Vikipedio

Biblia Tetragramo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
Robotoj
151 748 redaktoj
e roboto: pl:Tetragram estas artikolo elstara; kosmetikaj ŝanĝoj
Diversaj latinliterigoj
Linio 1:
[[Dosiero:Tetragrammaton scripts.svg|frame|La Tetragramo en [[alfabeto antikvaseria]], [[antikva kaj kvadrata hebrea]].]]
En [[judismo]] kaj [[kabalo]] la '''Bibliabiblia Tetragramotetragramo''' aŭ simple '''YHWHtetragramo''' ([[Hebreaestas lingvo|hebree]]la kvarlitera יהוהtabuita (neprononcebla) estas nomo, per kiude [[Dio]], sinrevelaciantalia aŭtenta propra nomo (kontraste al Moseo,diversaj epitetisaliaj sinnomepitetoj). Ĝi konstituiĝasHebree eltiuj kvar4 literoj deestas la hebreaיהוה, alfabeto:t.e. [[jod (hebrea alfabeto)|jod]] (י), [[he (hebrea alfabeto)|he]] (ה), [[vav (hebrea alfabeto)|vav]] (ו), he (ה). Ĝi estas ofte prezentita kiel persononomo (de Dio): tiukaze ĝi fariĝasLatine la “Tetragramo”.tetragramon Temasoni pritransskribas verbaper formoIHVH, konjugaciitaaŭ elJHWH, laaŭ triliteraYHWH; radikopor ''hyh'' (היה), ekvivalenta alEsperanto la verbokonvena “esti”.transskribo Laestas [[Tanaĥo]]JHVH (hebreasamkiel, Biblio)ekz-e, informas ke tiu vorto estis aŭdita de [[Moseo]] suren la monto [[Horeb:cs:JHVH|ĉeĥa]] en la dezerto de Sinajo (Eliro, ĉapitro 3).
 
En la antikvaj manuskriptoj la nomon de Dio oni ne transskribis. Diversaj skoloj vidis en ĝiaj hebreaj literoj mistikajn trajtojn, specifajn al la hebrea formo. Tial en la greka traduko de [[Tanaĥo]] fare de Akvilo de Sinopo, la tetragramo estas ne sone transskribita, sed anstataŭigita per grafike similaj literoj grekaj (sen atenti la legodirekton): πιπι.
Tiu nomo estas “nedirebla” laŭ [[judismo]]. [[Kristanismo]] ĝin transkribis kaj eldiris diversmaniere ‘Jahvé’ aŭ ‘Jéhovah’ aŭ aliforme, ĝis kiam la [[Katolika Eklezio]] decidis en 2008 ĝin anstataŭigi per “la Sinjoro”.▼
 
En Biblio aperas kalemburaj aŭ popoletimologiaj interpretoj de la tabuita nomo surbaze de la verba formo konjugacia de la trilitera radiko ''hjh'' (היה), ekvivalenta al la verbo “esti”. [[Tanaĥo]] informas ke tiun vorton aŭdis [[Moseo]] sur la monto [[Horeb]] en la dezerto de Sinajo (Eliro, ĉapitro 3).
 
Dum voĉlego de la Tanaĥaj tekstoj la judismanoj kutime anstataŭigas tiun nomon per eŭfemismoj, plej ofte per ''Adonaj'' (t.e. ''Sinjoro''). La grekaj tradukistoj de [[Septuaginto]] en la versioj por nejudoj imitis tiun tradicion uzante la respondan vorton grekan Κύριος (la versioj por judismanoj ankaŭ en la grekaj tradukoj konservis la tetragramon en la formo hebrea). Simile la tradukoj latinaj ([[Vulgato]]) uzas ''Dominus'' ktp.
 
▲TiuEn nomo estas “nedirebla” laŭkelkaj [[judismo]].Kristanismo|kristanaj [[Kristanismotradicioj]] ĝinoni transkribistransskribis kaj eldiriselparolis diversmanierela tetragramon per ‘Jahvé’ aŭ ‘Jéhovah’ aŭ aliforme, ĝis kiam; la [[Katolika Eklezio]] decidis en 2008 ĝinuzi anstataŭigipor perĝi “la Sinjoro”.
 
En la esperantaj tradukoj oni laŭ la zamenhofa tradicio uzas por la tetragramo la nomepiteton [[Eternulo]], kio ebligas pli klare traduki la kombinojn kun la fontolingva ''sinjoro'' (ekz-e «Ho Eternulo, nia Sinjoro» en Ps 8:1).
 
==Etimologio kaj origino==
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Biblia_Tetragramo"