Aŭtonoma Provinco Montara Karabaĥo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj) e Roboto: Forigo de 16 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q130216) |
aldono [el la rusa versio]; lingvoindikoj, stilo, kategorio |
||
Linio 1:
[[Image: Nagorno Karabakh03.png|thumb|right|250px]]
La '''Aŭtonoma Provinco Montara Karabaĥo''' (
== Historio ==
En 1918—1920 ĝia teritorio estis diskutata inter [[Armena Respubliko (1918-1920)|Armenio]] kaj [[Azerbajĝana Demokratia Respubliko|Azerbajĝano]]. {{daton|4|julio|1921}} la {{alilingve|ru|Kaŭkaza Buroo|Кавбюро}} decidis transdoni [[Montara Karabaĥo|Montaran Karabaĥon]] al [[Armena SSR]], sed lasis definitivan decidon al la Centra Komitato; tamen {{daton|5|julio}} la provinco estis lasita en [[Azerbajĝana SSR]] kun dono de vasta provinca aŭtonomio<ref>Постановление Кавбюро от 4 июля 1921 года. ЦПА ИМЛ, ф. 85, оп. 18, д. 58, л. 17. Постановление от 5 июля: ЦПА ИМЛ, ф. 85, оп. 18, д. 58, л. 18.//Нагорный Карабах в 1918—1923 гг. Сборник документов и материалов. Издательство АН Армении. [[Erevano|Ереван]], 1991, стр 649—650.{{ref|ru}}</ref>.
La {{daton|7|julio|1923}} el la loĝata de armenoj parto de la Montara Karabaĥo estis formita Aŭtonoma Provinco de Montara Karabaĥo ({{lang-ru|Автономная Область Нагорного Карабаха}}, {{langi|ru|АОНК}}) kun centro en la vilaĝo Ĥankendi ({{lang-az|Ханкəнди}})<ref name="decree07071923">Декрет АзЦИКа Советов «Об образовании Автономной Области Нагорного Карабаха» 7 июля 1923 г. Источник: Собрание узаконений и распоряжений Рабоче-Крестьянского Правительства АССР за 1923 г. [[Bakuo|Баку]]. 1923. С. 384—385 [Опубликовано в газете «Бакинский рабочий», № 151 от 9 июля 1923 г.]{{ref|ru}}</ref><ref name="atlaso-1928">Атлас Союза Советских Социалистических Республик. — [[Moskvo|Москва]]: ЦИК СССР, 1928. — 108 с.{{ref|ru}}</ref>, iama Vararakn ({{lang-hy|Վարարակն}}), poste alinomita al [[Stepanakerto]]. En la momento de lanĉo ĝia areo estis {{unuo|4161|km²}}<ref name="atlaso-1928" />. Laŭ la [[popolnombrado]] de 1926 la loĝantaro de la provinco nombris {{unuo|125200}} homojn, el kiuj pli ol {{unuo|94|%}} estis armenoj<ref name="atlaso-1928" />. Tamen al 1989 nombro de armenoj malaltiĝis al {{unuo|76.9|%}}. Komence la provinco limis kun Armena SSR, sed ĝis la fino de 1930-aj jaroj la komuna limo malaperis<ref>{{nrsp|Шнирельман В. А.}} Войны памяти: мифы, идентичность и политика в Закавказье / Рецензент: {{nrsp|Л. Б. Алаев. —}} [[Moskvo|М]].: Академкнига, 2003. — {{nrsp|С. 210. —}} {{nrsp|592 с. —}} {{nrsp|2000 экз. —}} [[ISBN]] 5-94628-118-6.{{ref|ru}}</ref><ref>Сванте Корнелл. [http://web.archive.org/web/20080130121758/http://www.sakharov-center.ru/publications/azrus/az_015.htm «Конфликт в Нагорном Карабахе: динамика и перспективы решения».]{{ref|ru}}</ref>.
En 1936, post akcepto de nova sovetia konstitucio, la oficiala nomo de la provinco estis ŝanĝita al Montara-Karabaĥa aŭtonoma provinco ({{lang-ru|Нагорно-Карабахская автономная область}}, {{langi|ru|НКАО}}).
La {{daton|18|julio|1988}} la Prezidantaro de la [[Supera Soveto de Sovetunio]] traktis manifeston de la Provinca Soveto de la Montara-Karabaĥa aŭtonoma provinco al la Superaj Sovetoj de la Armena SSR kaj Azerbajĝana SSR pri eliro el Azerbajĝano kaj aliĝo al Armenio, la decidon de la Supera Soveto de la Armena SSR pri konsento kaj la decidon de la Azerbajĝana SSR pri malkonsento.
La {{daton|15|septembro|1989}} la Supera Soveto de la Azerbajĝana SSR akceptis rezolucion pro malfondo de la Komitato por speciala administrado de la Montara-Karabaĥa aŭtonoma provinco. La {{daton|28|novembro|1989}} la Supera Soveto de USSR konfirmis tiun decidon.
La {{daton|30|aŭgusto|1991}} la Supera Soveto de la [[Azerbajĝana SSR]] deklaris sendependecon de [[Azerbajĝano]].
La {{daton|2|septembro|1991}} en speciala kuna sesio la Montara-Karabaĥa Provinca Soveto kaj la Distrikta Soveto de la Distrikto Ŝahumjan de la Azerbajĝana SSR estis deklarita kreo de la [[Respubliko Montara Karabaĥo]].
La {{daton|23|novembro|1991}} la Supera Soveto de la Azerbajĝana Respubliko akceptis rezolucion pri malfondo de la Montara-Karabaĥa aŭtonoma provinco.
La [[milito en Montara Karabaĥo|konflikto]] inter [[Armenio]] kaj [[Azerbajĝano]], ekiĝinta en [[1988]], transformiĝis al milito fine de [[1991]] ĝis batalhalto en 1994.
Kvankam la provinco posedis aŭtonomion ene de SSR Azerbajĝano, la centra azera politiko intencis iom post iom malfortigi ĝin kaj integri ĝin kun ĉiuj aliaj rajonoj. La plimulto de la loĝantaro estis armenoj sed la azera politiko entreprenis plurajn taktikojn por azerigi la provincon. Inter ili troviĝis la manko de armenlingvaj amaskomunikiloj aŭ lerniloj. Same translokigo de la armena loĝantaro al aliaj regionoj de Azerbajĝano kaj la amasa loĝado de azeroj en Karabaĥo.
== Referencoj ==
{{referencoj}}
== Vidu ankaŭ ==
* [[Montara Karabaĥo]]
* [[Arcaĥo]]
* [[Respubliko Montara Karabaĥo]]
* [[Milito en Montara Karabaĥo]]
[[Kategorio:
[[Kategorio:Historio de Montara Karabaĥo]]
| |||