Lignotornado: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Anstatauxigis pli tauxgajn terminojn por la nevorto 'difer' en kelkaj lokoj. |
KuBOT (diskuto | kontribuoj) e Roboto: anstataŭigo de "Ŝablono:El" per "Ŝablono:EL" (laŭ VP:AA); kosmetikaj ŝanĝoj |
||
Linio 1:
[[
[[
[[
'''Lignotornado''' (de verbo ''torni'') estas formo de [[lignoprilaboro]] pere de [[tornmaŝino]]. Ĝi malsamas de aliaj formoj de lignoprilaboro per tio, ke dum ĝi la peco de ligno estas rapide movanta dum la iloj per kiuj oni ĝin prilaboras estas relative senmovaj. La tornmaŝino turnas la lignopecon je granda rapideco, kaj la plilaboristo uzas plurspecajn [[ĉizilo]]jn, [[guĝo]]jn, grifelojn, tranĉiletojn kaj fajlilojn por priraboti kaj priraspi ĝin. Tiel oni povas fari multajn aĵojn kun rondeca aŭ cilindreca formo.
Ĉar ĉiu ligno estas fibroza, tre gravas ĉu la akso de turno estas paralela aŭ perpendikulara al la fibroj. Depende de tio, prilaboristoj uzas du iom diversajn teknikojn. Per lignotornado ĉirkaŭ akso paralela al la fibroj oni faras longecajn aĵojn kiel lignaj skribiloj, longtigaj [[bokalo]]j, piedoj de [[meblo]]j ktp. Per perpendikulara tornado pli ofte estas faritaj aĵoj,
== Historio ==
Unua referenco pri lignotornado estas de [[Antikva Egiptio]] ĉ. 1300 jarojn antaŭ [[Kristo]]. Tie oni laboris popare: unu persono turnis pecon de ligno per ŝnuro, kaj la alia prilaboris ĝin per akraj iloj. Poste en [[Romio]] oni inventis manieron turni lignon per [[pafarko]]. Tia tekniko estis uzata dum longa tempo en eksaj Romiaj kolonioj, kiel [[Anglio]], [[Francio]] kaj [[Germanio]].
En [[mezepoko]] oni inventis mekanismon, kiu estis funkciigata per pedalo, do ambaŭ manoj de la laboristo restis liberaj. Se la [[metilernanto]] de laboristo funkciigis pedalon, turniĝo de ligno povis havi konstantan rapidon. Tia sistemo ekzistis ĝis la [[industria revolucio]], kiam motoroj vaste ekuzatis.
Motoraj [[tornomaŝino]]j estas uzataj ĝis nun, kvankam en plimulto de landoj oni ne plu laboras permane en [[industrio]]. Por industria lignotornado nun uzatas maŝinoj funkciigataj per [[komputilo]]j. Permana lignoprilaboro estas opiniata arĥaa kaj nemoderna. Sed multaj [[hobio|hobiistoj]] uzas tornomaŝinojn hejme kaj kreas hejmfaritajn memoraĵojn per ili. En [[Sovetunio]] kaj [[Perestrojko|postperestrojka]] [[Rusio]] lignotornado estis populara aktiveco en mezlernejoj, ĉar ekzistis kredo ke manlaboro helpas al infanoj harmonie evoluii.
== Lignoj uzataj por lignotornado ==
La tuta nombro de lignaj tipoj uzataj po lignotornado estas apenaŭ numerebla. Sed plej ofte por multaj bonkvalitaj aĵoj oni uzas lignon de jenaj plantoj:
* [[Betulo]]
* [[Bukso]]
* [[Pino]]
* [[Tilio]]
* [[Avelujo]]
* [[Kaŝtanarbo]]
Ankaŭ por diversaj tipoj de lignoprilaboro, inkluzive lignotornado, tre taŭas ligno de [[Podokarpacoj]].
Linio 31:
* [[Lignoprilaboro]]
== Eksteraj ligiloj ==
{{
{{
{{
{{
| |||