Grek-persaj militoj: Malsamoj inter versioj

La '''Grek-persaj militoj''' (ofte ankaŭ '''Persaj militoj''', en [[greka lingvo|greka]]: '''τά Μηδικά'''; en [[Persa lingvo|moderna persa]]: '''جنگهای یونان و پارس''' aŭ '''جنگهای یونان وایران''') estis serio de konfliktoj inter la [[Aĥemenida dinastio]] de [[Persio]] kaj [[urboŝtato]]j de la [[Klasika Grekio|helena mondo]] kiu komencis en 499 a.K. kaj daŭris ĝis 449 a.K. La kolizio inter la nefacile regebla politika mondo de la grekoj kaj la grandega imperio de la la persoj komenciĝis kiam [[Kiro la 2-a (Persio)|Kiro la 2-a]] konkeris la grek-loĝatan regionon [[Ionio]]n en 547 a.K. Luktante por por la sendepend-inklinajn grandurbojn de Ionio, la persoj nomumis [[tirano]]jn por regi ĉiun el ili. Tio pruvus esti la fonto de multe da problemo por la grekoj kaj por la persoj egale.

 

En 499 a.K., la tirano de [[Mileto]], Aristagoro, komencis ekspedicion por konkeri la insulon Naksos, kun persa subteno;<ref>{{cite book|last=Ehrenberg|first=Victor|authorlink=Victor Ehrenberg (historian)|title=From Solon to Socrates: Greek History and Civilization During the 6th and 5th Centuries BC|edition=3|year=2011|publisher=Routledge|location=Abingdon, England|isbn=978-0-41558487-6|pages=99–100}}</ref> tamen, la ekspedicio estis fiasko kaj, antaŭprenante sian malakcepton, Aristagoro incitis ĉion el helena [[Malgranda Azio]] en ribelon kontraŭ la persoj. Tio estis la komenco de la Ionia Ribelo, kiu daŭrus ĝis 493 a.K., laŭstadie tirante pli da regionoj de Malgranda Azio en la konflikton. Aristagoro certigis armean subtenon de [[Ateno]] kaj Eretrio, kaj en 498 a.K. tiuj fortoj helpis kapti kaj bruligi la persan regionan ĉefurbon [[Sardeso]]. La persa reĝo [[Dario la 1-a]] ĵuris havi venĝon sur Ateno kaj Eretria pro tiu ago. La ribelo pluestis, kun la du flankoj daŭre efike blokitaj ĉie en 497-495 a.K. En 494 a.K., la persoj regrupiĝis, kaj atakis la epicentron de la ribelo en Mileto. Ĉe la Batalo de Lade, la ionianoj suferspertis decidan malvenkon, kaj la ribelo kolapsis, kaj la finaj membroj estis finvenkitaj la sekvan jaron.