Ŝijaismo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 2:
{{Dekduimamismo}}
'''''Ŝija''''' ([[araba lingvo|arabe]] '''الشيعة''') signifas "partio" (شيعة علي shî'at 'alî, la partio, la sekvantoj de [[Alijo]]), ĝi konsistigas unu el la plej fruaj grupoj [[skismo|disiĝantaj]] de la ĉefa linio de la [[islamo]] ([[Sunaismo]]). Cetere, ŝijaismo okupas la duan lokon de la manieroj sekvi la islaman kredon. Laŭ ŝijaisma konvinko, nur la kvara [[kalifo]] [[Alijo]] (Ali ibn Abi Talib, nevo kaj bofilo de [[Mahometo]], [[656]] ĝis [[661]]) estu la legitima posteulo de [[Mohameto]] t.e. politika kaj religia estro ([[imamo]]) de la [[islama komunumo]] aŭ [[Kalifujo]]. Tiu malkonsento tuj post la morto de Mohameto ([[632]]) fine gvidis al la disvolvigo de la ŝijaisma apartiĝo.
[[Dosiero:ArbreIslam.jpeg|330px|thumb]]
Disputoj pri la demando kiom da posteuloj vere troviĝas en la heredantaro de [[Alijo]] sekvigis ceterajn disiĝojn en la ŝijaismo. Tiel disvolviĝis tri ĉefaj tendencoj agnoskantaj aŭ [[kvinimamismo|kvin]], [[sepimamismo|sep]] aŭ dekdu legitimajn imamojn. El tiuj tri tendencoj, la [[dekduimamismo]] estas la plej grava, ekzistanta ĉefe en [[Irano]], kiu i.a. kredas je la "kaŝita" [[imamo]] ([[Mahdi]]), kiu venos justigi la mondon, simile al [[mesio]]j de judismo. La nuntempaj ŝijaistoj konsistantaj ĉirkaŭ 10% de ĉiuj islamanoj loĝas ĉefe en [[Irano]], [[Irako]], [[Azerbajĝano]], [[Sirio]], kaj [[Pakistano]].
[[Dekduimamismo]] (''Ithnā'ashariyyah'') estas la plej granda branĉo de Ŝijaisma Islamo, kaj la termino Ŝija islamano estas ofte uzita por referenci al la dekduuloj kiel antonomazio. Je 2009 Ŝijaismaj islamanoj konstituis 10-13% el la monda islama loĝantaro, kaj 11-14% el la islama loĝantaro en Meza Oriento kaj Nordafriko, kaj inter 68% kaj 80% el Ŝijaistoj loĝas en nur kvar landoj: nome Irano, Pakistano, Barato kaj Irako.<ref name=PEW2009>{{cite web|title=Mapping the Global Muslim Population|url=http://www.pewforum.org/2009/10/07/mapping-the-global-muslim-population/|accessdate=10a de Decembro 2014}}</ref>
Ŝijaismo estas bazata en la [[Korano]] kaj en la mesaĝo de la [[profeto]] [[Mohamedo]] atestita en [[hadito]] registrita de la Ŝija, kaj de iaj libroj konsideritaj sanktaj fare de la Ŝijaismo ([[Nahj al-Balagha]]).<ref name="Esposito, John 2002. p. 40">Esposito, John. "What Everyone Needs to Know about Islam." Oxford University Press, 2002 | ISBN 978-0-19-515713-0. p. 40</ref><ref>{{cite web|url=http://www.oxfordislamicstudies.com/article/opr/t125/e2189?_hi=26&_pos=238 |title=From the article on Shii Islam in Oxford Islamic Studies Online |publisher=Oxfordislamicstudies.com |accessdate=2011-05-04}}</ref> Ŝijaismo konsideras Ali kiel de dio nomumita kiel sukcedanto de Mohamedo, kaj kiel la unua [[Imamah (ŝijaismo)|Imamo]]. Ŝijaismo ankaŭ etendas tiun doktrinon "Imami" al la familio de Mohamedo, nome ''[[Ahl al-Bajt]]'' ("la popolo de la Hejmo"), kaj al kelkaj individuoj inter liaj posteuloj, konataj kiel ''Imamoj'', kiuj laŭ ili posedas specialajn spiritan kaj politikan aŭtoritaton super la komunumo, nome senerarecon, kaj aliajn di-ordonitajn trajtojn.<ref name=franc46>{{cite web|url=http://www.al-islam.org/principles-shiite-creed-ayatullah-ibrahim-amini/lesson-13-imams-traits|title=Lesson 13: Imam’s Traits|work=Al-Islam.org}}</ref> Kvankam estas multnombraj subsektoj ene de Ŝijaismo, moderna Ŝijaisma Islamo estis dividita en tri ĉefaj grupoj: [[Dekduimamismo]], [[Ismailismo]] kaj [[zajdiistoj|Zaidiismo]] el kiuj [[Dekduimamismo]] estas la plej granda kaj plej influa grupo inter Ŝijaismo.<ref>Tabataba'i (1979), p. 76</ref><ref>God's rule: the politics of world religions - Page 146, Jacob Neusner - 2003</ref><ref name="Britannica">{{cite web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/540503/Shiite |title=Shīʿite |work= |publisher=[[Encyclopædia Britannica]] Online |year=2010 |accessdate=2010-08-25}}</ref><ref>Esposito, John. "What Everyone Needs to Know about Islam," Oxford University Press, 2002. ISBN 978-0-19-515713-0. p.40</ref>
[[Dosiero:Imams.jpg|280px|dekstra|thumb]]
| |||