Dreyfus-skandalo: Malsamoj inter versioj

En 1896 atingis la francan sekretan servon pruvo (la tiel-nomata ''petit bleu'') pri la kulpo de la origine aŭstra soldato Ferdinand Walsin-Esterházy, kiu estis veninta al la franca armeo en 1892<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/193419/Ferdinand-Walsin-Esterhazy Ferdinand Walsin Esterhazy], Encyclopaedia Britannica. Vidite la 18-an de oktobro 2012.</ref>, koncerne la kazon de la perfido, pri kiu oni estis akuzinta Dreyfus. La antisemita preso plu subtenis la juĝon, dum ankaŭ kontraŭ-antisemitismaj skribantoj kiel [[Émile Zola]] publikigis gazetajn artikolojn por proklami, ke la juĝo pri Dreyfus neĝustis. Anstataŭ tuj rehabiliti la akuzitan soldaton, la ŝtato provis reteni la novan dokumenton, kiu pruvis la senkulpecon de Dreyfus, kio parte eĉ sukcesis. Denovaj falsitaj pruvoj ''por'' lia kulpo, kiel la ''fauxfaŭ Henry'' (francalingve por ''malĝusta Henry''), estis poste publikigitaj.

Fine la pruvo ''petit bleu'' estis donata al la familianoj de Dreyfus per bonvola soldato, kio kondukis al la finfina publikigo de la pruvo. La antisemitoj kaj aliaj malamikoj de Dreyfus ankoraŭ provis despere konfuzi la ministrojn sendante falsitajn telegramojn kaj denovajn fuŝpruvojn. Post kiam oni komencis proceson kontraŭ Esterházy la 4-an de decembro 1897, oni ĝin denove finis pro “manko de iu kaŭzo por akuzo” la 31-an de decembro. Du tagojn poste, en la nova jaro, la pariza urbestro ordonis denovan proceson kontraŭ Esterházy, kiu denove estis finigita pro samaj kaŭzoj. Nur kelkajn tagojn poste Émile Zola publikigis la konatan malferman leteron “J’accuse“[[J'accuse|J’accuse...!]]” (franclingve por ''Mi akuzas'') al la franca prezidento en la gazeto ''L’Aurore''. En la letero li akuzis la francan publikecon pri la malĝusta traktado de Dreyfus. Pro la publikigo de tiu artikolo, la primilita ministro lasis akuzi Zola, kiu fuĝis al [[Anglujo]] por ne esti juĝata.<ref>[http://wwws.phil.uni-passau.de/histhw/TutKrypto/tutorien/dreyfuss-affaere.htm Dreyfus-Affäre], Universitato de Passau. Versio de la 18-a de oktobro 2012.</ref>

Post rifuzita peticio de familionoj liberigi Dreyfus kaj rehabiliti lin kaj post la publikigo pri la nevereco de la pruvo ''fauxfaŭ Henry'' kontraŭ Dreyfus, Esterházy, kiu tiutempe ankaŭ estis en Anglujo, unuafoje publike deklaris, ke li estis la skribinto de la dokumento enhavanta la milito-armajn informojn direktatajn al la germana ambasadorejo. Per tio la ŝtato vidis sin devigata denove prilabori la procezon pri Dreyfus. En 1899 oni decidis, ke oni denove faru proceson, en kiu estu pruvata, ĉu Dreyfus kulpis aŭ ne, kaj li povis do forlasi la Diabloinsulon je la 9-a de junio por reveni al Francujo, kie li estis vokata al la kortumo, kiu devis denove juĝi pri li. Spite ĉiujn jamajn pruvojn kaj la krizon, kiu jam tiutempe ŝancelis la francan publikecon, la kortumo decidis denove la kulpecon de Dreyfus kaj donis al li la punon de dekjara aresto. Pro la premo al la franca registaro pri la krizo, kiu dume estis jam internacie diskutata, kaj ĉar la nova franca prezidento ne volis danĝeri la pacan kuneston en la monda ekspozicio, kiu estis okazonta en la jaro 1900, li deklaris finfine la 27-an de decembro 1899, ke ĉiuj juĝoj kontraŭ Dreyfus estu sensescepte nuligataj. Dreyfus estis plene rehabilitata kaj eĉ estis militrange promociita.<ref>[http://www.mmz-potsdam.de/getdata.php?ID=24 Biographien der Protagonisten], Moses-Mendelssohn-Zentrum Potsdam. Vidite la 18-an de oktobro 2012.</ref>