Daŭfenio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Xian (diskuto | kontribuoj)
e Xian movis paĝon Dofineo al Daŭfenio: Laŭ la vorto en PIV
Xian (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{{Informkesto pereinta ŝtato
| nomo = DofineoDaŭfenio
| origina nomo = Darfená/Dôfenâ'' <small>([[arpitana|arpitane]])</small><br />''Daufinat'' <small>([[okcitana|okcitane]])</small><br />''Dauphiné'' <small>([[franca|france]])</small>'
| jaro de estiĝo = 1040
Linio 26:
| mapo = Dauphiné.png
| mapo grandeco =
| mapo noto = Situo de DofineoDaŭfenio en Francio
| ĉefurbo = [[Grenoblo]]
| areo =
Linio 46:
}}
<!--
[[Image:Arms of the Dauphin of France.svg|thumb|200px|Blazono de DofineoDaŭfenio]]
[[Image:Dauphiné.JPG|thumb|200px|Situo de DofineoDaŭfenio]]-->
'''DofineoDaŭfenio''' (PIV), aŭ '''Daŭfinato''' ([[arpitana|arpitane]]: ''Darfená''/''Dôfenâ'', [[okcitana|okcitane]]: ''Daufinat'' [[franca|france]]: ''Dauphiné'') estas historia provinco [[Francio]] koresponda al la hodiaŭaj francaj departementoj [[departemento]]departementoj de Francio|departementoj]] [[Isère]], [[Drôme]] kaj [[Hautes-Alpes]].
 
La norda parto de DofineoDaŭfenio situas en [[Arpitanio]] kaj suda en [[Okcitanio]], oriente de la rivero [[Rodano]], sude de [[Savojo]] kaj norde de [[Provenco]], kiu etendiĝas ĝis la limo al [[Italio]].
 
Konataj pejzaĝoj estas la [[DofineajDaŭfeniaj Alpoj]], [[Pelvoux]], kiun limigas la valoj de riveroj ''[[Romanche]]'', ''[[Durance]]'' kaj ''[[Drako (rivero)|Drac]]'', kaj ties antaŭalpoj kun la regionaj naturparkoj ''[[Vercors]]'' kaj ''Grande [[Chartreuse]]''. Ilin vizitas multaj turistoj. La ''Pelvoux''-montomasivo famas pro ĝiaj montegoj kaj la nacia naturparko ''Parc National des Écrins''. Sude de [[Grenoble]] troviĝas du nekonataj kvankam belaj valoj : ''Matheysine'' (ĉefurbeto [[La Mure]]) kaj ''[[Trièves]]'' (ĉefurbeto [[Mens]]). La malpli montara parto ''Malsupra DofineoDaŭfenio'' (''Bas-Dauphiné''), proksime al rivero Rodano, estas vaste uzata por agrikulturo.
 
Konata urbo kaj historia ĉefurbo de DauphinéDaŭfenio estas [[Grenoble]].
 
== Historio ==
De la 11-a ĝis la 14-a jarcento DofineoDaŭfenio estis memstara [[Feŭdismo|feŭda ŝtato]], en kiu unuiĝis [[franca|franc-]] kaj [[okcitana|okcitanparolantaj]] teritorioj, kiuj antaŭe apartenis al la [[burgundoj|reĝejo de burgundoj]], poste al la [[Franka Imperio]] kaj fine al la [[Sankta Romia Imperio]]. La lasta reganto de DofineoDaŭfenio, Humberto la 2-a, restis sen gefiloj kaj en 1349 vendis la landon al la franca reĝo [[Karlo la 5-a (Francio)|Karlo la 5-a]].
 
La blazona simbolo estis kaj restis [[delfeno]]. En la vorto ''delfeno'' originas la nomo [[Dofineo]]"Daŭfenio". Kiam DofineoDaŭfenio fariĝis kerna parto de la franca regno kaj laŭstatuta [[apanaĝo]] por la franca [[kronprinco|tronheredonto]], ankaŭ tiu, la estonta reĝo, ricevis la titolon "Dauphin", do ''delfeno''.
 
DofineoDaŭfenio ludis gravan rolon por la [[Franca revolucio]]: jam en 1763 DofineoDaŭfenio ribelis kontraŭ la reĝaj impostoj, kaj en 1788 la Grenoblanoj defendis sian parlamenton kontraŭ reĝaj trupoj senditaj por dissolvi ĝin.
 
Dum la Dua[[dua Mondmilitomondmilito]] germanaj trupoj okupis grandan parton de Francio, tamen en [[Savojo]] kaj DofineoDaŭfenio [[Résistance]] sukcesis teni sian pozicion, aparte en la malfacile enirebla [[Vercors (montomasivo)|Vercors-montaro]].
 
== Famaj personoj ==
Linio 72:
[[Kategorio:Arpitanio]]
[[Kategorio:Francio]]
[[kategorio:Malnovaj provincoj de Francio]]