Patristiko: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
1a -> 1-a, etaj
Linio 1:
'''Patristiko''' estas vorto forĝita de la luterana<ref>La unua estis la luterano Johann Gerhard</ref> teologio de la [[17-a jarcento]] por indiki la atestaĵojn de la [[Patroj de la Eklezio]] ĉirkaŭ la dogmoj; ĝi desegnas la studon de la unua periodo de la kristana penso, kaj la kristanan penson mem de tiu periodo, kiu etendiĝas de la fino de la apostola epoko ĝis [[Karolo la Granda|karolida]] epoko. La pensuloj de la Patristiko kontruis la majstrajn liniojn de la teologia scienco de kristanismo uzante kiel rimedojn konceptojn jam ellaboritajn en la klasika filozofio; el tio, kvankam ĝia intereso estis prefere teologia, ĝia ligo kun la historio de la filozofio. En tiu aktivado la ero pli elstara apartenas al la patristika greka, kiu tial kutime estas multe konsiderata (en la patristiko latina emerĝas preskaŭ nur [[Aŭgusteno el Hipono]], sed estas mondo tute propra); ĝi, produktanto de verkoj kiuj egalrangas, nivele de literaturo kaj doktrino, kun tiuj de la klasika Grekio, devigas establi (kiel cetere ankaŭ, respektive, por la latina patristiko precizan demarkacion inter la religio greka kaj la kulturo greka. La [[4a4-a jarcento]] donis al la Patristiko iujn el plej elstaraj figuroj, tiel ke paroli pri diversaj “renaskiĝoj” de tiu kultura fenomeno.
 
Patristiko estas konsiderita parto de la teologio kaj de la filozofio, kaj distingiĝas el [[Patrologio]] kiu interesiĝas pri vivo kaj aktivaĵoj de la Patroj de la Eklezio, kaj, pro afineco de materio, ankaŭ pri pensmaniero de antikvaj kristanaj verkistoj.
Linio 15:
Temas unuatempe pri [[Justino Martiro]], [[Aristido]] kaj [[Teofilo el Antioĥio]] al kiuj posteulas, laŭ tempo kaj laŭ filozofia graveco, latinaj apologiistoj [[Minucio Feliĉo]], [[Tertuliano]] (pli jurista ol filozofo), [[Arnobio la Malplijuna]] kaj la retoro [[Laktancio]]. Tiuj ĉi aŭtoroj agnoskas elementojn laŭveraj en la greka filozofio kaj engaĝiĝas ilin harmoniigi kun la datumoj de la kristana revelacio. Ili rebatas, stilante pli polemike ol konstrue, kontraŭ la atakoj de tiuepokaj intelektuloj ([[Frontono]], [[Lukiano]], [[Kelso (filozofo)|Kelso]] ktp.). Ne mankis apologiistoj, kiel la siria [[Taciano]], kiuj sendistinge komdamnis la tutan amplekson de la pagana filozofio.
 
Ĉe la fino de la 2a2-a jarcento kun [[Klemento de Aleksandrio]] kaj pli kun [[Origeno]], la kontaktoj laŭiras la vojon kiu estos decida por la kristana penso: utili la homan saĝon por ellabori la sistemigon de la “superracia” saĝo revelaciita; kaj provas pruvi la historian kaj racian fundamenton de la Revelacio mem. Kaj tra tiuj vojoj adresiĝis la posteulaj centoj de Patroj de Eklezio kaj kristanaj verkistoj.
 
== Filozofiaj pozicioj de la Patristiko ==
Ĝis la [[3a3-a jarcento]] la Patroj, serĉante kontaktpunktojn inter la filozofio kaj kristanismo, kultivis prefere [[teodikeo]]n, [[kosmologio (filozofio)|kosmologion]], la platonan etikon kaj la psikologion (tiun lastan inspiriĝintan ankaŭ el [[Stoikismo|stoikuloj]]). Kun la Platonanoj, la grekaj Patroj asertis la naturan koneblecon pri la ekzisto de Dio, sed samtempe ekzaltis la transcendon de la dia naturo, kiu, ĝuste pro tio ke ĝi estas nepridirebla, ne povas havi nomon, ne estante la nomo la signo surfaciganta la naturon de la adresatoj. Tiu koncepto grave influis sur la teologian signifon de la vorto '''Theós''' (Dio). Kun la Platonanoj la Patristiko insistis sur la aktuala kaj detala agado de la [[Dia providenco]], reduktita al minimumo ĉe la Aristotelanoj: per ĝi la Patroj batalis [[fatalismo]]n kaj [[astrologio]]n kaj ĝenerale [[politeismo]]n. La [[monoteismo]] akordiĝis, ĉe la Patroj, kun la konstato pri la peko, kies unika responsulo estas la libera volo de la kreitaĵo. Tiu libera volo estis energie konfesata.
 
[[Alegorio|Alegoriismo]] de la pribiblia patristika ekzegezo trovis sian apogilon en la platona kaj gnostika teorioj laŭ kiuj ĉiuj aĵoj kaj ĉiuj seneblaj okazaĵoj estas simboloj de spiritaj kaj kaŝitaj aferoj. La [[elaĉeto]] mem estas konsiderata ĉe Aleksandrianoj kaj [[Kapadokiaj Patroj|Kapadokianoj]] prefere subaspekte de nia “diigo” pere de la graco de Kristo jam detruita de la peko. Plaĉis al kelkaj Patroj rigardi al la korpo kiel platonmamiere karcero por la animo. La tuta patristika asketo havas kiel unuan stadion la purigadon el pasioj ĝis atingado de tiu regado kiu jam esprimiĝi en la stoikisma [[apatio (filozofio)|''Apatio'']].
Linio 33:
 
== Referencoj ==
{{Referencoj}}
<references/>
 
== Eksteraj ligilojLiteraturo ==
[http://www.documentacatholicaomnia.eu/25_10_MPL.html Patrologia Latina]
 
[http://www.documentacatholicaomnia.eu/25_20_25_Rerum_Conspectus_Pro_Auctoribus_Ordinatus.html Patrologia Greca]
 
[http://www.newadvent.org/cathen/11560a.htm]
 
== Bibliografio ==
Katolikaj enciklopedioj
 
Linio 52 ⟶ 45:
 
Enciclopedia Filosofica, Centro studi filosofici di Gallaratem Lucarini, 1982, vol. VI.
== Eksteraj ligiloj ==
* [http://www.documentacatholicaomnia.eu/25_10_MPL.html Patrologia Latina]
* [http://www.documentacatholicaomnia.eu/25_20_25_Rerum_Conspectus_Pro_Auctoribus_Ordinatus.html Patrologia Greca]
* [http://www.newadvent.org/cathen/11560a.htm]
 
[[Kategorio:Kristanismo]]