Malsano: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Linio 28:
 
== Socia signifo de malsano ==
[[Dosiero:Italienischer Maler des 17. Jahrhunderts 001.jpg|eta|uprightmaldekstre|[[Trodikiĝo|Obezeco]] estis statusa simbolo en [[Renesanco|renesanca]] kulturo: "La toskana Generalo Alessandro del Borro", atribuita al [[Andrea Sacchi]], 1645. Ĝi estas nun ĝenerale rigardata kiel malsano.]]
Iu korpa aŭ psiĥa kondiĉo povas esti konsiderata malsano en kelkaj kulturoj aŭ epokoj sed ne en aliaj. Kondiĉoj kiel [[atento-deficita hiperactiveco]] kaj [[trodikiĝo|obezeco]] estas konsiderataj malsanoj en kelkaj evoluintaj landoj, sed estis rigardataj malsame en aliaj kulturoj. Ekzemple, obezeco ankaŭ povas reprezenti riĉecon kaj abundon kaj estas statusa simbolo en malsategafektitaj areoj kaj kelkaj lokoj frapitaj de [[Aidoso|HIV/Aidoso]].
 
Linio 36:
 
Socia kondiĉo kaj ekonomia statuso efikas sur sanon. [[Malsanoj de malriĉeco]] estas malsanoj kiuj estas asociita kun [[malriĉeco]] kaj malalta socia statuso; [[malsanoj de bonfarto]] estas malsanoj kiuj estas asociitaj kun alta socia kaj ekonomia statuso. Kiuj malsanoj estas asociitaj kun kiuj statoj varias laŭ tempo, loko kaj teknologio. Kelkaj malsanoj, kiel [[diabeto]], povas esti asociitaj kun ambaŭ malriĉeco (malriĉa manĝaĵelektoj) kaj bonfarto (longa vivo kaj hejmsidaj vivstiloj), tra malsamaj mekanismoj. La termino [[malsanoj de civilizacio]] priskribas malsanojn kiuj estas pli oftaj inter pli malnova loĝantaro. Ekzemple, [[kancero]] estas ege pli ofta en socioj en kiu plejpartoj de membroj vivas ĝis ili atingas la aĝon de 80 ol en socioj en kiu plejpartoj de membroj mortas antaŭ ol ili atingas la aĝon de 50.
 
== Difinio de malsanulo ==
[[Dosiero:Gabriel von Max Die ekstatische Jungfrau Katharina Emmerich.jpg|right|thumb|200px|«Ekstatische Jungfrau Katharina Emmerich» de [[Gabriel von Max]] ([[1885]]).]]