Natura Parko de Alto Tajo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Tajperaro
e Loko de Komunuma Gravo
Linio 11:
}}
 
La '''Natura parko de Alto Tajo''' estas [[Hispanio|hispana]] [[natura parko]] kiu situas inter la sudoriento de la [[Provinco Gvadalaĥaro]] kaj nororientonordoriento de la [[Provinco Kvenko]]. Ĝi estas [[Valo|valaro]] natura laŭlonge de la rivero Tajo kaj siaj alfluoj dum la pasado de la rivero tra tiuj ĉi provincoj kaj arbaroj ĉirkaŭantaj. Ĝi estas loko kun granda diverseco vetera, topografia kaj geologia.
 
Ĝi estis kreita en la jaro 2000 kadre de la Plano pri Ordigo de Rimedoj Naturaj<ref>[http://www.boe.es/boe/dias/1989/03/28/pdfs/A08262-08269.pdf Leĝo 4/1989]</ref>. Ties areo mezuras 174 545 [[ha]] kaj enhavas tute aŭ parte la areon de 44 hispanaj municipoj. Ene de ĝi estas establitaj pluraj specialaj areoj, kiel tiuj pri speciala protekto de birdoj<ref name="ZEPA">Ministerio de Medio Ambiente y Medio Rural y Marino. [http://www.mma.es/secciones/biodiversidad/rednatura2000/rednatura_espana/pdf/es0000092.pdf]</ref> kaj [[Loko de Komunuma Gravo|lokoj de komunuma graveco]].<ref name="LIC">Ministerio de Medio Ambiente y Medio Rural y Marino. [http://www.mma.es/secciones/biodiversidad/rednatura2000/rednatura_espana/pdf/es4240016.pdf</ref> Tiaj specialaj areoj celas protekti plurajn lokojn kies graveco estas geo-morfologia, [[Habitato (ekologio)|mikrohabitato]]jn florajn kaj plurajn speciojn de herboj kaj bestoj.
 
La klimato estas [[Kontinenta-mediteranea klimato|Kontinenta-mediteranea]] kun ne tro altaj temperaturoj dum [[somero]] kaj tre malvarmaj temperaturoj dum [[vintro]]. La [[precipitaĵo]]j okazas ĉefe dum la printempaj monatoj, kio kune kun la malglaciigo pligrandigas la akvo-nivelon de la riveroj.
Linio 21:
La ekstremaj vintraj temperaturoj provokis ke nur specioj bone adaptitaj al tiaj vintroj estu la ĉefa plantaro trovebla ene de la parko. La [[pino]]j estas la arboj plej oftaj en la tuta parko. Oni povas trovi tri speciojn pinajn: [[Nigra pino]], [[Arbara pino]] kaj [[Pinastro|pinastra pino]].
 
Ankaŭ eblas trovi plurajn speciojn de [[junipero]]j, kiel ekzemple [[incensa junipero]], kiu rezistas bone la malvarmajmalvarmajn veterojveterojn. La [[fenica junipero]] ofte aperas en la plej vertikalaj flankoj de la montoj.
 
Aliaj specioj vegetaj gravaj estas [[portugala kverko]], [[Corylus avellana]], [[anzino]]j, [[prunelo]]j, [[Ligustro]], [[Adstringa sorpujo]], [[Buxus sempervirens]], [[Tilia platyphyllos]] kaj [[Tilia acerion]].
Linio 35:
[[Dosiero:Galemys pyrenaicus 01 by-dpc.jpg|200px|thumb|Galemys pyrenaicus, loke konata kiel "''Desmán de los Pirineos''", estas talpeda specio kiu loĝas ene de la parko.]]
 
La parko estas la hejmo de pluraj predantaj specioj de mamuloj, kiel ekzemple [[foino]]j, [[melo]]j, [[Lutra lutra|eŭropa lutro]], [[ruĝa vulpo]]. TiuTiuj ĉi predantoj troveblas tra la tuta parko. En kelkaj partoj de la parko ankaŭ troveblas [[Sovaĝa kato|Felis silvestris]], [[vizelo]]j, [[Putoro|eŭropa putoro]] kaj [[genoto]]j ([[Enmetitaj specioj|enmetita specio]]). La etaj mamuloj estas tre abundaj kiel [[rato]]j kaj [[muso]]j.<ref name="ColegioFauna">Colegio Público Río Tajo [http://sauce.pntic.mec.es/~jfranc2/fauna.htm Fauna del Alto Tajo.] Consultado el lunes, 1 de septiembre de 2008.</ref>
 
Speciale protektitaj mamuloj estas:
Linio 45:
== Loĝantaro homa ==
 
Pro la grandeco de la parko, multaj municipoj kaj teritorioj estas tute aŭ parte enhavitaj en la areo de la partoparko, kaj tial estas protektitaj por sia leĝaro. Pro la malfacilaj veteraj kondiĉoj kaj la malproksimeco de la grandaj urboj, neniu el la municipoj iam ajn estis tre loĝata. Historie la plej loĝataj municipoj estas la municipoj de Checa kaj Alustante, kiukiuj estas centojcentroj komercaj kaj de [[transmigra brutobredado]], tiuj du municipoj estas la nuraj kiuj superas la milon da lonĝantojloĝantoj.
 
Ekde la jardeko de 1960, la municipoj suferas senpopoligon, pro la migrado de la loĝantoj al la grandaj urboj, tio provokis la ekzistadon de grandaj areoj kun malalta [[Loĝdenso|loĝdenseco]].
 
La ĉefa lukro de la municipoj estas la brutobredado kaj la ekspluatado de lignaj rimedoj. Dum la jarcento 19-a malfermiĝis la unuaj minejoj de [[kaolinito]]. Ekde la kreado de la natura parko, la turismo iĝis grava parto de la ekonomio municipa. Tamen malmultaj vilaĝoj efektive kreskas, la plejmultoplej multaj malaperas aŭ restas malgrandaj. Nur malgranda parto de la loĝataj partoj de la municipoj kreskas kaj tiu kresko okazas ĉefe danke al la kreado de la parko.<ref name="Historia popolnombrado">{{citaĵo el la reto|url = http://www.ine.es/intercensal/index|titolo = Alteraciones de los municipios en los Censos de Población desde 1842|alirdato = [[3-a de septembro]]|alirjaro = 2008|aŭtoro = Instituto Nacional de Estadística|lingvo=es}}</ref>
 
[[Dosiero:Alto Tajo - Censo histórico de población.png|thumb|400px|center|Historia popolnombrado de la municipoj de la parko.]]
Linio 64:
[[Kategorio:Faŭno de Hispanio]]
[[Kategorio:Naciaj parkoj de Hispanio]]
[[Kategorio:Loko de Komunuma Gravo]]