejo pri la baĥtiaroj (angle kaj perse)] {{el}} [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=bqi/ pri la baĥtiara lingvo en la retejo ''ethnologue.com'' (angle)]

Baĥtiaroj: Malsamoj inter versioj