|
[[File:Don Quixote Chapter XXVI 1.jpg|thumb|Kiĥoto rigardas la pupteatron de Majstro Petro. Ilustracio de [[Gustave Doré]] el ''Kiĥoto'', ĉapitro 26]]
[[File: Don Quixote Chapter XXVI 2Retablomaesepedro.jpg|thumb|En la sceno 6, Kiĥoto, konvinkita ke la pupoj estas realaj, detruas la pupteatron. Ilustracio de [[Gustave Doré]] el ''Kiĥoto'', ĉapitro 26]] ▼
▲[[File:Don Quixote Chapter XXVI 2.jpg|thumb|En la sceno 6, Kiĥoto, konvinkita ke la pupoj estas realaj, detruas la pupteatron. Ilustracio de [[Gustave Doré]] el ''Kiĥoto'', ĉapitro 26]]
'''''El retablo de maese Pedro''''' (''La pupteatro de Majstro Petro'') estas pup-[[opero]] unuakta kun [[prologo]] kaj [[epilogo]], komponita de [[Manuel de Falla]] por hispanlingva [[libreto]] bazita sur epizodo el ''[[Kiĥoto]]'' de [[Miguel de Cervantes]]. La libreto estas mallongigo de la ĉapitro 26 de la dua parto de ''Kiĥoto'', kun kelkaj linioj aldonitaj el aliaj partoj de la verko. Falla komponis tiun operon "kiel omaĝo al la gloro de Miguel de Cervantes" kaj dediĉis ĝin al la [[Winnaretta Singer|Princino de Polignac]], kiu komisiis le verkon. Pro sia mallongeco laŭ operaj standardoj (ĉirkaŭ 27 minutoj), ties tre defia parto por knabo operkantista (kiu havas fakte la plej liniojn), kaj ties uzado de pupoj, ĝi ne estas parto de standarda opera repertorio.
==[[Rolulo]]j==
{| class="wikitable"
!Rolulo
!Role
!Voĉo
![[Voice type]]
!Premiere castPremiero, 2525a de JuneJunio 1923<ref>Wolff S. ''Un demi-siècle d'Opéra-Comique (1900–1950).'' André Bonne, Paris, 1953, p173.</ref><br />(ConductorDirigento: [[Vladimir Golschmann]])
|-
|Don Quijote (Kiĥoto)
|[[bass (voice type)|bassbaso]] oraŭ [[baritonebaritono]]
|[[Hector Dufranne]]
|-
|Maese Pedro (MasterMajstro PeterPetro)
|[[tenortenoro]]
|Thomas Salignac
|-
|Trujamán, ''the boyknabo''
|[[boyknabo soprano]] (inen audio recordingsaŭdioregistroj, frequently sungofte byfare ade womanvirino)
|Amparito Peris
|-
|Sancho Panza
|nekantanta
|non-singing
|
|-
|La gastejestro
|The innkeeper
|nekantanta
|non-singing
|
|-
|Studento
|A student
|nekantanta
|non-singing
|
|-
|La paĝio
|The page
|nekantanta
|non-singing
|
|-
| colspan="3" | ''MenArmitaj with lances and halberdshomoj''
|}
==Instrumentaro==
EnsembleEnsemblo: [[westernTransversa concert flutefluto|flutefluto]] (doublingduobla [[piccolofluteto]]), 2 [[oboehobojo]]sj ([[corAngla anglaiskorno]]), [[clarinetklarneto]], [[bassoonfagoto]], 2 [[FrenchKorno horn(muzikinstrumento)|hornskornoj]], [[trumpettrumpeto]], percussionperkutado (bellsonorilo, tenortenora drumtamburo, rattlesrasliloj, tambourinetamburino, tam-tamtamo, xylophoneksilofono), [[timpanitimpano]], [[harpsichordklaviceno]], [[harp-luteharpogitaro]] (oraŭ [[harpharpo]]), [[String instrumentKordinstrumento|stringkordinstrumentoj]]s.
==Registroj==
'''Aŭdio'''
*1950: [[Ataúlfo Argenta]], cond.; E. D. Bovi (baritonebaritono), E. de la Vara (tenortenoro), Lola Rodríguez de Aragón (sop.). Orq. Nacional de España. Columbia RG 16109-12 (1 disc 78 rpm)
*1953: [[Frederick Charles Adler|F. Charles Adler]], cond.; [[Otto Wiener]] (baritonebaritono), Waldemar Kmentt (tenortenoro), Ilona Steingruber (sop.). Wiener Staatsopernorchester. SPA-Records 43 (1 LP)
*1953: [[Eduard Toldrà]], cond.; Manuel Ausensi (baritonebaritono), Gaetano Renon (tenortenoro), Lola Rodríguez de Aragón (sop.). Orc. National de la Radiodiffusion Française (Théatre Champs Elysées). Angel 35089 (2 LP); Columbia FXC 217 (1 LP); Fonit 303 (1 LP); EMI 569 235-2 (4 CD, 1996)
*1954: [[Ernesto Halffter]], cond.; Chano González (bassbaso), Francisco Navarro (tenortenoro), Blanca Seoane (sop.). Orc. Théatre Champs Elysées. Ducretet 255 C 070 (1 LP); MCA Classics MCAD 10481 (1 CD)
*1958: Ataúlfo Argenta, cond. Raimundo Torres (bassbaso), Carlos Munguía (tenortenoro), Julita Bermejo (sop.). Orquesta Nacional de España. Decca TWS ŜL 2260 (1 LP). RCA, London
*1961: Pedro de Freitas Branco, cond.; Renato Cesari (baritonebaritono), Pedro Lavirgen (tenortenoro), Teresa Tourné (sop.). Orq. de Conciertos de Madrid. Erato; Grande Musique d'Espagne GME 221 (1 CD)
*1966: Ernesto Halffter, cond.; Pedro Farrés (bassbaso), José María Higuero (tenor), Isabel Penagos (sop.). Orq. Radiotelevisión Español. Live from Teatro de la Zarzuela performance. Almaviva (1996) (1 CD)
*1967 (p)1972: [[Rafael Frühbeck de Burgos]], cond.; {{ill|es|Victor de Narké}} (baritonebaritono), Julian Molina (tenortenoro), Fermin Gomara (boy treble). Orquesta Filarmonía de España. Columbia CS8556 (1LP)
*1973: Odón Alonso, cond.; Pedro Farrés (baritonebaritono), Julio Julián (tenortenoro), Isabel Penagos (sop.). Orq. alla Scala of Milan. Zafiro (1 LP)
*1977: [[Charles Dutoit]], cond.; Manuel Bermúdez (bar.), Tomás Cabrera (ten.), Ana Higueras-Aragón (sop.). Instrumental Ensemble. Erato STU 70713
*1980: [[Simon Rattle]], cond.; Peter Knapp (baritonebaritono), Alexander Oliver (tenortenoro), Jennifer Smith (sop.). [[London Sinfonietta]]. Argo ZRG 921 (1 LP); Decca 433 908-2 (2 CD)
*1990: Josep Pons, cond.; Iñaki Fresán (baritonebaritono); Joan Cabero (tenortenoro), Joan Martín (boy trebleknabo). Orq. de Cambra del Teatre Lliure (Barcelona). Harmonia Mundi HMC 905213 (1 CD)
*1991: Robert Ziegler, cond.; [[Matthew Best (conductor)|Matthew Best]] (bar.), Adrian Thompson (ten.), Samuel Linay (trebleknabo). Matrix Ensemble. ASV CDDCA 758 (1 CD)
*1994: [[Eduardo Mata]], cond.; William Alverado (bar.), Miguel Cortez (ten.), Lourdes Ambriz (sop.). Solistas de México. Dorian DOR 90214 (1 CD)
*1997: Diego Dini-Ciacci, cond.; Ismael Pons-Tena (baritonebaritono), Jordi Galofré (tenortenoro), Natacha Valladares (soprano). I Cameristi del Teatro alla Scala (Milan). Naxos 8.553499 (1 CD)
*2007: Jean-François Heisser, cond.; Jérôme Correas (baritonebaritono), Eric Huchet (tenortenoro), Chantal Perraud (sop.). Orch. Poitou-Charentes. Mirare
'''Video'''
OnLa 2929an Mayde Majo 1938, thela BBC presentedprezentisnigrablankan atelevidfilmon black-and-whitede televisionanglalingva movietraduko ofde anla English translation of the workverko, usinguzante thela DonKiĥotan Quixotetradukon translationde of [[Thomas Shelton (translator)|Thomaskaj Shelton]]kun andgvidado withde thela guidancebrita ofhispanisto Britishkaj Hispanistmuzikologo and musicologist [[John Brande Trend|J. B. Trend]]. Frederick Sharpe sang thekantis rolela ofrolon Donde QuixoteKiĥoto, Jane Connnard Thela Boyknabon, andkaj Perry Jones Masterla PeterMajstron Petron. Hyam Greenbaum conducteddirigentis thela BBC Television Orchestra. PuppetsPupoj wereestis fromel [[Hogarth Puppets]].<ref>{{cite web|url=http://www.imdb.com/title/tt0415966/fullcredits?ref_=tt_cl_sm#cast|title=Master Peter's Puppet Show (TV Movie 1938)|work=IMDb|accessdate=25 October 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.imdb.com/title/tt0415966/releaseinfo?ref_=ttfc_sa_1|title=Master Peter's Puppet Show (TV Movie 1938)|work=IMDb|accessdate=2525a Octoberde Oktobro 2014}}</ref>
AFilmita filmedversio versionen inkoloro colorde of thela operaopero<ref>Decca 071 145-1 ½ CDV (Film 27’51)</ref> isestas includeden on thela DVD release ''Nights in the Gardens of Spain''.<ref>{{cite web|url=http://www.amazon.com/Nights-Gardens-Spain-Joan-Cabero/dp/B000IZK4M6|title=Nights in the Gardens of Spain |publisher=Amazon.com|accessdate=2424a Octoberde Oktobro 2014}}</ref> andkaj isestas availablediaponebla onen YouTube.<ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=7cuUvzKzqsY|title=Manuel de Falla - El Retablo de Maese Pedro (1923)|work=YouTube|accessdate=2525a Octoberde Oktobro 2014}}</ref> ThisTiu isestas thela samesama filmfilmoversio versionkiu whichestis wastelesendita telecastde by [[A&E Network|A&E]] inen 1992, andkaj featuresprezentas [[Justino Díaz]] askiel Don QuixoteKiĥoto, Xavier Cabero askiel thela Boyknabo, andkaj Joan Cabero (Xavier'spatro fatherde Xavier) askiel Maese Pedro, withkun [[Charles Dutoit]] conductingdirigentante thela [[Montreal Symphony Orchestra]]. InEn thistiu productionprodukto, thela humanhomaj charactersrololoj areestas portrayedfare byde realrealaj actorsaktoroj, whiledum thela puppets remain puppets. The production has been released without English subtitles, unlike the original telecast and the VHS edition. In the DVD edition, an English translation of the opera is included in the accompanying booklet. A LaserDisc version was released in 1990 both in Spain, on the PAL system, and in the U.S., on thepupoj NTSCrestas systempupoj.<ref>[http://dadons-laserdiscs.com/manuel-de-falla-nights-in-the-gardens-of-spain-master-peter-s-puppet-show-rare-laserdisc] {{dead link|date=October 2014}}</ref> TheLa audioaŭdio isestao alsodisponebla availableankaŭ onen CD.
==Referencoj==
==Eksteraj ligiloj==
*{{Wayback|url=http://www.naxosdirect.com/title/8553499/|title=Liner notes including synopsis from the 1997 Naxos recording|date=20120207112040|df=yes}}
*Begoña Lolo (tradukita de Jacqueline Minett), [http://www.goldbergweb.com/en/magazine/essays/2005/12/38619.php The Presence of Don Quixote in Music – Beyond the Centenary Celebrations], ''Goldberg Magazine'', Decembro/Januaro 2005.
*[http://lazarzuela.webcindario.com/ARGUM_PDF/EL%20RETABLO%20DE%20MAESE%20PEDRO.pdf Complete script], includingkun stageklarigaj directions, with explanatory notesnotoj (inen Spanishhispana), retrievedkonsultita 2014-08-22.
[[Kategorio:1923]]
| 
